مطالعه زبانشناختی تعبیر قرآنی "سَرَاحاً جَمِیلًا"(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
تحقیقات علوم قرآن و حدیث سال ۲۰ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ (پیاپی ۵۹)
171 - 192
حوزه های تخصصی:
بررسی واژگان قرآنی برساخته از ریشه ی «س-ر-ح» نشان می دهد که شش مورد با آیات طلاق و یک مورد با فرستادن دام ها به چَراگاه و رها کردن چهارپا مرتبط است. توجه به کاربردهای ریشه مذکور در اشعار جاهلی و دیگر زبان های سامی نیز کاربرد مشابه ای را نشان می دهد. همزاد این ریشه به صورت خاص در متون مقدس یهودی-مسیحی به زبانهای عبری، آرامی و سریانی، مانند متن قرآن، به صورت موازی دال بر دو معنای ملموس و انتزاعی است. از این رو، پژوهش حاضر به طور مشخص درباب این مسأله سخن می گوید که قرآن ذیل ریشه«س-ر-ح» در بیان چگونگی انجام طلاق از چه زبانی بهره برده است. روش این پژوهش نیز توصیفی-تحلیلی است . یافته های پژوهش پیش رو نشان می دهد که شیوه کاربست مذکور استعاری است و سویه مورد تاکید در آن، آزاد ساختن سریع و آسان زن از خانه شوهر است. این مفهوم که از طریق تصویری ملموس در ذهن مخاطبان قرآن می نشیند، دال بر ممانعت از آزار زنان به وقت طلاق است و با شواهد قرآنی مختلف قابل تایید است. نتیجه آنکه، قرآن کریم با تعبیر ﴿سَرَاحًا جَمِیلًا﴾ زاویه دید متفاوتی را نسبت به موضوع طلاق ارایه می کند که گفتمان حاکم بر آن، ممانعت از آزار زنان و تجاوز به حقوق ایشان به هنگام طلاق است. افزون بر این، یافته های ریشه شناختی این مقاله نشان می دهد که ریشه ی عربی «س-ر-ح» در زبان های سامی پیش گفته به دو صورت خود را نشان می دهد؛ نخست، «س-ر-ح» و دوم «ش-ل-ح».