مهدی مهریزی

مهدی مهریزی

مدرک تحصیلی: دانشیار؛ دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴۱ تا ۶۰ مورد از کل ۱۲۹ مورد.
۴۱.

فعّالیت های متن پژوهانه محدّثان اصفهان در سده های یازدهم و دوازدهم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: حدیث نگاری بسترهای شکل گیری فعّالیت های متن پژوهانه حدیث اصفهان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷ تعداد دانلود : ۵
با تشکیل دولت صفویه و رسمی شدن مذهب تشیع و به دنبال آن، درخواست از علمای شیعه جهت نشر معارف شیعه، و از همه مهم تر تغییر نگرش نسبت به حدیث و رشد اخباری گری، بستر مناسبی در سده های دهم تا دوازدهم، به ویژه یازدهم جهت فعالیت های متن پژوهانه شکل گرفت. بیشترین فعّالیت های متن پژوهانه شیعه در این زمان صورت پذیرفته است. بیش از هشتاد درصد شروح کتب اربعه از جهت کمی و کیفی در این زمان نگاشته شد. الکافی بیشتر از کتب دیگر مورد توجه قرار گرفته و این امر متأثر از تفکر اخباری و کمی هم نقد بر عقل گرایان است. ده درصد از کتاب ها به زبان فارسی است. بیشتر آثار توسط اخباریان نگاشته شده است.
۴۲.

کارکرد طواف وداع سنیان در حلیت زنان از منظر فقه شیعی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اهل سنت طواف وداع طواف نساء حلیت زنان

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه کلیات مذاهب فقهی شیعه
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه کلیات مذاهب فقهی اهل سنت
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه فقه عبادات اجتماعی حج
تعداد بازدید : ۱۵۵۲ تعداد دانلود : ۸۰۵
از جمله مهم ترین اختلافات میان اهل سنت و شیعه، وجوب طوافی به عنوان «طواف نساء» در انتهای مناسک حج و پی آمد های حاصل از عدم انجام آن است. فقه اهل سنت بر خلاف شیعه، با کنار گذاردن طواف نساء، به وجوب طواف دیگری به نام «طواف وداع» رای داده است. نوشتار حاضر نقش طواف وداع اهل سنت را در حلیت زنان به منزله جایگزینی برای طواف نساء از منظر فقه امامیه به بحث نشسته است. جستجو در منابع فقهی و برشماری مواردی از سنت و برخی دیگر از قواعد و ادله فقهی که توان اثبات وحدت و یگانگی این دو طواف و یا دست کم کفایت عمل اهل سنت را دارند، پیکره اصلی این جستار را سامان داده است. موثقه اسحاق بن عمار، سیره متشرعه، تاثیر ناپذیری صحت و ترتب آثار طواف نساء از نام و عنوان آن و قاعده الزام، مواردی است که نگارنده بدان ها دست یازیده است.
۴۳.

مبانی اعتبار روایات پزشکی(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: روایات پزشکی مبانی اعتبار احادیث طبی علامه شعرانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۱ تعداد دانلود : ۱۳۵
بخشی از روایات معصومان(ع) به روایات طبی اختصاص دارد. از موضوعات مطرح در ارتباط با این دسته از روایات، مبانی اعتبارسنجی این دسته از روایات است. در این تحقیق با بررسی دیدگاه حدیث پژوهان شیعه و سنی، مبانی سندی و متنی اعتبار روایات طبی بررسی شده و وضعیت تعارض این روایات با یافته های دانش بشری مورد بررسی قرار گرفته است. در اعتبار سنجی سندی روایات طبی، علمای اسلامی ضمن اتفاق نظر بر پذیرش روایات طبی متواتر و محفوف به قرائن صحت، در حجیت روایات طبی غیر محفوف به قرائن که توسط ثقه نقل شده باشد همانند سایر روایات، دو دسته اند و اختلاف نظر دارند. با توجه به ماهیت تجربی موضوع طب و پیشرفت های بشری در توسعه این علم، معیار عدم مخالفت با تجربه و یافته های علمی در میان معیارهای عمومی نقد متن از جایگاه ویژه ای برخوردار است. در تعارض بین اخبار و یافته های علمی، خبر قطعی بر نظریات اثبات نشده علمی و یافته های قطعی علمی بر اخبار ظنی مقدم می شوند. در صورت ظنی بودن هر دو طرف نمی توان نتیجه را به صورت قطعی به دین نسبت داد. امکان تعارض اخبار قطعی با نتایج قطعی علمی نیز ثبوتاً وجود ندارد و در صورت مشاهده باید به آسیب شناسی دقیق و مجدد اخبار و یافته های علمی پرداخت.
۴۴.

نقش ظرفیت جامعه در فهم سیره سیاسی و اجتماعی امام علی(ع)(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: ظرفیت جامعه امام علی (ع) فهم سیره

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۶ تعداد دانلود : ۹۰
الگوگزینی از سیره معصومان(ع) در همه ابعاد در طول تاریخ مورد توجه مسلمانان بوده است، ولی برخی از ابعاد سیره از جمله سیره سیاسی و اجتماعی آنان خالی از ابهامات و اشکالات ظاهری نیست. از این رو، باید برای ابهام زدایی از سیره سیاسی و اجتماعی معصومان(ع) اصول و قواعدی را پی ریزی نمود. مد نظر قرار دادن اصل توجه به ظرفیت جامعه از جمله اصولی است که می تواند ابهامات ظاهری سیره سیاسی و اجتماعی را تا حدودی زدوده و برای الگوگزینی از سیره آنان، راهی روشن تر هموار سازد. یافته های این پژوهش حاکی از آن است که برای فهم صحیح سیره معصومان(ع) و منطق عملی ایشان باید به ظرفیت جامعه توجه نمود. برخی از مصادیق این ظرفیت عبارت است از: میزان بصیرت و آگاهی جامعه، جایگاه همت و اراده در اعضای جامعه، سطح عمومی تعهد و تخصص افراد جامعه. نادیده گرفتن نقش این موارد در سیره معصومان(ع) می تواند منجر به سوء فهم سیره ایشان شود.
۴۵.

قواعد شناسایی احادیث سیره نزد فریقین(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: شناسایی سیره مقومات سیره استمرار سیره منطق عملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۷ تعداد دانلود : ۱۲۹
سیره یکی از منابع احکام اسلامی است. مفهوم سیره اخص از فعل بوده و نقش مهمی در در استنباط حکم شرعی دارد. از مسائل مهم در ارتباط با سیره تبیین دقیق مفهوم سیره و مقومات آن و استخراج قواعد شناسایی این مقومات در روایات است. در نوشتار حاضر تلاش شده با تحلیل مفهوم سیره مقومات آن شناسایی شده و با بررسی و مشاهده مصادیق مختلف سیره در روایات، قواعد شناسایی مقومات سیره استخراج گردد. تحلیل مفهوم سیره حکایت از آن دارد که سیره دو مقوّم دارد، استمرار فعل و داشتن منطق عملی. برخی از قواعد شناسایی استمرار در روایات عبارت است از: ورود فعل ناقص «کان» و مشتقات آن بر سر فعل مضارع؛ تعبیر فعل ناقص «مازال» و مشتقات آن؛ صفت مشبهه، اسم تفضیل و اسم مبالغه همراه «کان» ناقصه؛ تصریح به لفظ سیره؛ الفاظ تأکیدی دال بر استمرار؛ و قراین دیگر. برخی از قواعد شناسایی منطق عملی عبارت است از: تصریح امام معصوم(ع) به منطق عملی در رفتار و سیره خویش؛ تبیین منطق عملی از جانب معاصران معصوم یا افراد نزدیک به عصر آنان؛ علم تجربی؛ رفتار غیر عادی و تکرار آن؛ و تحلیل عقلی.
۴۸.

تحلیل اهداف بعثت پیامبر اسلام در روایات(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بعثت پیامبر اسلام هدف بعثت تحلیل مضامین روایات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰ تعداد دانلود : ۵
بعثت پیامبر اکرم(ص) اساس و کانون دین اسلام است. مسلمانان در طول تاریخ تلاش های گسترده ای جهت تبیین اهداف بعثت انجام داده اند. تفکّرات و رویکردهای مختلفی که نشان از پویایی اهداف به تنوع عقاید و برداشت ها دارد. هر چند روایات مشهور بعثت در بسیاری از منابع و مقالات معرفی و بررسی شده اند، اما گستره روایات اهداف که بالغ بر شصت و یک روایت است، و با حذف مفاهیم مشابه به بیست و دو حدیث، تقلیل می یابد؛ محور این پژوهش واقع شد. برای این منظور این پژوهش، ضمن گزارشی از روایات و نگاهی به مصادر معتبر شیعه و سنی، نمایه موضوعی روایات را مورد بررسی قرار می دهد و برای فهم و آشنایی با معارف و محتوای روایات، به شرح و تحلیل مؤلفه های پرتکرار آن چون: صله رحم، تکریم جایگاه خانواده، پرهیز از خشونت، رحمت، مهر، خردگرایی و توحید پرداخته است.
۴۹.

کیفیت جامعیت قرآن در پرتو آرای اندیشمندان و مفسران مسلمان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کیفیت جامعیت قرآن جامعیت تفصیلی و اجمالی قرآن بیان اصول و قواعد کلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۱ تعداد دانلود : ۹۵
صفات و ویژگی های قرآن کریم، همواره بستر مناسبی جهت اندیشه ورزی و تضارب آراء میان اندیشمندان و مفسران اسلامی بوده است. یکی از این ویژگی ها، جامعیت قرآن است که جزو باورهای بنیادین مسلمانان و از مبانی مهم فهم و تفسیر قرآن به شمار می آید. به تبع جامعیت قرآن، مساله مهم دیگری که مطرح است کیفیت جامعیت قرآن می باشد، بدان جهت که صرف اثبات جامعیت قرآن بدون تبیین کیفیت آن ممکن است در عالم واقع، ذهن افرادی را نسبت به اصل جامعیت قرآن مشوش سازد و یا کسانی را در مورد صفات و ویژگی های قرآن به شک و تردید وا دارد.در این مقاله سعی بر آن است ضمن تبیین مفهوم جامعیت قرآن و نظریه های ارائه شده پیرامون آن، به کیفیت جامعیت قرآن از دیدگاه اندیشمندان و مفسران اسلامی به عنوان راهکاری اساسی در دفاع و شبهه زدایی از اصل جامعیت قرآن پرداخته شود.
۵۰.

گزارشی از تحلیل مضامین ادعیه ماه رجب بر اساس مصباح المتهجد شیخ طوسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: دعا ماه رجب شیخ طوسی مصباح المتهجد مضامین ادعیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸ تعداد دانلود : ۶
 بخش عمده ای از میراث حدیثی شیعه را «ادعیه مأثوره» و زیارات تشکیل می دهند. از دوره های نخستین تدوین حدیث، این نکته مورد توجه محدّثان بوده و کتبی را به این موضوع اختصاص داده اند. از میان این کتب، مصباح المتهجد شیخ طوسی از اعتبار و اهمیّت بیشتری برخوردار است. در میان ادعیه مأثور، ادعیه ماه رجب از نظر کثرت و مضمون با چهارده دعا جلب توجه می کند. تحلیل مضامین ادعیه ماه رجب بر اساس مصباح، محور این پژوهش است. با به کارگیری روش تحلیلی، مؤلفه های دعا در هفت محورِ درخواست های فردی و گروهی، زمان، نام پیامبران، مفاهیم پرتکرار، درود، ادبیات و آیات تحلیل می شود. مفاهیم اعتقادی پرتکرارترین مفهوم بوده و تمامی دعاها مزّین به صلوات و دارای صنایع بلاغی فراوان هستند . اکثر مفاهیم دعاها برگرفته از آیات است.
۵۲.

پژوهشی در باره نامه های دعوت حضرت رسول(ص)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: رسالت جهانی نامه دعوت سیره پیامبر اسلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷ تعداد دانلود : ۵
این پژوهش به مطالعه نامه های دعوت پیامبر گرامی اسلام(ص) می پردازد. با یک نگرش کلی به تمام نامه های دعوت، مواردی چون؛ تعداد نامه ها، زمان ارسال نامه ها، مخاطبان، مفاهیم اصلی و متون اختلافی مورد مطالعه قرار گرفته است. همچنین مصادر طولی و عرضی نامه ها، مسأله امی بودن پیامبر(ص) و فلسفه ارسال پیام کتبی نیز بررسی شده است. در بخش دیگری از این پژوهش، تحلیل فراوانی نامه های دعوت بر اساس سال های پس از بعثت، تحلیل فراوانی نامه ها از حیث مخاطبان، مؤلفه های مهم نامه ها و میزان تکرارشان مورد توجه است. در پایان این نوشتار، ادبیات نامه ها و عوامل تاثیرگذار بر نامه ها، مورد بررسی قرار گرفته است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان