قواعد شناسایی احادیث سیره نزد فریقین (مقاله پژوهشی حوزه)

چکیده

سیره یکی از منابع احکام اسلامی است. مفهوم سیره اخص از فعل بوده و نقش مهمی در در استنباط حکم شرعی دارد. از مسائل مهم در ارتباط با سیره تبیین دقیق مفهوم سیره و مقومات آن و استخراج قواعد شناسایی این مقومات در روایات است. در نوشتار حاضر تلاش شده با تحلیل مفهوم سیره مقومات آن شناسایی شده و با بررسی و مشاهده مصادیق مختلف سیره در روایات، قواعد شناسایی مقومات سیره استخراج گردد. تحلیل مفهوم سیره حکایت از آن دارد که سیره دو مقوّم دارد، استمرار فعل و داشتن منطق عملی. برخی از قواعد شناسایی استمرار در روایات عبارت است از: ورود فعل ناقص «کان» و مشتقات آن بر سر فعل مضارع؛ تعبیر فعل ناقص «مازال» و مشتقات آن؛ صفت مشبهه، اسم تفضیل و اسم مبالغه همراه «کان» ناقصه؛ تصریح به لفظ سیره؛ الفاظ تأکیدی دال بر استمرار؛ و قراین دیگر. برخی از قواعد شناسایی منطق عملی عبارت است از: تصریح امام معصوم(ع) به منطق عملی در رفتار و سیره خویش؛ تبیین منطق عملی از جانب معاصران معصوم یا افراد نزدیک به عصر آنان؛ علم تجربی؛ رفتار غیر عادی و تکرار آن؛ و تحلیل عقلی.