محمدتقی مصباح یزدی

محمدتقی مصباح یزدی

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۱۲۵ مورد.
۲۱.

قرب به خدا و ارزش اخلاقی آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال ۳۱ شهریور ۱۴۰۱ شماره ۲۹۷ 5-8

کلید واژه ها: ارزش اخلاقی قرب به خدا مراتب قرب محبت خدا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۸ تعداد دانلود : ۲۱۳
در بحث از «ارزش اخلاقی»، افزون بر حسن فعلی، باید به حسن فاعلی نیز توجه کرد. ازآنجاکه درباره برخی مفاهیم مربوط به این مسئله ابهاماتی وجود دارد، لازم است به توضیح آنها پرداخته شود. یکی از آنها، مفهوم «قربه الی الله» است که کاربرد بسیاری دارد. و معمولاً جنبه سلبی آن در نظر است؛ مراد از این اصطلاح این است که در برابر کاری که انجام می شود، توقع پاداش از مردم نیست، بلکه کار فقط برای رضای خدا و نزدیک شدن به او انجام می شود. به همین دلیل، قرب به خدا جسمانی نیست؛ زیرا ممکن است انسان از نظر مکانی در پست ترین مکان ها باشد، اما مقرب درگاه خدا باشد و به عکس، ممکن است در نزدیکی خانه خدا باشد، اما از خدا بسیار دور. تقرب به خدا به این معناست که هرچه انسان به خدا نزدیک تر باشد، مقرب تر است. اگر محبت خدا در دل انسان جای گرفت، محبوب خدا می شود. این مفهوم تشکیکی است؛ یعنی هر اندازه معرفت انسان به خدا بیشتر باشد، مقرب تر است.
۲۲.

اوصاف شیعیان واقعی در وصایای امام محمدباقر علیه السلام (19)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال سی ام مرداد ۱۴۰۰ شماره ۲۸۴ 5-10

کلید واژه ها: گناه مناجات حب دنیا عشق به خدا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۳ تعداد دانلود : ۱۴۰
امام محمدباقر علیه السلام پس از اشاره به فضیلت ها و مقام هایی که خدای متعال برای انسان مقرر فرموده و راه هایی که انسان را به این کمالات می رساند، به این نکته توجه می کنند که این سفارش ها برای آینده است؛ در حال حاضر چه کنیم تا نزد خداوند محبوب باشیم؟ چه کنیم که وظایفمان را بهتر انجام دهیم و از شر شیطان محفوظ بمانیم؟ و گذشته هایمان را چگونه جبران کنیم؟ حضرت در ادامه می فرمایند: پرونده گناهان گذشته خود را بازخوانی کن و در این بازخوانی، پشیمانی راستین خود را از گناهان گذشته ابراز کن و بکوش بسیار استغفار کنی، و برای اینکه شایسته رحمت و عفو الهی شوی، سعی کن برنامه ات را تغییر دهی و به سوی خدا بروی؛ و برای اینکه در این کار موفق شوی از دعا و مناجات در تاریکی شب ها غافل نشو. امام محمدباقر علیه السلام در این زمینه می فرمایند: «وَاسْتَرْجِعْ سَالِفَ الذُّنُوبِ بِشِدَّهِ النَّدَمِ وَکَثْرَهِ الِاسْتِغْفَارِ، وَتَعَرَّضْ لِلرَّحْمَهِ وَعَفْوِ اللَّهِ بِحُسْنِ الْمُرَاجَعَهِ، وَ اسْتَعِنْ عَلَى حُسْنِ الْمُرَاجَعَهِ بِخَالِصِ الدُّعَاءِ وَ الْمُنَاجَاهِ فِی الظُّلَمِ»؛ با پشیمانی کامل و آمرزش طلبیِ بسیار از گناهان گذشته[ات] بازگرد و با بازگشتی شایسته [به درگاه خدا] خود را از رحمت و بخشش الهی برخوردار کن، و برای بازگشتِ شایسته، از دعای خالصانه و مناجات در تاریکی ها کمک بگیر.
۲۳.

اوصاف شیعیان واقعی؛ ایمان در کلام امیرمؤمنان علی علیه السلام(20)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال سی ام شهریور ۱۴۰۰ شماره ۲۸۵ 5-10

کلید واژه ها: ایمان چیستیِ ایمان عمل امیرمؤمنان علیه السلام ایمان و عمل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۸ تعداد دانلود : ۱۴۷
حاصل سخنان امام محمدباقر علیه السلام به جابربن یزید جعفی چنین بود: مؤمن در این دنیا مشغول مبارزه و کشتی گرفتن با نفس است. گاه خداوند متعال توفیق می دهد و او بر نفسش غالب می شود و گاه نفس چیره می شود و او را زمین گیر می کند. خداوند متعال باز هم یاری می کند و مؤمن را به صحنه مبارزه بازمی گرداند تا با تصمیم جدی تر نبرد را از سر گیرد. این فرآیند تا پایان زندگی ادامه دارد. حضرت برای تقویت عزم و اراده انسان برای مبارزه با نفس و درباره لغزشگاه هایی هشدار داده اند که شیطان می تواند انسان را به سوی آنها سوق دهد و به کمک هوای نفس موجب سقوط انسان شود. حضرت درباره لغزش هایی که در گذشته از انسان سر زده است، فرمودند که باید پرونده گناهان را بازخوانی کرد و درصدد توبه و جبران آنها برآمد. فرض کلام امام علیه السلام، انسان مؤمن بود. کسی که ایمانش استوار است و وارد میدان مبارزه با نفس شده است، باید دقت کند تا شکست نخورد و بر نفس چیره شود. اکنون این پرسش مطرح می شود که ایمان چیست؟ چه مؤلفه هایی دارد؟ چگونه به دست می آید و حفظ می شود؟ البته بین ایمان و عمل رابطه تنگاتنگی برقرار است؛ اگر عملِ انسان درست باشد، یعنی از کارهای حرام و خطا پرهیز کند و عملی را انجام دهد که رضای خداوند متعال را جلب می کند، ایمان نیز استوار می شود. از آنجاکه امام باقر علیه السلام در سخنانشان به این مباحث تصریح نکرده اند، برای تکمیل بحث از روایتی علوی در نهج البلاغه بهره مند می شویم.
۲۴.

اوصاف شیعیان واقعی؛ ایمان در کلام امیرمؤمنان علی علیه السلام(21)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال سی ام مهر ۱۴۰۰ شماره ۲۸۶ 5-10

کلید واژه ها: صبر ایمان یاد مرگ زهد ارکان ایمان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۸ تعداد دانلود : ۱۵۴
این مقاله شرحی است بر کلام امیرمؤمنان علی علیه السلام در اوصاف شیعیان واقعی. از نظر آن حضرت، ایمان صرفاً تصدیق قلبی و حصول علم نیست، بلکه عامل اختیاری و ارادی و نوعی تصدیق و اعتقاد قلبی است که مستلزم عمل است. در تحقق عمل اختیاری، شناخت و انگیزش نقش دارند. حفظ ایمان نیازمند صبر است و صبر نیز سه قسم است: صبر بر معصیت، صبر بر طاعت و صبر بر مصیبت. در واقع صبر یکی از پایه های ایمان است. اولین عاملی که برای تحقق صبر لازم است، شوق به پاداش ها، لذت ها و کمالات اخروی است. اگر مؤمن به لذت ها و کمالات اخروی توجه کند و ایمان داشته باشد، از لذت ها و تمایلات دنیوی چشم پوشی می کند. در مصیبت ها، نه ترس مؤثر است و نه امید؛ چاره کار این است که مؤمن از دلبستگی ها به دنیا گسسته شود. اگر نعمت های دنیا را امانت الهی بدانیم، از دست دادن آنها مصیبت آور نخواهد بود. یاد مرگ هم در صبر بر مشکلات بسیار حیاتی است، دوراندیشی و نداشتن دلبستگی به دنیا، مرگ را گوارا می سازد.
۲۵.

اوصاف شیعیان واقعی در وصایای امام محمدباقر علیه السلام (16)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال سی ام اردیبهشت ۱۴۰۰ شماره ۲۸۱ 5-10

کلید واژه ها: خوف رجا ترس از گناه مراتب خوف خوف صادق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۲ تعداد دانلود : ۳۳۵
این مقال شرح و تفسیری است بر کلام امام محمدباقر علیه السلام در توصیه به جابربن یزید جعفی در باب اوصاف شیعیان واقعی. در این فقره، آن حضرت می فرماید: «وَتَحَرَّزْ مِنْ إِبْلِیسَ بِالْخَوْفِ الصَّادِقِ، وَإِیَّاکَ وَالرَّجَاءَ الْکَاذِبَ فَإِنَّهُ یُوقِعُکَ فِی الْخَوْفِ الصَّادِقِ»؛ با ترس راستین از شیطان بپرهیز و مبادا امیدی دروغین ببندی، که گرفتار هراس واقعی می شوی. یکی از اوصاف شیعیان واقعی خوف و رجاء صادق است؛ خوف حالتی ادراکی و انفعالی در انسان است که آفرینش آن حکمتی دارد. این ترس ها ناشی از گناه خود انسان است، نه ترس از خدای متعال؛ چرا که خوف از عذاب الهی پایین ترین مرتبه خوف مؤمنان است. مؤمنان بر حسب مراتب ایمان و معرفتشان، خوف های دیگری هم دارند. ماننند خوف از خوار شدن در چشم خدا و محروم شدن از عنایات الهی، مثل «وَلاَیَنظُرُ إِلَیْهِمْ یَوْمَ الْقِیَامَهِ» (آل عمران: 77). یکی از کارکردهای خوف از ضررهای اخروی این است که انسان را در مقابل شیطان ایمن می کند. این مقال، به تفصیل پیرامون انواع خوف و رجاء و تفاوت آن با جبن بیان می کند.
۲۶.

اوصاف شیعیان واقعی در وصایای امام محمدباقر علیه السلام (18)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال سی ام تیر ۱۴۰۰ شماره ۲۸۳ 5-10

کلید واژه ها: تسویف غفلت قساوت قلب غنیمت شمردن فرصت ها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۳ تعداد دانلود : ۱۴۹
این مقاله شرحی است بر کلام امام محمدباقر علیه السلام به جابربن یزید جعفی در باب اوصاف شیعیان واقعی. یکی دیگر از این اوصاف، اجتناب از تأخیر در انجام کار خیر و پرهیز از تسویف است. تسویف یعنی انسان کار امروز را به بعد موکول کند. یکی از ریشه های امروز و فردا کردن کارها، غفلت است. غفلت انسان را بکلی از انجام تکلیف بازمی دارد. راز موفقیت انسان در زندگی و انجام موفق کارها، اجتناب از تسویف و غنیمت شمردن فرصت هاست. مانع دیگر، کاهلی و بی حالی در انجام کارهای خیر است. نتیجه این نوع برخورد با انجام امور خیر، قساوت قلب است. اهمال و سستی و سهل انگاری نیز از موانع شتاب در کار خیر است. عمر انسان بسیار گذرا و کوتاه است؛ شایسته است همتی کنیم و از لحظات عمر خود بهره ببریم. بنابراین، اگر کسی بخواهد به فرمایش امام محمدباقر علیه السلام نزد خدا عزیز و محبوب باشد، باید در کارهای خیر شتاب کند و گرفتار موانعی مانند تسویف، غفلت و سستی و کاهلی نشود.
۲۷.

اوصاف شیعیان واقعی؛ ایمان در کلام امیرمؤمنان علی (ع) (22)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال سی ام آذر۱۴۰۰ شماره ۲۸۸ 5-7

کلید واژه ها: یقین صبر پند گرفتن از دیگران شعبه های یقین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۰ تعداد دانلود : ۱۳۳
این مقاله شرحی است بر اوصاف شیعیان واقعی در کلام امیرمؤمنان علی. یکی از این اوصاف، یقین است که بر چهار گونه است: بیناشدن در زیرکی، دسترسی به حکمت، عبرت گرفتن از دیگران و بهره گیری از روش پیشینیان. یقین عامل شناختی حفط ایمان فرد است؛ زیرا ایمان با چهار عامل صبر، یقین، عدل و جهاد تقویت می شود. در روایات، یقین علمی است که دارای منشأ اثر عملی است. یقین یا از تجربه های شخصی فرد حاصل می شود و یا از شنیدن داستان های گذشتگان. برای کسب یقین، هوشمندی، تیزبینی، درک، تفسیر و تحلیل عمیق و درست از واقعیت ها و پندگرفتن از تجربیات دیگران لازم است. از جمله اوصاف شیعیان واقعی، کسب یقین است که عامل مهمی برای حفظ ایمان فرد است.
۲۸.

اوصاف شیعیان واقعی؛ ایمان در کلام امیرمؤمنان علی (ع) (24)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال سی ام بهمن ۱۴۰۰ شماره ۲۹۰ 5-10

کلید واژه ها: جهاد شعبه های جهاد امر به معروف و نهی از منکر وفاداری در جهاد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۵ تعداد دانلود : ۱۰۶
این متن شرحی است بر کلام امیرمؤمنان علی (ع) در باب اوصاف شیعیان واقعی. آن حضرت ایمان را بر چهار ستون و پایه قرار داده که عبارتند از: صبر، یقین، عدل و جهاد. در جلسات گذشته سه رکن نخست و ارتباط این چهار رکن را با یکدیگر و تأثیر آنها را در تقویت ایمان بیان کردیم. اکنون به بررسی و تفسیر آن رکن چهارم از منظر آن حضرت، یعنی جهاد می پردازیم. حضرت در این زمینه می فرمایند: «والجْهِادُ مِنْهَا عَلَى أَرْبَعِ شُعَبٍ: عَلَى الْأَمْرِ بِالْمَعْرُوفِ وَالنَّهْیِ عَنِ الْمُنْکَرِ وَالصِّدْقِ فِی الْمَوَاطِنِ وَشَنَآنِ الْفَاسِقِینَ»؛ و جهاد از میان آنها بر چهار گونه است: امر به معروف و نهی از منکر، راستی در گفتار، و دشمنی بدکاران. حضرت در این کلام به شرح مبسوط رکن چهارم ایمان می پردازد.
۲۹.

اوصاف شیعیان واقعی؛ ایمان در کلام امیرمؤمنان علی (ع) (25)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال سی ام اسفند ۱۴۰۰ شماره ۲۹۱ 5-9

کلید واژه ها: امر به معروف نهی از منکر رضایت الهی اصحاب سبت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۱ تعداد دانلود : ۱۹۴
براساس فرمایش امیرمؤمنان علی(ع) صبر، یقین، عدل و جهاد چهار ستون ایمان هستند. در هر عمل اختیاری، گرچه کاملاً شخصی باشد، دو عامل انگیزه و شناخت نقش اساسی دارند و حضرت عامل انگیزه را در قالب صبر و عامل شناخت را در قالب یقین بیان کرده اند. قوام رفتارهای اجتماعی انسان به رعایت حقوق دیگر افراد جامعه است که از آن به «عدل» تعبیر می شود. البته بعضی افراد جامعه به ارزش ها، قوانین و حقوق دیگران اعتنا نمی کنند. واکنش مؤمن در برابر آنها جهاد به معنای گسترده اش است که چهار شعبه دارد: امر به معروف، نهی از منکر، استقامت و وفاداری در جهاد، و دشمنی کردن با فاسقان.حضرت می فرمایند: «فَمَنْ أَمَرَ بِالْمَعْرُوفِ شَدَّ ظُهُورَ الْمُؤْمِنِینَ، وَمَنْ نَهَى عَنِ الْمُنْکَرِ أَرْغَمَ أُنُوفَ الْکَافِرِینَ، وَمَنْ صَدَقَ فِی الْمَوَاطِنِ قَضَى مَا عَلَیْهِ، وَمَنْ شَنِئَ الْفَاسِقِینَ وَغَضِبَ لِلَّهِ غَضِبَ اللَّهُ لَهُ وَأَرْضَاهُ یَوْمَ الْقِیَامَهِ»؛ پس هرکه امر به معروف (کار شایسته) کند، مؤمنان را همراهی کرده و ایشان را توانا گرداند، و هرکه نهی از منکر (ناپسندیده) نماید بینیِ کافرین را به خاک مالیده، و هرکه در گفتار راست گو باشد آنچه بر عهده او بوده به جا آورده، و هرکه با بدکاران دشمنی کرد و برای خدا خشمناک گردید، خدا برای او [بر ضد آنها] به خشم آید و در روز رستخیز او را خشنود می گرداند.
۳۰.

اوصاف شیعیان واقعی؛ ایمان در کلام امیرمؤمنان علی (ع) (23)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال سی ام دی ۱۴۰۰ شماره ۲۸۹ 5-9

کلید واژه ها: عدل یقین صبر و جهاد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۷ تعداد دانلود : ۱۹۱
این بحث شرحی است بر کلام امیرمؤمنان علی(ع) در باب اوصاف شیعیان واقعی. آن حضرت می فرمایند: «وَالْعَدْلُ مِنْهَا عَلَى أَرْبَعِ شُعَبٍ: عَلَى غَائِصِ الْفَهْمِ وَغَوْرِ الْعِلْمِ وَزُهْرَهِ الْحُکْمِ وَرَسَاخَهِ الْحِلْمِ. فَمَنْ فَهِمَ عَلِمَ غَوْرَ الْعِلْمِ، وَمَنْ عَلِمَ غَوْرَ الْعِلْمِ صَدَرَ عَنْ شَرَائِعِ الْحُکْمِ، وَمَنْ حَلُمَ لَمْ یُفَرِّطْ فِی أَمْرِهِ وَعَاشَ فِی النَّاسِ حَمِیداً»؛ و عدل از میان آنها چهار گونه است: دقت در درست فهمیدن، رسیدن به حقیقت دانایی، حکم نیکو، استوار داشتن بردباری؛ پس هرکس دقت کرد و درست فهمید، حقیقت دانایی را دریافت و هر کس حقیقت دانایی را یافت، از روی قواعد دین حکم نیکو صادر کرد و هر کس بردبار بود، در کار خود کوتاهی نکرد و در بین مردم خوش نام زندگی کرد. براساس فرمایش امیرمؤمنان علی(ع) ایمان را چهار عامل پشتیبانی و تقویت می نند: صبر، یقین، عدل و جهاد. دو عاملِ نخست صبر و یقین در رفتار فردی انسان و دو عاملِ عدل و جهاد، در رفتار اجتماعی وی ظهور می یابند. عدل و جهاد به این دلیل انتخاب شده اند که انسانْ اجتماعی زندگی می کند و این مسئله از این رو برای او مطرح است که اولاً، خودش باید در اجتماع چگونه باشد. ثانیاً، در برابر دیگران چه وظیفه ای دارد و چه کارهایی باید انجام دهد؟
۳۱.

اوصاف شیعیان واقعی در وصایای امام محمدباقر علیه السلام (17)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال سی ام خرداد ۱۴۰۰ شماره ۲۸۲ 5-10

کلید واژه ها: محبوب واقع شدن صدق نفاق شتافتن در کار خیر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۹۰ تعداد دانلود : ۱۱۹
این متن شرحی است بر کلام امام محمدباقر علیه السلام در باب اوصاف شیعیان واقعی به جابربن یزید جعفی. یکی از اوصاف شیعیان واقعی، محبوب واقع شدن نزد خدای متعال با تزیین اعمال و کردار درست است. محبوب واقع شدن نزد دیگران میلی است فطری که خدای متعال در نهاد بشر قرار داده است. اگر انسان عظمت الهی و ارزش محبوب شدن نزد خدای متعال را درک کند، محبت دیگران نزد او رنگ می بازد. البته جلب محبت دیگران از راه ادعای ایمان، تقوا، انقلابی بودن، اهل عبادت از جمله حیله هایی است که نمی توان به وسیله آنها نزد خدا نفوذ کرد. ازاین رو، صدق و درستی در کارها، یکی از راه های محبوب واقع شدن است. همچنین، راه دیگر محبوب واقع شدن، شتافتن برای انجام کار خیرا ست. اگر بخواهیم محبت پایدار خدا را به دست آوریم، باید رفتارهایمان توجه ویژه خدا را جلب نماید. این مقاله به تفصیل به این موضوع می پردازد.
۳۲.

اوصاف شیعیان واقعی در وصایای امام محمدباقر علیه السلام (10)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال بیست و نهم آبان ۱۳۹۹ شماره ۲۷۵ 5-10

کلید واژه ها: حرص طمع عزت نفس اعتماد به نفس توکل به خدا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۵ تعداد دانلود : ۳۵۰
این مقال شرحی است بر وصایای امام محمدباقر علیه السلام به جابربن یزید جعفی، در باب اوصاف شیعیان واقعی. آن حضرت می فرمایند: با از بین بردن طمع، پایداری عزت را بجوی و خواری طمع را با عزت ناامیدی از خیر دیگران از خود دور ساز و عزت ناامیدی را با همت بلند به دست آور. مفهوم حرص و طمع در این نکته اشترک دارند که انسان مبتلا به این دو زذیله، دوست دارد داشته ها و اموالش را زیاد کند. اما کسی که طمع دارد، می خواهد مال و بهره های مادی را از راه دستیابی به اموال دیگران زیاد کند. طمع، مقابل این حالت روحی است که انسان دوست دارد مستقل باشد و روی پای خود بایستد. بنابراین، احساس عزت یکی از نیازهای فطری انسان است که در مقابل احساس ذلت، خواری و چشم به اموال دیگران قرار دارد.راه رهایی از این صفت زذیله این است که حسن ناامیدی از کمک دیگران را در خود تقویت کنیم و خود نیازهایمان را بدون کمک از دیگران برطرف کنیم و اعتماد به نفس را تقویت و به توکل به خدا کنیم.
۳۳.

طرحى نو، در تعیین حاکم و مسؤولان دیگر (درآمدی بر نظریه عدول مومنین علامه مصباح یزدی رحمه الله)

نویسنده:
منبع: فقه دولت اسلامی سال اول پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲

کلید واژه ها: علامه مصباح یزدی فقه کارگزار گزینش کارگزاران نظریه عدول مومنین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۸ تعداد دانلود : ۲۷۱
از جمله مباحث مهم در حوزه فقه کارگزار، بحث گزینش کارگزاران است. بدیهی است سازوکار گزینش کارگزار در دولت اسلامی با دیگر دولت ها تفاوت هایی دارد. از جمله طرحهای ارائه شده در زمینه نحوه گزینش کارگزاران در حکومت و دولت اسلامی، طرحی است که از سوی استاد علامه مصباح یزدی(ره) ارائه شده است. این طرح با محوریت مسئله «عدالت» طراحی شده و مهمترین ملاک برای تعیین کارگزار این مهم قلمداد شده و بر همین اساس نیز در جوماع علمی از این طرح با عنوان «نظریه عدول مومنین در گزینش کارگزاران» یاد می شود. در این طرح، فرآیند انتخاب و گزنیش کارگزاران در مراحل چند گانه تبیین شده است. همچنین مرحوم استاد مصباح به تبیین تمایزات این طرح با طرح ها و انگاره های مشابه در این زمینه پرداخته است. در این مقاله به ارائه متن اصلی این نظریه که در کتاب «حقوق و سیاست در قرآن» آمده است، پرداخته می شود و و انشاء الله در شماره های پسینی مجله، به صورت تفصیلی و تحلیلی این نظریه مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
۳۴.

اوصاف شیعیان واقعی در وصایای امام محمدباقر علیه السلام (11)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال بیست و نهم آذر ۱۳۹۹ شماره ۲۷۶ 5-8

کلید واژه ها: شیعیان معرفت نفس عجب خودشناسی خودبرتربینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۸ تعداد دانلود : ۴۳۵
یکی از اوصاف شیعیان از منظر امام محمدباقر علیه السلام، پرهیز از عجب، خودبزرگ بینی، تکبر و خودپسندی است که انسان را از درگاه ربوبی دور می کند. در مباحث گذشته به مسائلی مانند حرص و طمع اشاره کردیم. این گفتار، مسئله عجب و رابطه آن با خودشناسی را بررسی می کند. امام محمدباقر علیه السلام می فرمایند: «وَسُدَّ سَبِیلَ الْعُجْبِ بِمَعْرِفَهِ النَّفْسِ»؛ و راه خودبینی و خودپسندی را با خودشناسی ببند. آن حضرت، پس از تشبیه زندگی انسان به میدان کُشتی با نفس ، به بیان مهم ترین حیله ها و فنون نفس پرداخته اند و راه پیشگیری یا معالجه آنها را بیان کرده اند. ازاین رو، برای اجتناب از عجب و تکبر، و پیروی نکردن از وساوس شیطان، باید به خودشناسی پرداخت و به نعمت های بی کران الهی توجه نمود و اینکه همه اینها از اوست و باید قدردان آن بود؛ نباید از آنها بر دیگران فخرفروشی کرد. راه درمان عجب، اندیشه در آغاز و فرجام زندگی انسان است: اینکه از کجا آمده ام و به کجا می روم.
۳۵.

اوصاف شیعیان واقعی در وصایای امام محمدباقر علیه السلام (9)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال بیست و نهم مهر ۱۳۹۹ شماره ۲۷۴ 5-8

کلید واژه ها: شیعیان حرص زهد آرزو آرزوهای کوتاه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۹ تعداد دانلود : ۳۵۷
این متن شرحی است بر تفسیر اوصاف شیعیان واقعی از منظر امام باقر علیه السلام در توصیه به جابر بن یزید جعفی است. از نظر آن حضرت، یکی از اوصاف شیعیان واقعی این است که باید با پرهیز از حرص، قناعت نموده، شیرینی زهد و زهدورزی را با کوتاه کردن آرزو چشید. در بحث های اخلاقی قناعت در مقابل حرص، زهد در مقابل وابستگی به دنیا و دستیابی به شیرینی زهد، با کوتاه کردن آرزو به دست می آید. اصولاً باید بین دلبستگی به دنیا و تلاش و کوشش در امور دنیایی تفاوت قائل شد. دلبستگی به دنیا و هدف قرار دادن آن در زندگی، حب دنیا است و این امر ریشه بسیاری از بدی ها و پلیدی هاست، اما تلاش و کوشش در امور دنیا، برای کسب درآمد و پیشرفت علمی نکوهیده نیست. یکی از بهترین راه کارهای دل کندن از دنیا این است که انسان بخشی از چیزهایی که دوست دارد، در راه خدا انفاق کند. همچنین، بین آرزوهای طولانی و بلندهمتی، باید تفاوت قائل شد. آرزوهایی که به کمال و قرب الهی منجر می شود، بلندهمتی است و امری پسندیده می باشد.
۳۶.

سلامت اداری و راه های مبارزه با فساد اداری(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و پژوهش های مدیریتی سال چهارم پاییز و زمستان ۱۳۹۳ شماره ۱ (پیاپی ۹)

کلید واژه ها: فساد اداری سلامت اداری گزینش تعهد اخلاقی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی مدیریت مدیریت دولتی سازماندهی و اصلاح تشکیلات و روشها
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی اخلاق کاربردی اخلاق حرفه ای
تعداد بازدید : ۳۱۰۲ تعداد دانلود : ۱۹۱۷
آسیب شناسی نظام اداری و شناسایی راه کارهای مبارزه با فساد اداری با هدف نیل به سلامت اداری، از جمله موضوعات مهم و ضروری برای نظام اسلامی است. جوامع مختلف، با توجه به نوع نظام مورد پذیرش خود، شیوه هایی را برای سلامت اداری خود تدوین و مورد اجرا قرار می دهند. توجه به گرایش های افراد مورد گزینش، آموزش های لازم قوانین و مقررات و نظارت بر حسن اجرای قوانین و... از جمله این شیوه ها است. در نظام مردم سالاری دینی، افزون بر موارد فوق و دقت و حساسیت در گزینش ها، تعهد اخلاقی و پایبندی به دین و آموزه های دینی، و تقوا و ملکه درونی و تشویق ها و تنبیه ها از جمله مواردی است که برای نیل به سلامت اداری بسیار مهم و حایز اهمیت است.
۳۷.

مدیریت اسلامی و ضرورت توجه به آن در نظام اسلامی(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و پژوهش های مدیریتی سال سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۲ شماره ۱ (پیاپی ۷)

کلید واژه ها: مدیریت مدیریت اسلامی دانستنی های مدیریتی خواستنی های مدیران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۸۸ تعداد دانلود : ۱۰۴۶
مدیران صالح در کشور نقش اساسی دارند. برای پیشرفت کشور ضروری است نسبت به تربیت مدیران صالح برنامه ریزی مستمر داشت. مدیریت همانند سایر دانش های علوم انسانی با اسلام رابطه ای وثیق دارد. مدیران برای موفقیت باید مهارت ها و فنونی را کسب کنند، چنانکه نیازمند علم و دانش مربوط هستند. اما برای تربیت مدیران صالح علاوه بر دانستنی ها، نیازمند خواستنی ها هستیم. برخی مدیران علی رغم دانایی فراوان، به دلیل عدم تربیت صحیح، اراده انجام کار درست را ندارند. تربیت اخلاقی و تعهد مدیران می تواند زمینه ساز دلسوزی، اخلاص، امانت داری و وجدان کاری را در مدیران فراهم کند. مدیران صالح در نگرش و طراحی برنامه ها به گونه ای عمل می کنند که با رعایت مسائل فقهی و اخلاقی سعادت جامعه را تأمین کنند. برای شناسایی مسائل مدیریتی باید تلاش شود و از شیوه های تحلیلی بهره برد.
۳۸.

اسلام و پیش گویی آینده؛ فرصت ها و تهدید ها

نویسنده:
منبع: اسلام و پژوهش‌های مدیریتی سال اول بهار ۱۳۹۱ شماره ۴
حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه اندیشه و فقه سیاسی اندیشه سیاسی اسلام
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه اندیشه و فقه سیاسی اندیشه سیاسی اسلام کلیات نظام سیاسی
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه اندیشه و فقه سیاسی اندیشه سیاسی اسلام فلسفه سیاسی
تعداد بازدید : ۱۳۰۵ تعداد دانلود : ۷۹۳
آینده پژوهی، مانند دیگر مباحث، یک سلسله کلیاتی دارد؛ تعریف، هدف، پیشینیه تاریخی، شخصیت های معروف رشته، تحولاتی که پیدا کرده است و وضع فعلی آن در جهان، ازجمله این کلیات است. در پرداختن به موضوع آینده پژوهی، برخی پرسش ها به ذهن متبادر می شود؛ مانند این که فایده آن چیست؟ چه نیازی آنان را وادار می سازد تا کسانی در این زمینه مطالعه و فکر کنند و کتاب بنویسند؟ این موضوع چه اهمیتی دارد؟ و.... اصولاً کار اختیاری انسان، تنظیم رفتارها و کنش ها برای رسیدن به چیزی است که در آینده تحقق می یابد. انسان هیچ وقت برای کار موجود و چیزی که اکنون موجود است، تلاش نمی کند. همه تلاش ها برای این است که چه کنیم تا به نتیجه برسیم. بدیهی است آن نتیجه برای آینده است. وقتی در پی تحقق نتیجه ایم، باید بدانیم شرایط تحققش چیست؛ زمان تحقق چه شرایطی باید موجود باشد؛ چه مقداری از آن موجود هست و به چه میزان می توان آن را ایجاد کرد.
۳۹.

گوشه ای از عنایات و توجهات خداوند به بندگان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال بیست و یکم خرداد ۱۳۹۱ شماره ۳ (پیاپی ۱۷۴) ویژه روان شناسی
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۶۴ تعداد دانلود : ۸۰۱
این مقاله شرحی بر مناجات المریدین امام سجاد علیه السلام است. در این فراز از مناجات، حضرت به معرفی خداجویانی می پردازند که هدفشان نیل به قرب الهی است. در این مسیر پرفراز و نشیب، داشتن الگو و راهنمای سیر و سلوک برای نیل به کمال ضروری است. علاوه بر این، شناسایی و توجه به عنایتی که خدای متعال به سالک راه خویش نموده، لازم است. عنایت و لطف خدای متعال همواره بر حق بندگان است، اما دریغ از اندکی توجه به عنایت الهی. انسان گاهی اوقات حتی نسبت به سپاس از محبت و الطاف پدر و مادر و دوستان و همسر خویش غافل می شود. سرّ شکرگذاری از خداوند در کنار والدین در قرآن، این است که انسان را سپاسگزار بار آورد. امام علیه السلام در ادامه به بیان تدبیرهای خداوند برای جذب انسان های غافل می پردازند. کلیدواژه ها: خدا، غفلت، سپاس، عنایت و محبت.
۴۰.

پیشگامان مسیر قرب الهی (1)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال بیست و یکم فروردین ۱۳۹۱ شماره ۱ (پیاپی ۱۷۲) ویژه علوم سیاسی

کلید واژه ها: خدا قرب الهی خشیت پیشگامان قرب فلاح و رستگاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۶۶ تعداد دانلود : ۷۷۴
این مقاله به بررسی چگونگی نیل به قرب الهی میپردازد. از آموزه های دینی به دست میآید که انسان ها با سعی و تلاش مضاعف میتوانند مسیر قرب و کمال را طی نمایند و به فلاح و رستگاری نایل آیند. هرچند تلاش اندک نیز به همان میزان انسان را به کمال میرساند. از منظر امام سجاد علیه السلام، برای نیل به قرب و رستگاری، انسان نیازمند همسفرانی با ویژگیهای زیر میباشد: با سرعت حرکت کنند، مستمرا این مسیر را طی کنند. اهل عبادت های شبانه روزی باشند، و اهل خشیت باشند. راهکار نیل به حالت خشیت در برابر خدای متعالی این است که به ضعف و ناتوانی خویش در برابر عظمت و جلال خدای متعال همواره اذعان کنیم.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان