محمدحسین رامشت

محمدحسین رامشت

مدرک تحصیلی: استاد ژئومورفولوژی، دانشکده علوم جغرافیایی و برنامه ریزی، دانشگاه اصفهان، ایران

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۸۱ تا ۱۰۰ مورد از کل ۱۱۸ مورد.
۸۱.

ارزیابی تاب آوری بافت تاریخی شهر در برابر مخاطرات طبیعی (زلزله) (مطالعه موردی: شهر یزد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگرش های نو در جغرافیای انسانی سال سیزدهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۴۹) 638 - 654

کلید واژه ها: تاب آوری شهری بافت تاریخی مخاطرات طبیعی شهر یزد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۶ تعداد دانلود : ۵۳۸
پژوهش های کاربردی در امور مربوط به ایمن سازی شهرها در برابر سوانح طبیعی سبب افزایش ابتکارات در طراحی ها و یافتن بهترین سیاست ها خواهد شد. بنابراین برای دستیابی به این هدف، گنجاندن برنامه های افزایش تاب آوری و کاهش آسیب پذیری شهروندان و جامعه که در معرض مخاطرات و سوانح طبیعی هستند در طرح های توسعه شهری ضرورت دارد. لذا برنامه ریزی برای تاب آوری در بحران جز مهمی از آینده نگری جوامع و سازمان ها شده است. پژوهش حاضر به منظور ارزیابی میزان تاب آوری بافت تاریخی شهر یزد در برابر مخاطرات طبیعی از جمله زلزله را مورد بررسی قرار داده است. روش تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر نوع داده ها اسنادی و میدانی و از نظر نحوه اجرا به صورت فضایی است. با استفاده از مدل AHP به تلفیق لایه های کاربری در محیط GIS مبادرت شد و در نهایت، محلات بافت تاریخی شهر از لحاظ میزان تاب آوری مشخص شده است. نتایج پژوهش نشان دهنده آن است که بخش های جنوبی و غربی از نظر تاب آوری در برابر مخاطرات در وضعیت نامناسبی قرار داشته (38/8 هکتار) و در مقابل واحدهای ساختمانی واقع در بخش های مرکزی و شرقی این منطقه از نظر تاب آوری در شرایط مساعدتری قرار دارد (26/90 هکتار). با توجه به ارزیابی صورت گرفته می توان اینگونه بیان داشت که محلات فهادان، زردتشتی، پشت باغ و گنبد سبز دارای بالاترین میزان تاب-آوری در برابر مخاطرات بوده و در مقابل محلات شیخداد، دولت آباد، گودال مصلی، گازرگاه و شش بادگیری دارای کمترین میزان تاب آوری هستند.
۸۲.

سهم منابع آبی ایران از سامانه های جوّی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی محیطی دوره ۲۹ بهار ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۶۹) 153 - 164

کلید واژه ها: منابع آبی ایران تغییرات اقلیمی سامانه سودانی - خلیج فارس گرمایش جهانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۰ تعداد دانلود : ۳۷۷
بسیاری از پژوهشگران معتقدند سامانه های جوّی حاکم بر ایران در دوران سرد و گرم گذشته با زمان ما یکی بوده است؛ ولی همگی به این واقعیت اذعان دارند که حوزه عملکرد و سهم آنها در تأمین منابع آب جوّی ایران به شدت دستخوش تغییر و نوسان بوده است. گفته می شود این تغییرات و نوسانات در عصر ما بیشتر ناشی از عملکرد بشری است و پیامدهای آن از هم اکنون دامنگیر ما شده است. براساس پژوهش های متعدد، میزان تغییرات دما در ایران رشدی بسیار بیش از متوسط جهانی دارد. در این مقاله سعی شده است ضمن تعیین سهم نزولات جوّی ایران از سامانه های مدیترانه ای - خزری، سودانی - خلیج فارس و موسمی - عمانی با روش تحلیل داده های متوسط بارش ایران در طول یک دوره آماری 50 ساله، سهم منابع آبی ایران از سامانه های جوّی نشان داده شود. یافته ها نشان می دهد: از 415 میلیارد متر مکعب بارش ایران، بیشترین سهم رطوبتی واردشده مربوط به سامانه مدیترانه ای - خزری با 240 متر مکعب، سپس سامانه سودانی- خلیج فارس با 152 متر مکعب و فقط 5/22 متر مکعب بارش ها مربوط به رطوبت تزریق شده از دریای عمان و سامانه های موسمی است. ناهمواری ها، چکادها و چاله ها در ایران توزیع سرمایه های آب جوّی را دستخوش دگرگونی و مدیریت تاریخی منابع آبی را نیز کنترل کرده است. گرمایش دمای ایران در چند دهه آینده اگر بر سهم آبی سامانه های جوّی بی تأثیر فرض شود، قطعا میزان ظرفیت ذخیره سازی طبیعی آب در پهنه سرزمین ایران در برابر افزایش دما تا یک سوم فعلی کاهش خواهد یافت و این تغییرات، موجودیت مدنی را در ایران مرکزی با خطری جدی روبرو خواهد ساخت.
۸۳.

بررسی و آنالیز هم استنادی رابطه انسان و محیط در حوزه ژئومورفولوژی از 1970 تا 2018(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای طبیعی دوره ۵۱ زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیاپی ۱۱۰) 733 - 760

کلید واژه ها: انسان ژئومورفولوژی محیط Citespace WOS

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۹ تعداد دانلود : ۴۹۹
رابطه انسان و محیط در سال های اخیر معطوف به تغییرات محیطی و تعریف توسعه پایدار بوده است. اکنون باید دید سهم ژئومورفولوژیست ها در بحث تغییرات محیطی و انسان چقدر بوده است. برای تحقق این هدف، با تشکیل جامعه آماری مرکب از 456 مقاله از پایگاه استنادی WOS، طی سال های 1970 تا 2018، به تجزیه و تحلیل کتاب شناختی با هدف علم سنجی دانش ژئومورفولوژی با کمک نرم افزار Citespace مبادرت شد. نتایج به دست آمده نشان می دهد که فلیپس، شوم، گوودی، و گریگوری هسته مرکزی محققان را شکل داده و کلیدواژه های «ژئومورفولوژی، تغییرات اقلیمی، و هولوسن» بیشترین تکرار، «ژئومورفولوژی و پوشش گیاهی» بیشترین پایایی، و «تغییر محیطی، تغییرات اقلیمی، و اثر انسان» دارای بیشترین مقدار شاخص شکوفایی هستند. همچنین، خوشه بندی روند فکری ژئومورفولوژیست ها از تحلیل شاخص مرکزیتنشان می دهد که آن ها هفت مرحله فکری را پشت سر گذارده اند. این مراحل عبارت است از گرایش کلی پژوهش ها به علوم محیطی؛ به کارگیری دیدگاه سیستمی در ارائه راه حل ها؛ تمرکز بر ژئواکولوژی؛ گرایش به ژئومورفولوژی رودخانه ای؛ چرخش مطالعات به زمین باستان شناسی؛ تخصصی ترشدن متدولوژی های تحقیق؛ مبنا قرارگرفتن تغییرات محیطی به ویژه در نُه سال منتهی به 2018 به عنوان موضوع مورد توافقِ بیشتر پژوهش های مرتبط با انسان و محیط.
۸۴.

مکان یابی ده محوطه برتر نیروگاه های انرژی اتمی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی محیطی دوره ۲۹ زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴ (پیاپی ۷۲) 1 - 18

کلید واژه ها: مکان گزینی نیروگاه برق اتمی آمایش سرزمین تاپسیس کریستالر لوش سیستم اطلاعات جغرافیایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۴ تعداد دانلود : ۳۴۶
تنوع سبد تولید انرژی در هر کشور، نوعی تدبیر دفاع غیرعامل تلقی می شود. منابع انرژی فسیلی در ایران به حد کافی وجود دارد؛ ولی بنا بر دلایل متعدد تنوع بخشیدن به مراکز تولید انرژی به منزله سیاستی راهبردی همواره دنبال شده است و اگر وقوع رخدادهای طبیعی و حوادث پیش بینی نشده و ارتقاء تنوع حرفه های علمی و فنی را به این مجموعه نیز بیفزاییم، دلالت بر صحت چنین راهبردی بیشتر روشن خواهد شد. مکان گزینی چنین نیروگاه هایی همواره توجه آمایشگران سرزمینی را به خود معطوف و به واسطه مسائل زیست محیطی و امنیتی دقت بیشتری را طلب کرده است. در این مقاله که برگرفته از طرحی پژوهشی در دانشگاه آزاد اسلامی نجف آباد است، با اتکا بر نظریه لوش و کریستالر و مبنا قراردادن سه عامل اصلی ملاحظات زیست محیطی، امنیتی و دسترسی به تغذیه کننده های اصلی شبکه برق سراسری با بهره گیری از سیستم اطلاعات جغرافیایی، ابتدا محل های مناسب براساس این سه ویژگی تعیین و سپس با اعمال عوامل شرطی یعنی دسترسی به ساحل و عمق دریا در قالب رتبه بندی روش تاپسیس به اولویت بندی ده نقطه در سرزمین ایران به منزله نقاط برگزیده برای احداث نیروگاه ها مبادرت شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد توزیع مناطق خاصی از ایران مزیت چنین انتخابی را دارد و از مجموع ده نقطه به دست آمده، دو منطقه ساحل شمالی و دو منطقه در سرزمین داخلی، یک منطقه در ساحل دریای عمان و پنج منطقه در خلیج فارس، اولویت انتخاب مکانی را برای استقرار نیروگاههای اتمی در ایران حائز هستند.
۸۵.

سهم مدیریت وارونگی اقلیمی در کنترل آستانه شاخص کیفیت هوای شهری (مطالعه موردی: شهر اصفهان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای طبیعی دوره ۵۰ تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۱۰۴) 255 - 270

کلید واژه ها: آستانه اصفهان اینورژن شاخص کیفیت هوا (AQI)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۷ تعداد دانلود : ۳۹۰
وارونگی هوا پدیده اقلیمی است که سبب افزایش تراکم آلایندگی در شهرهای پُرجمعیت و صنعتی می شود؛ به طوری که عبور از آستانه کیفیت هوا مشکلات عدیده ای برای شهروندان به دنبال دارد. توجه مدیران برای مقابله با این مشکل بیشتر معطوف به عوامل آلاینده چون ترافیک است. اما باید دید اگر این پدیده در فصول مختلف وجود دارد و عوامل آلاینده نیز تغییر چندانی در طول سال ندارد، چه عاملی سبب عبور مقدار شاخص کیفیت هوا از آستانه می شود و اگر استمرار اینورژن موجب چنین وضعیتی است، می توان راهکارهای اقلیمی برای کاهش استمرار این وضعیت پیشنهاد کرد. این پژوهشِ کاربردی با روش تحلیلِ فضاییِ مؤلفه های اقلیمی (فشار و دما) و آلاینده های هوا (O3, PM, Co, SO2, NO2) و با بهره گیری از روش همبستگی و تکنیک کریجینگ و با استفاده از تحلیلگر Surfer انجام گرفته است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که: * در حاکمیت اینورژن از طریق هسته های سلولی فشار و دما امکان تحریک سلول ها برای ایجاد آشفتگی وجود دارد. * در ماه آبان و آذر با کنترل ترافیک و در دی ماه با کنترل آلوده کننده های صنعتی می توان از عبور شاخص کیفیت از حد مجاز جلوگیری کرد.
۸۶.

بررسی ژئومورفولوژیکی کواستای تکتونیکی نگور(کوه تولکی) و نقش آن بر گسترش سکونت گاه های شهری و روستایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ژئومورفولوژی کمی سال دهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۳۷) 73 - 92

کلید واژه ها: کواستا ژئومورفولوژی زون مکران نگور تداخل سنجی راداری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۹ تعداد دانلود : ۲۶۲
نظریه های مختلفی در رابطه با عارضه کواستا در ایران وجود دارد. برخی مخالفان با ذکر دلایل زمین شناختی معتقدند کواستا وجود نداشته و برخی دیگر عوارض موجود را شبه کواستا می نامند. اما نویسندگان بر این باورند که هر دو عارضه کواستا و شبه کواستا وجود داشته و عوارض ژئومورفولوژی به فرم وابسته اند. بنابراین با استفاده از RS و GIS اقدام به تأیید علمی این نظریه شده و ژئومورفولوژی بزرگترین کواستای جنوب شرق کشور به نام کواستای نگور که عامل اصلی تأمین منابع آبی و گسترش سکونتگاه های شهری و روستایی بوده تحلیل گردیده است. نتایج حاصل از تداخل سنجی راداری ماهواره سنتینل1 در دو سری پردازش بین سال های 2018، 2019و2020 در نرم افزارSNAP نشان داد که این عارضه قسمتی از سواحل بالاآمده بوده و تشکیل آن حاصل دو نوع حرکت بالاآمدگی حاصل از فرورانش پوسته دریای عمان به زیر ایران و عملکرد گسل عرضی در بالاآمدن پیشانی کواستا است. بنابراین در این دوره زمانی، حداکثر بالاآمدگی کواستا در قسمت پیشانی آن 8/2سانتی متر و حداقل بالاآمدگی آن در محل لولای کواستا 4میلی متر محاسبه شده است که نویسندگان برای اولین بار نوع جدیدی از فرآیند تشکیل کواستا را در ایران و جهان ارائه داده اند. از آنجایی که ارتفاع پیشانی کواستا از سطح جلگه ساحلی 545 متر بوده و هیدروژئومورفولوژی و اقلیم منطقه را تحت تاثیر خود قرار داده، طبق محاسبه شاخص پوشش گیاهیSAVI با تصاویر ماهواره سنتینل2، بیشترین میزان پوشش گیاهی در پایین دست مسیر جریان آبراهه کاتاکلینال بوده که رواناب حاصل از بارندگی در آبگیرهایی انسان ساخت به نام هوتک ذخیره شده و نیازهای آبی و کشاورزی منطقه را تامین می نمایند.
۸۷.

دماوند، آنتی سیکلون ارضی حوضه هراز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای طبیعی دوره ۵۲ تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۱۱۲) 193 - 216

کلید واژه ها: آنتی سیکلون ارضی دره هراز دماوند کیاس هویت مکانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۳ تعداد دانلود : ۵۶۲
اگر ژئومورفولوژی را دانش تحلیل فرم و الگوهای فرمی بدانیم، می توان ادعا کرد که آتش فشان دماوند با دیگر آتش فشان ها چون اورست، کلیمانجارو، سهند، سبلان، تفتان، و بزمان، ازنظر فرمی تفاوت دارد؛ حال می توان این سؤال را مطرح کرد که این تفاوت فرمی ناشی از چیست و این تفاوت در الگوی فرمی چه تأثیری در توزیع انرژی و ماده و رفتار رودخانه ای داشته است. به علاوه، ساختار فرم زایی دماوند چارچوب ساختارهای تکتونیک منطقه را به کلی در هم ریخته و قاعده فرم زایی و رفتار رودخانه ای را نیز تغییر داده است. این مقاله حاصل تلاش فرصت مطالعاتی در دانشگاه اصفهان است که به اتکای اصول پدیدارشناسی و در چارچوب روش پدام و با تفسیر و تحلیل متغیرها در سه طیف خطی، نقطه ای، و سطحی با بینشی ساختارگرایانه انجام گرفته است و نتایج حاصل از آن نشان می دهد که ساختار فرمی دماوند از مدل چشم جغدی (کیاس تئوری) تبعیت کرده و آنتی سیکلون ارضی را به وجود آورده است. دماوند الگوهای توزیع انرژی و ماده در منطقه را دگرگون کرده و سبب اسارت رودخانه ای و گسترش شبکه هراز و تغییر رفتار رودخانه شده است. ساختار فرمی چشم جغدی (Owl's eye) دماوند هویت مکانی خاصی را در منطقه سبب شده است و سکونت گزینی را در این منطقه تعریف می کند.
۸۸.

تحلیل ادبیات ژئوتوریسم در ایران (براساس تحلیل محتوای کمی مقالات ژئوتوریسم طی سال های 1396-1387)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ژئومورفولوژی کمی سال نهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۳۳) 42 - 51

کلید واژه ها: تحلیل محتوا ژئوتوریسم گردشگری ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۰ تعداد دانلود : ۳۵۶
ژئوتوریسم یکی از شاخه های جدید گردشگری است که در دو دهه اخیر موردتوجه محققان و گردشگران قرارگرفته است. این افزایش توجه باعث رشد و گسترش ادبیات ژئوتوریسم شده است. با توجه به رشد ادبیات ژئوتوریسم در طی این سال ها، به نظر می رسد که بررسی ادبیات آن لازم است. هدف این پژوهش بررسی ادبیات ژئوتوریسم در ایران با استفاده از روش تحلیل محتوای کمی و ارائه نمای کلی از وضعیت آن است. بدین منظور تعداد 99 مقاله ژئوتوریسم علمی-پژوهشی و علمی-ترویجی در بازه زمانی ده ساله (1396-1387) موردبررسی قرارگرفته است. یافته های تحقیق نشان دهنده افزایش توجه محققان و رشد چاپ مقالات ژئوتوریسم در مجلات علمی است. توسعه مهم ترین مؤلفه تعاریف ژئوتوریسم می باشد و تخریب پدیده ها نیز به عنوان مهم ترین مشکل پیشروی ژئوتوریسم بیان شده است. حدود 43 درصد مقالات از روش تحقیق ترکیبی (کمی و کیفی) استفاده کرده اند و 78 درصد مقالات نیز دارای اهداف کاربردی هستند. مقالات ژئوتوریسم در 42 مجله چاپ شده اند که مجلات علوم زمین و فصلنامه جغرافیای طبیعی با 7 مقاله بیشترین مقالات را منتشر کرده است. پژوهشگرانی از 56 دانشگاه و موسسه در انتشار مقالات و رشد ادبیات ژئوتوریسم مشارکت داشته اند که دانشگاه های تهران و تبریز بیشترین تعداد مقالات را به خود اختصاص داده اند.
۸۹.

برنامه ریزی راهبردی اثرات مجتمع مجتمع چادرملو بر سکونتگاه های شهرستان بهاباد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگرش های نو در جغرافیای انسانی سال یازدهم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۴۱) 377 - 392

کلید واژه ها: توسعه معدنی - صنعتی ارزیابی اثرات برنامه ریزی راهبردی بهاباد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۴ تعداد دانلود : ۳۳۷
توسعه معدنی- صنعتی در ایران مرکزی به مثابه قوه محرکه توسعه و رشد همه جانبه بخش های اقتصاد منطقه ای و ملی از سال های گذشته برگزیده شده است؛ درحالی که در گام های نخستین به ویژگی های محیط شکننده و آسیب پذیر این منطقه کمتر توجه شد و آینده نگری  ارزیابی اثرات این الگوی توسعه و پروژه ها به مسئله ای مغفول بدل شد. در همین راستا پژوهش حاضر با استفاده از روش های برنامه ریزی راهبردی، به دنبال جست وجوی راهبردهای متناسب برای کاهش اثرات منفی این الگوی توسعه و پروژه ها می باشد. این پژوهش از منظر ماهیت در رده پژوهش های کاربردی و توسعه ای و از منظر روش در رده پژوهش های توصیفی- تحلیلی قرار دارد که با استفاده از مدل SWOT و QSPM به برنامه ریزی راهبردی اثرات مجتمع چادرملو بر سکونتگاه های شهرستان بهاباد مبادرت نموده است. نتایج حاصله نشان می دهد از منظر برنامه ریزی راهبردی، محدوده پژوهش در موقعیت تهاجمی قرار دارد. در این موقعیت با اجرای راهبردهای متناسب باید کوشش شود با استفاده از نقاط قوت از فرصت های خارجی بهره برداری کند. در همین راستا راهبرد مناسب در زمینه توسعه پایدار در منطقه، بهره گیری از طرح های اشتغال زا و استفاده از توان و پتانسیل مجتمع چادرملو با تکیه بر نیروهای بومی و افراد آسیب دیده بر اثر خشکسالی می باشد که در کنار راهبردهای مکمل و تکمیلی می تواند توسعه ای مناسب را در پی داشته باشد.
۹۰.

تفاوت های حافظه و هویت مکانی آلمان و ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و آمایش شهری - منطقه ای سال نهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۳۰ 1 - 18

کلید واژه ها: چیدمان فضا حافظه مکانی خط تعادل آب و یخ هویت مکانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۲ تعداد دانلود : ۳۹۳
یکی از مباحث جدید، در حوزه ژئومرفولوژی، طرح مفهوم هویت و حافظه مکانی است. این مقوله که با طرح دیدگاه پدیدارشناسی در جغرافیا آغاز شده، با مبانی پوزیویتسم منطقیمتفاوت است. ژئومورفولوژی پدیدارشناسانه با نظامی از الفاظ جدید چون «نگار»[1] و «نگاره سرزمینی»[2]آغاز و مفاهیمی چون منطق چیدمان در فضا، حافظه و هویت مکانی از آن زاده می شود؛ به همین دلیل علی رغم وجود منابع ارزشمند یخچال شناسی در آلمان، جای تحلیل های پدیدارشناسانه در این مطالعات خالی است. اکنون از دیدگاه پدیدارشناختی، مسأله ژئومورفولوژی آلمان را می توان بدین گونه مطرح کرد که این کشور با چند نگاره سرزمینی روبه روست و این نگاره ها، حافظه مکانی کدام فرایند و دوره را در شکل گیری هویت مکانی و سکونتگاه های این سرزمین مشارکت داده اند؟ نتایج به دست آمده از تحقیقات مشترک دانشگاه اصفهان و ورتسبورگ که متکی به تحلیل داده های پایگاه Litho lex است، نشان می دهد که: آلمان حاصل سه نگاره از «دوره یخچالی»[3] در حافظه فضایی خود است. «خط تعادل آب ویخ قاره ای»[4] و کوهستانی، این سه نگاره را از یکدیگر تفکیک می کند. هویت مکانی سکونتگاه های شهری در این کشور، از قانون همگرایی بردارهای یخی[5] و مئاندرینگ رودخانه ای[6] پیروی می کنند و سکونت روستایی، حاصل تکوین سازمندی اجتماعی جنگل نشینی است. [1] .Land -text [2]. Land -context [3] .Last Glacial Maximum [4]. Equilibrium Ice -Water Line (I.W.E) [5] .Convergence [6] .River Meandering  
۹۱.

آنالیز فضایی سکونتگاه های روستایی سرزمین ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه زمستان ۱۴۰۰ شماره ۶۵ 1 - 26

کلید واژه ها: ایران آنالیز فضایی سیستم های شکل زا کانون های مدنی روستایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۷ تعداد دانلود : ۱۳۰
آنالیز الگوی چینش سکونتگاه ه ای پهنه سرزمینی ایران، در ایجاد و توسعه کانون های مدنی مؤثر است و می تواند در تهیه سند آمایش بنیادین کاربرد گسترده ای داشته باشد. این پژوهش در قلمرو دانش آمایش و با هدف ادراک سرزمین ی ، به بررسی و آنالیز فضایی سکونتگاه ه ای روستایی، با روش کمی - تحلیلی و م دل سازی، با استف اده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) پرداخته است. ریخت شناسی فضای سکونتگاه های روستایی ایران با نگاه به عوامل محیطی چون؛ ارتفاع، شیب، جهت شیب، سطوح محدب و مقعر، دمای سطح زمین، بارش، رطوبت نسبی مورد توجه قرار گرفت و با بررسی و تلفیق این عوامل، مدل داده-های رستری و مفاهیم جدیدی ابداع و تبیین شد. پس از آستانه گذاری و کدگذاری مدل داده های رستری، سیستم های شکل زای پهنه سرزمینی ایران استخراج و سپس الگوی چینش فضایی سکونتگاه های روستایی و توان مدنیّت زای محیطی در هر یک از سیستم ها و زیر سیستم های شکل زا تحلیل و بررسی شد. همچنین توان مدنیّت زایی محیطی با مؤلفه های مورفولوژیکی شامل ارتفاع، شیب و جهت شیب محاسبه و تحلیل شده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که الگو ی چینش فضایی سکونتگاه های روستایی، در تعامل با سیستم های شکل زا و مؤلفه های مورفولوژیکی - اقلیمی بوده است و همچنین آنالیز فضای سکونتگاهی می تواند نقشی مهم و تأثیرگذار در تحقق اهداف راهبردی نظام سکونتی ایران، در چهارچوب اصول آمایش بنیادین داشته باشد.
۹۲.

تغییر مفهوم انسان در شناخت شناسی جغرافیدانان و تأثیر آن در تعامل با محیط(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه بهار ۱۳۹۹ شماره ۵۸ 1 - 16

کلید واژه ها: انسان بیولوژیک یا تاریخی دانش جغرافیا پدیدارشناسی انسان تراریخت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۶ تعداد دانلود : ۳۸۰
مسئله شناخت در جغرافیا به سه حوزه انسان، طبیعت و نوع ارتباط بین آنها معطوف است، اکنون این پرسش مطرح است با تغییر مفهوم انسان در دوره های مختلف، نحوه عملکرد و تعامل جغرافیدانان با محیط نیز دستخوش تغییر شده است؟. بازگشت به گذشته و دانستن تحولات فکری جغرافیدانان می تواند سیر تحوّل و تغییر در ایده ها و نحوه اندیشیدن امروزی ما در تعامل با محیط را روشن تر و به عمق فهم ما از آینده کمک کند. سیر تحول تاریخی اندیشه جغرافیدانان نظریه پرداز، نشان می دهد که نگاه آنها به انسان دائما در تغییر بوده و سیری متفاوت از یک موجود «تاریخی» به پدیده ای «اجتماعی»، «چند ساحتی»، «مینوی» و «تراریخت» داشته است. این تفاوت ها نه تنها در برداشت های نظری که در روش و نوع تحلیل آنها نیز منعکس است. اکنون این پرسش بنیادی را می توان مطرح ساخت که این تفاوت ها بر نوع تجربه عملی جغرافیدانان در برابر محیط هم تاثیرگذار بوده است و در مواجه آنها با محیط تغییرات راهبردی خاصی بدنبال داشته است؟. به سخن دیگر تغییر مفهوم انسان در تجربه ی ذهنی جغرافیدانان در عملکرد و مواجهه آنها با «محیط» نیز تاثیرگذار بوده است؟ این پژوهش که با روش پدیدارشناسی (تحلیل متون جغرافی ایی) در شش دوره تاریخی در عص ر جدید (2020-1900) صورت گرفته بر این نکته تاکید دارد که:- طرز تلقی جغرافیدانان از مفهوم انسان، بنیان فهم آنها در مواجهه با محیط را شکل می داده است.- تفاوت در دیدگاههای جغرافیایی که معطوف به تفاوت در مفهوم انسان است نه تنها راهبردهای عملکردی جغرافیدانان در اعصار مختلف را در برابر محیط تعریف می کرده است، که تعریف از دانش جغرافیا را نیز تغییر داده است.
۹۳.

بررسی تفاوت ژئودایورسیتی و ژئومورفودایورسیتی منطقه ساحلی دریای عمان و زون مکران از دماغه جاسک تا خلیج گواتر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه تابستان ۱۴۰۰ شماره ۶۳ 39 - 66

کلید واژه ها: ژئومورفولوژی ساحلی ژئودایورسیتی ژئومورفودایورسیتی سواحل عمان جلگه ساحلی مکران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۴ تعداد دانلود : ۳۴۴
مدیریت منطقه ساحلی دریای عمان و زون مکران به عنوان پهنه وسیعی از خاک ایران که پتانسیل توسعه فراوانی دارد، امری اجتناب ناپذیر است. از مهم ترین زمینه های پیشرفت در این منطقه، تقویت بنیادین صنعت گردشگری بوده که علاوه بررونق اقتصادی و امنیت و اشتغالزایی، می تواند بخش قابل توجهی از درآمد را به خود اختصاص داده و سود زیادی را برای مردم و دیگر نهادها به ارمغان آورد. یکی از توان های موثر و بالقوه در این زمینه، تنوع زمین شناختی یا ژئودایورسیتی و مهمتر از آن تنوع ژئومورفولوژیکی یا ژئومورفودایورسیتی می باشد که به عنوان پایه های اصلی گردشگری در منطقه مورد تاکید بوده که نسبت به تحلیل، ارزیابی و اولویت بخشی به این دو عامل اقدام شده است. محدوده مورد مطالعه در استان های هرمزگان و سیستان و بلوچستان و کرمان واقع بوده که از ساحل جاسک تا گواتر و گستره آن در خشکی با فاصله تقریبی صد و بیست کیلومتری از خط ساحلی تا ارتفاعات اصلی زون مکران ادامه یافته است. در تحقیق حاضر با استفاده از روش های کمی، آماری و سنجش از دور، نقش عوامل زمین شناسی و تکتونیک فعال، اقلیم و مجاورت با دریا به عنوان پارامترهای اصلی در شکل گیری و گسترش عوارض ژئوموروفولوژیکی بررسی شده و پتانسیل هر عامل بر اساس اولویت در توسعه صنعت گردشگری با توجه به محدوده حوضه های آبریز اصلی مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج تحقیق نشان می دهد تنوع ژئوموروفولوژیکی زون مکران با تراکم ناهمواری 0009/0، تنوع شانون 3529/3، ناهمواری شانون 9329/0، تنوع سیمپسون 9578/0 و ناهمواری سیمپسون برابر با 9774/0 نسبت به تنوع زمین شناختی از اعتبار بالاتری برخوردار بوده و ارزش بیشتری را به خود اختصاص داده است. بنابراین به منظور توسعه منطقه ساحلی جنوب شرق کشور و مکران، لزوم توجه مسؤلین و رسیدگی و احداث زیرساخت های مورد نیاز در توسعه صنعت ژئومورفوتوریسم لازم و ضروری می باشد.
۹۴.

تحلیل زمانی- مکانی شاخص کیفیت هوای شهر تهران در دوره ده ساله(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای طبیعی دوره ۵۳ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۱۱۸) 447 - 463

کلید واژه ها: آلودگی هوا ﺗﺤﻠیﻞ ﺯﻣﺎﻧی - ﻣﮑﺎﻧی شاخص کیفیت هوا شهر تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۴ تعداد دانلود : ۱۰۰
آلودگی هوا، با توجه به پیامدهای زیان بار آن، به یکی از ملموس ترین معضلات زیست محیطی تهران تبدیل شده است و بررسی و مطالعه بر روی آلودگی هوای تهران به عنوان مسئله بسیار مهم در پژوهش های مختلف مدنظر قرار گرفته است. اندازه گیری آلودگی هوا با استفاده از شاخص کیفیت هوا و توسط ایستگاه های سنجش کیفیت هوا انجام می گیرد. هدف از این پژوهش بررسی تغییرات زمانی- مکانی آلودگی هوا در دو ماه آذر و دی در طی ده سال (1389-1398) با استفاده از میانگین داده های شاخص کیفیت هوا در سطح شهر تهران است. بدین منظور، داده های کیفیت هوا از 21 ایستگاه کنترل کیفیت هوای شهر تهران استخراج و میانگین داده های کیفیت هوا در دو ماه موردنظر محاسبه شد و نقشه های درون یابی به روش IDW در محیط نرم افزار ArcGIS ترسیم شد. سپس، درصد وسعت پهنه های آلودگی هوا در سطح شهر تهران محاسبه شد و نقشه ها روی هم انداخته شد و تجزیه و تحلیل گردید. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد در ماه های آذر و دی، طی سال های 1389 تا 1398، بیشترین وسعت شهر تهران به ترتیب در پهنه های نسبتاً سالم (54 درصد)، ناسالم برای گروه های حساس (23 درصد)، سالم (20 درصد) و پاک (5 / 1 درصد)، و ناسالم (5 / 0 درصد) قرار دارد. به عبارتی، کمتر از 2 درصد وسعت شهر تهران در پهنه پاک قرار گرفته است و حتی در برخی از سال ها در شهر تهران هوای پاک در این دو ماه وجود نداشته است. از نظر زمانی، سال 1389، با دارابودن بیش از 70درصد پهنه ناسالم برای گروه های حساس، جزو آلوده ترین و سال 1393 جز پاک ترین سال های مورد بررسی محسوب می شود. همچنین، ایستگاه صنعتی شریف و شاداباد بدون داشتن پهنه پاک و با داشتن AQI 75 به بالا جزو آلوده ترین ایستگاه ها در همه سال ها بوده اند. بنابراین، مسئله آلودگی هوای شهر تهران، علاوه بر بُعد مکانی (قرارگرفتن وسعت وسیعی از شهر در پهنه ناسالم)، مسئله ای زمانی (آلودگی زیاد در دوره زمانی طولانی مدت) نیز هست. در پایان دلایل مؤثر بر توزیع زمانی- مکانی اعم از طبیعی و انسانی (حمل و نقل و صنعت) بررسی و در مقیاس های ایستگاهی یا کلی تحلیل شده است.
۹۵.

مدلسازی و آنالیز چیدمان فضای ژئو-دموگرافیک در حوضه آبریز خلیج فارس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ژئومورفولوژی کمی سال هشتم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۳ (پیاپی ۳۱) 34 - 63

کلید واژه ها: چیدمان فضا ژئودموگرافیک مدلسازی حوضه آبریز خلیج فارس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۷ تعداد دانلود : ۳۵۹
رویکرد چیدمان فضا، به پدیدارشناسی و بررسی و آنالیز مجموعه ای از روابط، نسبت ها، الگوها، بافت ها و سازمندی های ساختار فضایی می پردازد تا ازطریق این رهیافت به شناخت متعالی وجامع تر فضا نائل شود. این پژوهش با اتکاء به چندحوزه معرفتی ازجمله تئوری چیدمان فضا، پدیدارشناسی و آلومتری و بسط و توسعه کمی آن ها درمطالعات ژئودموگرافیک به خلق مدل های جدیددست یافته است، ازاینرو ساختار چینش فضایی گستره مطالعاتی تعریف ومؤلفه های فضایی درسه محورکلی روابط فضایی، الگوهای فضایی ونسبت های فضایی طبقه بندی شده است. آنالیز چیدمان فضا با نگاه به فضای ژئو-دموگرافیک حوضه آبریز خلیج فارس در سطوح چینش فضایی، آرایه ودرایه ها مفهوم سازی، فرمولیزه ومدل سازی گردیده است. در تحلیل روابط فضایی بین آرایه های مکانی وجمعیتی مدل سازی، واژه سازی گردیده است؛ بطوریکه مدل سازی ها درسه سطح مفهومی، ریاضی وگرافیکی انجام گرفته وفضانمایی با ساختارهای فراکتالی و غیرفراکتالی در جهت نمایه سازی عمق ودرجه ارتباطی بین مؤلفه های فضایی تدوین وارائه گردیده است. دربخش چینش الگوهای فضایی، آرایه های تراکمی، فاصله ای، پراکندگی وتوزیع، مدنظر قرارگرفته است ومدل های مفهومی درتدوین وتوسعه یافته و با استفاده ازمدل های کمی وریاضی ارائه شده است. نسبت های فضایی نیز با مفاهیم نسبت های آلومتریک ایزومتریک تبیین وباتلفیق فضای تئوریک چیدمان فضا، مدل های مفهومی وکمی تدارک گردیده ونسبت های آلومتریک مثبت و منفی درتعامل بامفاهیم پسخوراندهای منفی ومثبت درتوجیه نسبت های تأثیرگذار در فضای ژئودموگرافیکی تفسیر، تبیین و مدل سازی گردیده است. نتایج حاصل ازاین پژوهش نشان می دهد: • ادراک چیدمان فضا، تبیین وتدوین الگو وچینش فضای سکونتگاهی درایجاد وتوسعه کانون های سکونتگاهی مؤثر است. • آنالیز چیدمان فضای ژئودموگرافیک بااستفاده ازتحلیل ومدل سازی روابط، الگوها ونسبت های فضایی می تواند درآمایش بنیادین سرزمین، مکان گزینی ومکان یابی مورداستفاده قرارگیرد.
۹۶.

مدل سازی نمایش سطوح ناهموار زمین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ژئومورفولوژی کمی سال نهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۳۶) 1 - 24

کلید واژه ها: ژئومرفومتری مدل رقومی ارتفاعی مدل سازی زمین نمایش سطوح توپوگرافیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۵ تعداد دانلود : ۳۰۱
منظور از مدل سازی نمایش سطوح ناهموارزمین، آنالیزکمّی ویژگی های فرم شناسی سطح زمین است تا بتوان جنبه های مختلفی از ویژگی های ناهمواری های سطح زمین که منظور و مقصود محققین است بارزنمود و بخش هایی که کمتر مد نظر است را کمرنگ نمود تا درک ماهیت ناهمواری زمین برای کاربران و محققین آسان تر شود. بر حسب کاربرد و نوع تفسیری که از سطوح ناهموار زمین انجام می گیرد، تکنیک های نمایش سطوح ناهموار زمین می تواند تمرکز بیشتری بر سوژه مفسر، گذاشته و به تفسیر و درک بهترمحققین در زمینه مطالعاتشان کمک نماید. در این پژوهش، بااستفاده ازمدل رقومی ارتفاعی وبه کمک برنامه نویسی پایتون، مدل های مختلفی در نمایش سطوح ناهموار زمین معرفی گردید. در بخش مدل سازی برداری، به مدل سازی هاشورزنی ناهمواری های زمین مبادرت گردید که نتایج حاصل ازآن هاشورزنی خطی سطوح ناهموار با استفاده از مدل های MCM ، MM ، RPM و MSA می باشد. در بخش هاشور نقطه ای دو مدل نقطه ای تصادفی با وزن شیب و وزن انحنای زمین، طراحی و اجرا گردید و در بخش مدل سازی رستری نیز در رویکرد اول، سایه زنی ترکیبی شامل: ترکیب مدل سایه روشن استاندارد با انحنای زمین، مدل های تابشی و مدل های اثر خط الرأس مدنظر قرارگرفت. در این رویکرد 14 نوع انحنای زمین، با نتایج سایه زنی استاندارد تلفیق و مدل های جدیدی ارائه گردید. دررویکرد دوم مدل های تابشی شامل: تابش کل، مستقیم، پراکنده و مدت زمان تابش مستقیم، با سایه-زنی استاندارد ترکیب و مدل های جدیدی ایجاد شد. در رویکرد های دیگر، طبقات هیپسومتریک،ماکت منحنی میزان وماکت رنگی منحنی میزان، مدنظر قرار گرفت. مدل های فوق الذکر که درنمایش سطوح توپوگرافیک زمین کاربرددارد ازنتایج این پژوهش محسوب می شود.
۹۷.

مدل سازی مؤلفه های مورفومتری فروچاله های گچی (مطالعه موردی: دشت جابر، دشت مارون)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی سال ۲۴ پاییز ۱۳۹۹ شماره ۷۳ 237-256

کلید واژه ها: فروچاله ژئومورفولوژی مورفومتری آنالیز رگرسیون دشت مارون دشت جابر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۵ تعداد دانلود : ۲۷۳
دشت مارون، واقع در حوضه مارون در استان های خوزستان و کهگیلویه و بویراحمد و دشت جابر در شمال غربی شهر ایلام در استان ایلام واقع شده اند. وجود سازند گچساران و پدیده های کارستی گچی که مهمترین آنها فروچاله است در این دو دشت، می تواند تاثیر بسیار مخربی بر سازه های انسان ساخت داشته باشد. مطالعه مورفومتریک این پدیده ها می تواند امکان مقایسه پارامترهای متنوع فروچاله ها را مهیا ساخته و منجر به طرح فرضیاتی در مورد نحوه تکامل آن ها شود. در این مطالعه فروچاله های دو دشت بر اساس روش های باسو و سویچ تقسیم بندی شدند و طبق مدل باسو در دسته فروچاله های کشیده و کاسه ای، و طبق روش سویچ در دسته های کاسه ای، چاله مانند و قیفی شکل قرار گرفتند. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون خطی تک متغیره بین مؤلفه های مورفومتری فروچاله ها نشان داد که مؤلفه های مساحت با قطر بزرگ، مساحت با قطر کوچک، عمق با مساحت و عمق با قطر بزرگ به ترتیب با ضرایب تبیین 0.922، 0.873، 0.699، 0.581 از بیشترین میزان همبستگی معنی دار برخوردارند. حداکثر ارتباط معنی دار در سطح احتمال خطای کمتر از 0.1، بین مؤلفه های مساحت و قطر بزرگ برای روابط درجه 2 و 3 با ضرایب تبیین 997/0 و 998/0 و خطای برآورد 07/0 و 08/0 است. نتایج تحلیل رگرسیون خطی چند گانه قدم به قدم بین مولفه های مورفومتری فروچاله ها نیز نشان داد که بیشترین ضریب تبیین مربوط به مساحت، قطر کوچک و قطر بزرگ و عمق با مقدار عددی ضریب تبیین 0.997 با خطای برآورد 0.024 و کمترین میزان ضریب تبیین مربوط به شیب با عمق و قطر بزرگ و کوچک است که میزان ضریب تبیین آن 0.584 و میزان خطای برآورد 0.091 است. بنابراین پارامترهای مساحت، قطرهای بزرگ و کوچک و عمق می توانند پارامترهای مناسبی جهت مدل سازی باشند.
۹۸.

هویت مکانی و نقش آن در شکل گیری مدنیت شهری یزد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ژئومورفولوژی کمی سال دهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۳۸) 1 - 15

کلید واژه ها: مناظر ژئومرفیک پدیدارشناسی چاله یزد هویت مکانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۷ تعداد دانلود : ۱۷۱
در واقع ویژگی های مناظر ژئومورفیک و توپوگرافیک یک مکان جغرافیایی نه تنها در پراکندگی و یا انتخاب فعالیتهای انسانی موثر است، بلکه در نهایت یکی از عوامل موثر در شک ل دهی سیم ای کالبدی سازمندیهای فض ایی نیز به شمار می آید. تحلیل مدنیت شهری میتواند از مفهوم سازمندی در پدیدارشناسی، تأثیر پذیرد زیرا دراین دیدگاه بستر پیدایش یک کانون زیستی پیش از هر چیز تابع هویت مکانی قلمداد می شود. طبق نظریه "دریاچه های دوران چهارم، بستر تبلور و گسترش مدنیت در ایران" دریاچه ها به عنوان مولفه های هویتساز در سازمندی های اجتماع شهری در ایران به شمار آمده اند. از اینرو پژوهش هایی توسط ژئومورفولوژیستها در این زمینه آغاز شد که پژوهش حاضر را میتوان نمونه ای از این دست برای چاله ی یزد، واقع در بزرگ حوضه ی آبریز یزد-میبد-سیاهکوه دانست. این پژهش که با دیدگاه پدیدارشناسی وبه استناد مجموعه ای ازاطلاعات باستان شناسی، ژئومورفولوژی، رسوب شناسی، تحلیل چیدمان سکونتگاهها و بازدید میدانی صورت گرفته حکایت از 1- وجود دریاچه هایی منفصل درحوضه آبریز یزد-میبد-سیاهکوه دارد که دریاچه یزد یکی از آنهاست و محتملا در زمان حاکمیت دوره های اکثربرودتی، دریاچه ها به هم متصل بوده ودر انتها به کویر سیاهکوه ختم میشدند.2- یزد، (میبد و اردکان) مدنیت شهری خود را مدیون هویت مکانی خود یعنی وجود این دریاچه ها است. 3-شهر های کوچکی چون اسلام آباد (فراشا) ، تفت، خضرآباد ومهریز هویت سکونتی خود را از خط تعادل آب ویخ می گیرند.
۹۹.

بررسی عوامل مؤثر بر تکامل فروچاله های کارستیک در سازند گچساران با استفاده از مدل فازی، نمونه پژوهش: دشت مارون کهگیلویه و بویراحمد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی فضایی سال یازدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۴۲) 45 - 72

کلید واژه ها: دشت مارون سازند گچساران فروچاله کارست گچی مدل فازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۷ تعداد دانلود : ۱۱۰
وجود سازندهایی که شامل لایه های گچی است زمینه ساز تشکیل اشکال کارستی گچی خواهد بود. میزان ستبری لایه های گچی و کیفیت این لایه ها در شکل گیری اینگونه اشکال تاثیرگذار است. دشت مارون، در بخش چین خورده ساده رشته کوه زاگرس در استان های خوزستان و کهگیلویه و بویراحمد واقع شده است. وجود سازند گچساران و پدیده های کارستی گچی که مهمترین آنها فروچاله است در این دشت، می تواند تاثیر بسیار مخربی بر جاده ها، تاسیسات، زمین های کشاورزی و واحدهای مسکونی و مخزن سد مارون که در این دشت واقع شده است، داشته باشد اما متاسفانه کمتر به شناخت و مطالعه این پدیده پرداخته شده است. در این پژوهش به منظور تعیین پتانسیل کارست زایی در دشت مارون جهت مدیریت سازه های مهم منطقه، نقشه پهنه بندی ریسک شکل گیری کارست با استفاده از مدل فازی تهیه شده که جهت تهیه این نقشه از ده عامل محیطی شامل شیب، وجه شیب، زمین شناسی، فاصله از خط کنیک، فاصله از خطوط جریان، فاصله از رودخانه، طبقات ارتفاعی، کاربری اراضی، اقلیم و شاخص (NDVI) استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان داد که 2/55 درصد از منطقه مورد مطالعه با توجه به این که در محدوده سازندگچساران قرار ندارد و فاقد لایه های گچی است، این بخش از دشت از نظر وقوع فروچاله در محدوده ریسک صفر درصد قرار می گیرد و 2/11 درصد در محدوده ریسک بالا، 5/18 درصد ریسک متوسط و 1/15 درصد در محدوده ریسک پایین قرار دارد. بر اساس بازدیدهای میدانی و بررسی نقشه پهنه بندی، عوامل اصلی موثر در تکامل کارست این منطقه شیب و خطوط آبراهه منطبق بر لایه های گچی می باشد.
۱۰۰.

باغشهر دریایی و تحلیل چیدمان فضایی سکونتگاه ها، مطالعه موردی: بندرعباس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه تابستان ۱۴۰۱ شماره ۶۷ 1 - 22

کلید واژه ها: سازمندی چیدمان فضا سکونتگاه متروپل دریایی باغشهر دریایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۴ تعداد دانلود : ۱۲۰
اهمیت هویت مکانی سواحل، نه تنها پویایی نقش اقتصادی و ارتباطی سواحل را بیش از پیش روشن ساخته که تعریف کننده ایده های جدیدی در ساختار شهرهای آینده نیز بشمار می آید. مدل سازی نحوه چیدمان فضایی مناطق ساحلی جنوب ایران، سازمندی اجتماعی نوظهوری که هویت فضایی متفاوتی با سایر سازمندی ها خواهد داشت را نوید می دهد و ازجمله ویژگی های آن سیال بودن ساختار مدیریت آن و تبعیت نکردن آن از الگوی سلسله مراتبی است. این سازمندی اجتماعی، طبیعت-بنیاد و بوم-بنیاد بوده و خرده سیستم های اجتماعی درون آن ضمن استقلال هویتی، سهامدار نقش فرامنطقه ای آن محسوب می شوند. در این پژوهش، مدل سازی و کشف روابط چیدمان فضایی چنین سازمندی با اتکاء به قواعد محیطی و نگاه پدیدارشناسی، بسط و مورد بحث قرار می گیرد. ازاینرو سکونتگاه جدید که دراینجا "باغشهر دریایی" نام گذاری شده، حاصل خروجی چنین ارزیابی است. تحلیل چیدمان فضا با نگاه به فضای ژئودموگرافیک اکوسیستم دریایی حرا در سواحل شمالی خلیج فارس و دریای عمان در سطوح چینش فضایی، آرایه و درایه ها مفهوم سازی، فرموله و مدل سازی گردیده و در سه سطح مفهومی، ریاضی و گرافیکی تبیین شده است. فضانمایی با ساختارهای فراکتالی و غیرفراکتالی در جهت نمایه سازی عمق و درجه ارتباط بین مؤلفه های فضایی بکارگرفته شده و در بخش چینش الگوهای فضایی، آرایه های تراکمی، فاصله ای، پراکندگی و توزیع، مدنظر بوده و مدل های مفهومی با استفاده از داده های کمی و ریاضی، به مدل تجربی تبدیل شده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد:  تحلیل و ادراک نحو فضای ژئودموگرافیک می تواند در آمایش بنیادین سرزمین، هویت مندی و کشف روابط موجود بین سازمندی ها و توسعه سازمندی ها موثر باشد.  متروپل میناب–بندرعباس می تواند به عنوان یک "باغشهر دریایی" مطرح گردد، زیرا خصیصه طبیعی جنگلهای دریایی حرا و خصیصه ارزش فرهنگی آن می تواند الگوی سازمندی جدیدی را در شکوفایی تمدن نوین و شکل گیری الگوی پیشرفت دریاپایه تحقق بخشد.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان