احد فرامرز قراملکی

احد فرامرز قراملکی

مدرک تحصیلی: استاد گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه تهران

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۸۱ تا ۱۰۰ مورد از کل ۱۸۶ مورد.
۸۱.

طبقه بندی جریان های رازی شناسی در ایران و غرب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینه میراث دوره ۱۰ بهار و تابستان ۱۳۹۱ شماره ۱ (پیاپی ۵۰) 235 - 250
تعداد بازدید : ۲۲۳ تعداد دانلود : ۸۱
محمدبن زکریای رازی طبیب و فیلسوف ایرانی مؤثر در تاریخ علم است. شناخت و نقد آثار و آرای این نام آور پرآوازه ایرانی موضع پژوهش های فراوانی از روزگار وی تا کنون بوده است. این مقاله با تحلیل و مقایسه جریان های رازی شناسی در تمدن ایران اسلامی و تمدن مغرب زمین به توصیف گوناگونی آن ها از حیث روش و جهت گیری می پردازد. حاصل این مطالعه پیشنهاد طبقه بندی چهارگانه در رازی شناسی است: رازی شناسی سنتی در تمدن ایران از روزگار محمدبن زکریای رازی تا فخرالدین رازی، رازی شناسی سنتی در تمدن مغرب زمین در قرون وسطی، رازی شناسی جدید مغرب زمینیان و مطالعات ایرانیان معاصر در آرا و آثار رازی.
۸۲.

جایگاه عشق در نظریه اخلاقی مولوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اخلاق سال چهارم زمستان ۱۳۹۰ شماره ۱۴

کلید واژه ها: نفس مولوی زمان عشق خود زمان اندیشی بی هشی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه مولانا پژوهی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی کلیات فلسفه های مضاف
تعداد بازدید : ۱۶۰۲ تعداد دانلود : ۹۸۶
عشق، جایگاهی مبنایی در نظریه اخلاقی مولوی دارد. هویت زمانی یا «خود» محصول فکر زمان اندیش و مختصاتی محدود بین گره های زمانی ماضی و مستقبل است؛ هویتی که مطلوب نفس امّاره بوده، از طرف آن پشتیبانی می شود. مولانا حیات نفس را در گرو تغذیه از تخم غرض هایی می داند که در کشتگاه های زمانی آینده و گذشته به ثمر می نشینند. درنتیجه الگوی اخلاقی کلان وی در اطفای رذایل نفسانی، منقبض کردن این عرصه های زمانی است؛ زیرا فعلیت نفس در گرو زمان اندیشی معطوف به آینده و گذشته است؛ اما صعوبت این کار با توجه به بروز اوّل فجور و تکوینی بودن آنها در انسان از عهده عقل خارج است و پای عشق را به میان می کشد. چاشنی «بی هشی» یا رهایی از «خود» مطلوب ترین فرآورده عشق و آرزوی تکوینی انسان است؛ زیرا شخص در پرتو آن از رنج های آمیخته به «خود» رهایی می یابد و به مطلوبیت فطری موردنظر خود خواهد رسید.
۸۳.

جایگاه قوه تخیل در انسان شناسی الهیاتی ولفهارت پانن برگ(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه نوین دینی سال هفتم زمستان ۱۳۹۰ شماره ۲۷

کلید واژه ها: تخیل انسان شناسی الهیاتی یا کلامی ولفهارت پانن برگ گشودگی در قبال جهان و خداوند نهضت رمانتیسم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۹۲ تعداد دانلود : ۷۵۸
مسئله تخیل همواره از مباحثی است که در حوزه های مختلف فکری در حوزه الهیات و دین پژوهی در دوران معاصر، از یک سو همراه با مبحث «تجربه دینی»، و از دیگر سو ذیل انسان شناسی کلامی یا الهیاتی برخی متفکران، بدان توجه شده است. ولفهارت پانن برگ، متاله معاصر آلمانی، با بررسی ضعف و قوت های مباحث مربوط به تجربه دینی، کوشید تا به واسطه طرح بحث قوه تخیل ذیل بخشی از دیدگاه های انسان شناختی خود، در عین بهره برداری از ظرفیت های مختلف این مباحث، از کاستی های آنها نیز در امان باشد. در این مقاله پس از بررسی مختصر بستر معرفتی انسان شناسی پانن برگ، در تفکر جدید به طورکلی و در حوزه الهیات مسیحی به طور خاص، به تشریح دیدگاه های وی در باب جایگاه قوه خیال و خصایل و ویژگی های وابسته به آن، و ظرفیت هایی که در جهت مواجهه با خداوند در انسان ایجاد می کند، خواهیم پرداخت.
۸۴.

مطالعه تطبیقی دو نظام اخلاقی رازی و غزالی در عُجب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اخلاق سال سوم بهار ۱۳۹۰ شماره ۱۱

کلید واژه ها: اخلاق غزالی عجب حب نفس زکریای رازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۸۵ تعداد دانلود : ۶۷۶
عُجب به منزله یک رذیلت در رفتار ارتباطی درون شخصی در غالب آثار اخلاقی مورد بحث قرار میگیرد. رازی بر مبنای طب انگاری اخلاق و با رهیافت سلامت محور به تحلیل این نفس میپردازد. غزالی با نظام اخلاق تلفیقی، عُجب را بر مبنای دیدگاه کلامی خود تحلیل میکند. غزالی مفهوم سازی دینی از عُجب ارائه میکند. علاوه بر مفهوم سازی عُجب، تحلیل منشأ آن، شیوه پیشگیری و درمان و نیز روش شناسی رازی و غزالی در مواجهه با عُجب مسائل این مقاله است. رازی عُجب را حاصل حب نفس و مداخله آن در پردازش اطلاعات عقل سنجشگر میداند که ارزیابی فرد را از رفتارش وهم آلود میسازد؛ ولی غزالی عُجب را ناشی از جهل به انتساب نعمت ها به خدا میداند. بر این اساس شیوه پیشگیری و درمان عُجب در این دو دیدگاه اخلاقی متمایز میشود.
۸۵.

بررسی قضایای حقیقیه منطق دانان مسلمان و گزاره های قانون وار به تقریر نِلسون گودمَن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فلسفه و کلام اسلامی سال چهل و چهارم بهار و تابستان ۱۳۹۰ شماره ۱

کلید واژه ها: شرطی خلاف واقع حقیقیه گزاره های قانون وار تبیین علمی نلسون گودمن

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق منطق صوری سنتی منطق ارسطویی منطق عالم اسلام
  2. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق منطق گروه های ویژه منطق تطبیقی
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی منطق قضایا و احکام آن
تعداد بازدید : ۲۲۷۲ تعداد دانلود : ۱۳۵۵
غرض از نگارش مقاله حاضر، انجام مطالعه ای تطبیقی میان آرای منطق دانان مسلمان در خصوص قضیّه حقیقیّه از یک سو و دیدگاه نِلسون گودمَن در باب گزاره های قانون وار از سوی دیگر می باشد. از این رو، ابتدا تحلیل منطق دانان مسلمان از مفاد قضیّه حقیقیّه و نیز نظر گودمَن در مورد گزاره های قانون وار را تقریر میکنیم و سپس با اخذ رویآوردی تطبیقی به تبیین مواضع خلاف و وفاق این دو دیدگاه می پردازیم. از این رهگذر روشن خواهد شد که ضمن وجود برخی اختلافات مبنایی، وجوه اشتراک بسیاری در این دو دیدگاه یافت می شود که تأمّل روش مند در آن ها به لحاظ معرفتی بسیار حائز اهمیت می نماید. کلّیّت و تعمیم پذیری، تقویت و تأیید شرطی های خلاف واقع، و برخورداری از قدرت تبیین علمی، و پیش بینی از مشترکات آن ها است. از سوی دیگر، برخلاف قضایای حقیقیّه که محصول استقرا نیستند، گزاره های قانون وار برآمده از استقرا هستند.
۸۶.

بررسی صحت انتساب اثر منطقی مفاتیح الخزائن به ابن سینا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حکمت سینوی (مشکوه النور) سال پانزدهم بهار و تابستان ۱۳۹۰ شماره ۴۵

کلید واژه ها: منطق ابن سینا ساختار اشارات انتساب مفاتیح الخزائن منطق نگاری

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی کلیات مکتب های فلسفی فلسفه مشاء
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی کلیات فلاسفه اسلامی
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی کلیات کتابشناسی
تعداد بازدید : ۱۵۵۸ تعداد دانلود : ۸۷۴
در انتساب برخی از آثار منتشر نشده ابن سینا به او تردید وجود دارد. شناخت نظام معرفتی و تحول اندیشه منطقی ابن سینا در گرو داوری در مورد صحت انتساب این آثار به او است. بررسی ساختار و سبک نگارش و تحلیل محتوایی و اسناد مربوط می تواند در این راستا گره گشا باشد. اثر منطقی مفاتیح الخزائن از جمله آثار یاد شده است. تطبیق آن با سایر آثار شیخ و گذر از موارد شباهت و تفاوت ظاهری و رسیدن به مواضع خلاف و وفاق واقعی برای مشخص شدن صحت انتساب رساله به شیخ الرئیس ضروری است. تحلیل محتوایی و مقایسه تطبیقی مفاتیح الخزائن با متون منطقی شیخ الرئیس تفاوت ها و نوآوری هایی را در این رساله نسبت به آثار ابن سینا تأیید می کند. در نوشتار حاضر با مقایسه متن مفاتیح الخزائن با آثار مسلم ابن سینا از لحاظ ساختار و محتوا، انتساب این اثر به ابن سینا بررسی خواهد شد. این اثر شباهت بسیاری به اشارات ابن سینا دارد و اگر صحت انتساب به وی اثبات شود باید گفت رساله یاد شده از آثاری است که شیخ الرئیس آن را در اواخر عمر نگاشته است.
۸۷.

تجربه گونه های مرگ در زندگی در مثنوی معنوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات عرفانی بهار و تابستان ۱۳۹۰ شماره ۱۳

کلید واژه ها: خواب تکامل مرگ گونه های مرگ تجربه مرگ خَلق مدام موت اختیاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۱۴ تعداد دانلود : ۲۵۴۲
مرگ در مثنوی، امری دفعی نیست که به یکباره اتفاق افتد و کوس ختم حیات را بکوبد، بلکه پدیده ای است ساری در متن زندگی، که انسان در حیات جسمانی خود بارها آن را تجربه می کند یا می تواند تجربه کند. این اندیشه از آنجا می خیزد که مولانا مرگ را اعم از مرگ جسمانی و دارای مراتب و گونه های گوناگونی می داند. به نظر او، خواب، تکامل انسان، خلق مدام و موت اختیاری، گونه هایی از مرگ در زندگی دنیوی اند. شاید در نگاه نخست، به نظر آید که بیان او در این موارد، بیانی مجازی است و مولوی، قصد تشبیه و نمادسازی دارد، اما مبانی اعتقادی که در پس آن ها وجود دارد، از یکسو و نتایجی هم که وی از مرگ بودن آن ها می گیرد از سوی دیگر، نشان می دهد وی آن ها را گونه هایی از مرگ می داند، نه تشبیهات و نمادهایی برای مرگ. از آنجا که مولانا در شناخت، قائل به تجربه است: «درنیابد حال پخته هیچ خام» با این گونه ها نیز معمولاً به مثابه تجربه هایی از مرگ برخورد می کند، زیرا در پی ایجاد شناخت نسبت به مجهول ترین مسئله و ملموس ساختن آن و در نتیجه، زدودن هراس ناش از جهل است؛ اگرچه اغلب آن ها ناآگاهانه اند.
۸۸.

شر ادراکی از دیدگاه صدرالمتالهین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه های نوین دینی تابستان ۱۳۹۰ شماره ۲۵

کلید واژه ها: شر الم نیستی انگاری شر شر ادراکی فقدان اتصال امر منافی امر منافی العدمی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۵۵ تعداد دانلود : ۱۱۹۹
مساله شر، یکی از مسایل بنیادی در نظام های الهیاتی، به ویژه در فلسفه اسلامی بشمار می آید. فلاسفه مسلمان شر را به امر عدمی، اعم از عدم ذات یا عدم کمال ذات، تحلیل نمودند. صدرالمتالهین از نظریه نیستی انگاری شر دفاع کرده و آن را برهانی دانسته است. این نظریه با معضلی به نام شر ادراکی مواجه است که بنابر ادعای آن، بعضی از وجودات، بالذات، به شر متصف می شوند. اما او دراین باره یکسان نمی اندیشد. بیان تحول دیدگاه ملاصدرا در این مساله، مهم ترین یافته تحقیق حاضر است. منشا این تحول تاثر ملاصدرا از نصوص دینی (آیات و روایات) است.
۸۹.

نظریه خودشناسی رازی در طب روحانی و جایگاه آن در نظام اخلاقی وی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: انسان پژوهی دینی سال هشتم بهار و تابستان ۱۳۹۰ شماره ۲۵

کلید واژه ها: امام علی (ع) خودشناسی رازی طب روحانی عجب جالینوس طب انگاری اخلاق مهارت های نقدپذیری نقدگریزی اخلاق سلامت محور محمد بن زکریا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۷۳ تعداد دانلود : ۷۸۴
خودشناسی از عناصر بنیادی هر نظام اخلاقی است. جهت گیری روان شناختی در نظام اخلاقی رازی و سلامت محور بودن آن، خودشناسی را در مفهوم «شناخت عیوب نفس» به کار برده است. شناخت عیوب نفس گام نخست در پیشگیری و درمان بیماری های دل است. رازی در این مقام، «خود نقدی» را توصیه نمی کند، بلکه رؤیت عیوب نفس در آینه دیگران را مورد بحث قرار می دهد. چنین رهیافتی محتاج بیان مهارت های نقدپذیری است. مقاله حاضر با تحلیل منابع رازی و مقایسه آن با میراث روایی به نقد و سنجش ره آورد وی در خودشناسی می پردازد.
۹۰.

طبّ انگاری اخلاق و لوازم آن(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق دوره جدید سال اول زمستان ۱۳۹۰ شماره ۴ (پیاپی ۲۶)

کلید واژه ها: اخلاق کاربردی قلب سلیم طب انگاری اخلاق محمدبن زکریای رازی سلامت نفس اخلاق کمال محور

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی کلیات فلسفه‌ اخلاق
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی اخلاق کاربردی اخلاق حرفه ای اخلاق پزشکی
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی تربیت تربیت اخلاقی
تعداد بازدید : ۳۸۰۶ تعداد دانلود : ۲۸۴۰۰
تلقّّی مدیران و پژوهشگران از اخلاق نقش مهمی در ترویج علمی و توسعه ی معرفتی دانش اخلاق دارد. طبّ انگاری اخلاق آن را به مثابه ی برنامه ی تشخیص، پیشگیری و درمان رذایل اخلاقی به میان می آورد. تلقّّی در بُعد عملی، اثربخشی اخلاق را در توسعه ی منابع انسانی و کاهش تنش ها و نابسامانی های رفتاری در سازمان همراه می آورد و در بعُد نظری، سبب توسعه ی اخلاق کاربردی و نزدیکی این دانش به روان شناسی می شود. در این مقاله لوازم تلقّّی طبّ انگارانه ی اخلاق را بررسی می کنیم. دو عامل در رواج این تلقّّی مؤثّر بوده است: سازگاری آن با آموزه های اسلامی و رواج اخلاق پژوهی نزد طبیب فیلسوفان.
۹۱.

تطور تاریخی تفسیر آیه میثاق و نوآوری ملاصدرا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: خردنامه صدرا زمستان ۱۳۸۹ شماره ۶۲

کلید واژه ها: عهد الست آیه میثاق آیه ذر عالم ذر ریال عوالم چهارگانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۵۷ تعداد دانلود : ۱۲۹۴
آیه صد و هفتاد و دوم سوره اعراف، مشهور به «آیه میثاق» یا «آیه ذر»، مفادی راز آلود دارد. مفسران روایی بر اساس ظواهر روایات عالم ذر، به تفسیر آیه پرداخته اند. عارفان و صوفیان همین تفسیر را با چاشنیهای اشاری و عرفانی پذیرفته اند. متکلمان اشعری نیز باقتضای مسلک ظاهر گرایانه خود، به ظاهر آیه متوسل شده و به عالمی کاملاً جدا و برتر از این جهان، بنام عالم ذر، معتقد شده اند که جایگاه ربوبی است. اما متکلمان معتزلی و امامی این تفسیر را بخاطر مخالفت آن با برخی موازین عقلانی رها نموده اند، اینان موطن میثاق الهی را عالم کنونی دانسته و روایات میثاق در عالم ذر را یکسره بکناری نهاده اند. اما ملاصدرا، با ارائه تفسیری نو، اخراج ذریات از صلب آدم را به مشاهده رقیقه افراد انسانی در حقیقت پدران عقلانیشان تفسیر کرده و جریان اخذ میثاق را مربوط به آن مقطع میداند. او نظریه خود را با روایات عالم ذر سازگار میداند. بطور کلی از لحاظ تاریخی دو رهیافت عمده در تفسیر آیه وجود دارد که یکی آیه را دارای زبان حکایی و دیگری آن را دارای زبان نمادین میداند، اما هردو رهیافت در تلقی شناختاری از زبان آیه همداستانند.
۹۲.

تطور تاریخی قضایای ثلاث(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فلسفه و کلام اسلامی سال چهل و سوم بهار و تابستان ۱۳۸۹ شماره ۱

کلید واژه ها: ابن سینا قضیه خارجیه قضیه حقیقیه قضایای ثلاث تقسیم بندی قضایا قضیه ذهنیه

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق منطق صوری سنتی منطق ارسطویی منطق عالم اسلام
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی منطق قضایا و احکام آن
تعداد بازدید : ۲۲۱۶ تعداد دانلود : ۱۲۸۱
خونجی و پیروان وی، با اثرپذیری از فخر رازی، قضیه محصور را به دو قسم حقیقی و خارجی تقسیم کرده اند. ابهری قسم سومی را تحت عنوان «ذهنی» به دو قسم پیش گفته اضافه می کند. خواجه طوسی و پیروان وی با طرح دیدگاه رقیب به رد دیدگاه خونجی می پردازند. تحلیل و تبیین تطور تاریخی طبقه بندی گزاره حملی به حقیقی، خارجی، و ذهنی مسئله تحقیق حاضر است. در پرتو تحلیل و تبیین تاریخی این تقسیم بندی، روشن می شود که در این مسئله دو طبقه بندی تحت عنوانی واحد مطرح شده اند. طبقه بندی نخستْ تقسیم ثنایی، و طبقه بندی دومْ تقسیم ثلاثی نامیده می شود. این پژوهش سهم منطق نگاران دوبخشی قرن هفتم را در بسط و توسع? دانش منطق، با عطف توجه به مسئله ای معین، نشان می دهد.
۹۳.

نظریه انسان سالم در نظام اخلاقی رازی

نویسنده:
منبع: انسان پژوهی دینی سال هفتم پاییز و زمستان ۱۳۸۹ شماره ۲۴

کلید واژه ها: عقل عملی سلامت نفس طب روحانی رذایل اخلاقی روانشناسی مثبت گرا هوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۱۹ تعداد دانلود : ۷۸۲
محمدبن زکریای رازی از فیلسوفان متقدم با تأثّر از جالینوس، نظام اخلاقی سلامت محور ارایه می کند. طب انگاری اخلاق، بنیان این نظام است. تحلیل و نقد نظریه سلامت و انسان سالم نزد زکریای رازی در پرتو مقایسه آن با دیدگاه های رقیب مسأله تحقیق حاضر است. رازی سلامت را به حاکمیت عقل سنجش گر بر خواسته ها، تصمیم ها و رفتارهای آدمی تعریف می کند و در موارد مختلف سه ملاک را به منزله نشانگر آن به کار می برد: حد وسط بین افراط و تفریط، حداقل کفایت و نیاز در برخورداری و سنجش بین لذت و رنج حاصل رفتار. وی شناخت عیوب نفس از طریق مراجعه به دیگران و ترغیب آنان به عیب جویی را گام نخست در حفظ سلامت می داند. وضعیت طبیعی انسان، سلامتی است و بیماری نفس به وسیله هوی بر آن عارض می شود. سلامت و بیماری حاصل چالش مستمر بین عقل (عملی) و هوی است. یکی از مبانی نظریه سلامت، تفسیر رازی از لذت است که آن را امر ثانوی و در رفع وضعیت رنج آور تعریف می کند. نظریه سلامت رازی از حیث تحویلی نگری (یک، تحویل سلامت انسان به سلامت نفس، تحویل سلامت نفس به سلامت روان شناختی در مفهوم روان شناسان سلب گرا)، فردگرایی افراطی و غفلت از مدخلیت زندگی اجتماعی در سلامت، حداقل گرایی در مؤلفه های سلامت روان، قابل نقد است.
۹۴.

مطالعات میان رشته ای: مبانی و رهیافت ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فلسفه و کلام اسلامی سال چهل و سوم پاییز و زمستان ۱۳۸۹ شماره ۲

کلید واژه ها: مطالعات میان رشته ای کثرت گرایی روش شناختی علوم چندتباری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۳۱۳ تعداد دانلود : ۲۱۳۸
پیدایش علوم و رشته های جدید و معضلات مربوط به رهیافت تحویلی نگری در عرصه علم و دانش، ضرورت پیدایش مطالعات میان رشته ای را تبیین می کند. گرچه برخی از اندیشمندان سابقه مفهوم مطالعه میان رشته ای را به یونان باستان می رسانند، سابقه این گونه از مطالعات به حدود 150 سال پیش می رسد و اولین مراکزی که به مطالعات میان رشته ای پرداختند آزمایشگاه های صنعتی بودند. مطالعات میان رشته ای هم مانند هر پدیده یا تئوری دیگری بر مبنا یا مبانی ای استوارند. مبانی آن کدام اند و چه دسته بندی ای دارند؟ این مبانی چگونه این رهیافت را توضیح می دهند؟ این مقاله سه دسته مبنا برای مطالعات میان رشته ای پیشنهاد می کند: مبانی منطقی، مبانی معرفت شناختی، و مبانی معرفتی. کثرت گرایی روش شناختی از مهم ترین مبانی منطقی آن است. همچنین، انسجام از مهم ترین مبانی معرفت شناختی این رهیافت است. سرانجام، سیستم های پیچیده و ضابطه های مربوط به آن از مبانی معرفتی مطالعات میان رشته ای اند. مقاله می کوشد تا مطالعات میان رشته ای را بر اساس مبانی یادشده توضیح دهد و ویژگی های هر یک از مبانی را تبیین کند و، همچنین، برخی سؤالات فرعی را بررسی کند؛ مانند تعاریف مطالعات میان رشته ای، انواع آن، و گسترش آن در تمام زمینه ها و رویکردها در مطالعات میان رشته ای. مطالعات میان رشته ای از نوع چندتباری است. مسائل چندتباری ریشه در علوم گوناگون دارند و از طریق یک علم واحد قابل بررسی نیستند. مطالعات دین و اخلاق حرفه ای از علوم چندتباری هستند. مطالعات میان رشته ای از ضرورت ها در علوم انسانی است. علوم انسانی به دلیل پیچیدگی و چندضلعی بودن موضوع آن، یعنی موجود انسانی، نمی تواند به صورت علوم تک تباری بررسی شود.
۹۶.

گونه شناسی و تقریر برهان فسخ عزائم در خداشناسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های فلسفی-کلامی سال دوازدهم پاییز و زمستان ۱۳۸۹ شماره ۱ و ۲ (پیاپی ۴۵-۴۶)

کلید واژه ها: شناخت خدا فسخ عزائم شناخت ثانوی تجربه قدسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۵۳ تعداد دانلود : ۱۳۰۹
راه شناخت خداوند از طریق فسخ عزیمت راهی است متمایز از دیگر راههای شناخت خدا که در کلام علی(ع) گزارش شده است. در این دلیل شکسته شدن تصمیم ها دال بر شناخت پروردگار است. این روایت تحلیل های مختلفی دارد؛ ازجمله تحلیل های درون متنی (مبتنی بر آیات و روایات)، کلامی و فلسفی که همگی مبتنی بر براهین رایج خداشناسی است. ساز و برگ ما در تحلیل این روایت مبتنی بر تجربه قدسی افراد از فسخ عزائم است که مبنای آن نوع مواجهه فاعل شناسا با این تجربه است. در تجربه قدسی حوادث خرد و کلان، آفاقی و انفسی همه حکایت از امر قدسی می کنند، معنا دارند و معنایشان در هویت «از اویی» است. عرفت الله بفسخ العزائم را می توان دعوت به چنین تجربه ای از روزمره ترین و در دسترس ترین حوادث دانست. حاصل این تجربه شناختی است ثانوی و اشتدادی که سالک را در هر مرحله از شناخت به شناختی برتر می رساند.
۹۸.

مطالعه تطبیقی شروح نهج البلاغه در برهان فسخ عزایم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فلسفه دین پاییز ۱۳۸۸ شماره ۳

کلید واژه ها: برهان وجوب و امکان برهان حدوث تدبیر و قدرت الهی. فسخ عزایم شروح نهج البلاغه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۲۳ تعداد دانلود : ۸۳۹
گزارش تجربه گونه امیرمؤمنان علی(ع) از شناخت خدا به سست شدن عزیمت ها وگشوده شدن بسته ها راهی نو در خداشناسی است. مواجهه شارحان نهج البلاغه با این روایت، مسأله تحقیق حاضر است. بررسی تطبیقی شروح نهج البلاغه مواضع اختلافی و اشتراکی آنان در فهم کلام امام علی(ع) را توصیف و تبیین میکند. آنان با سه رهیافت درون دینی، فلسفی و کلامی به تقریر و تحلیل شناخت خداوند به فسخ عزایم پرداخته اند. تفسیر روایت به شناخت از طریق معرفت نفس، حاصل رهیافت درون دینی است که بر اساس آن، تجربه حضور تدبیر الهی در خویشتن به دست میآید.این رهیافت مبتنی بر برخی از آیات قرآن وروایات معصومین (ع) است که عده ای از شارحان بدان استناد جسته اند. رهیافت فلسفی مفاد روایت را به برهان وجوب و امکان تحویل میدهد و رویکرد کلامی، آن را به برهان حدوث برمیگرداند. شارحان نهج البلاغه در بیان مدلول طریق فسخ عزایم نیز اختلاف دارند. اثبات صانع، اثبات تدبیرالهی، قدرت الهی و یکتایی خداوند، نتیجه این طریق دانسته شده است.
۱۰۰.

خطای تحویلی نگری در دیدگاه الهیات پویشی گریفین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ادیان و عرفان سال چهل و دوم پاییز و زمستان ۱۳۸۸ شماره ۱

کلید واژه ها: خلاقیت تحویلی نگری تفکر پویشی خداباوری طبیعت گرایانه گریفین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۱۵ تعداد دانلود : ۸۳۰
الهیات پویشی یکی از نظامهای الهیاتی است که در دوران پست مدرن رواج یافت. این نوع الهیات می کوشد که به نظام معنوی حیات دوباره ببخشد. دیوید ری گریفین یکی از الهی دانان پویشی و دارای پژوهشهای فراوان است. او با انتقاد از دو جهان بینی ماقبل مدرن و مدرن می کوشد عناصری از هر دو نظام را برای ارائه نوعی الهیات که از فلسفه پویشی وایتهد الهام گرفته است، به کار گیرد. برخی آموزه های مهم الهیات پویشی، همه تجربه گرایی، نسخه وایتهدی خداباوری طبیعت گرا، تاکید بر آموزه غیر حس گرای وایتهد از ادراک و یکپارچگی شهودات دینی، زیبایی شناختی و اخلاقی با عمومی ترین آموزه های علوم در یک دیدگاه منسجم است. این مقاله با رصد کردن مواضع تحویلی نگری به نقد نظرات گریفین در الهیات پویشی می پردازد. تحویلی نگری در تفسیر او از قدرت و خلاقیت خداوند و تنزل آن در حد موجودات آفریده او بدون تبیین منطقی و صرفاً برای حل برخی معضلات الهیات سنتی مانند مساله شر و مساله اختیار در انسان، نمونه ای از تحویلی نگری در اندیشه های گریفین است.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان