محمدجلال عباسی شوازی

محمدجلال عباسی شوازی

مدرک تحصیلی: استاد گروه جمعیت شناسی دانشگاه تهران، و رئیس مؤسسه مطالعات و مدیریت جامع و تخصصی جمعیت کشور

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴۱ تا ۶۰ مورد از کل ۶۷ مورد.
۴۱.

بازگشت به وطن یا ماندن جوانان افغانستانی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جمعیتی دوره ۲ بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۳) 119 - 150

کلید واژه ها: مهاجرت بازگشتی استراتژی مهاجرتی ماندن در ایران ادغام اجتماعی مهاجران افغانستانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۶ تعداد دانلود : ۴۵۰
مهاجرت بازگشتی موضوعی مهم اما کمتر مطالعه شده در مطالعات مهاجرتی است. مقاله پیش رو به دنبال بررسی بازگشت به افغانستان یا ماندن در ایران و عوامل تعیین کننده آن در میان جوانان افغانستانی است. داده های تحقیق با اجرای پیمایش نمونه ای و به شیوه مصاحبه رو دررو با 620 جوان افغانستانی 29-15 ساله ساکن در شهرهای تهران و مشهد گردآوری شد.  نتایج بیانگر تمایل و قصد پایین جوانان افغانستانی (بویژه نسل دوم مهاجران) به بازگشت به کشورشان و ماندگاری اکثر آنها در جامعه ایران به ویژه در برهه زمانی کوتاه مدت و میان مدت است. نتایج تحلیل چندمتغیره نشان داد عوامل مختلفی نظیر جنسیت، تحصیلات، وضعیت نسلی، پایگاه اقتصادی- اجتماعی خانوار، طول مدت اقامت خانواده در ایران، الگوهای سازگاری، رضایت اجتماعی، تجربه تبعیض، و بستر محلّه ای و شهری بر گزینه ها و استراتژی های مختلف مهاجرتی جوانان افغانستانی تأثیرگذارند. بطور کلی از مقاله می توان نتیجه گرفت که مهاجرت بازگشتی نه تنها تحت تأثیر عوامل فردی و جمعیت شناختی است، بلکه به شدّت تحت تأثیر عوامل و بسترهای زمینه ای و ساختاری است. 
۴۲.

ناامنی اقتصادی و ایده آل های ازدواج و باروری: مطالعه دو نسل مادران و فرزندان در شهرستان سنندج(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جمعیتی دوره ۲ پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲ (پیاپی ۴) 63 - 99

کلید واژه ها: سن ایده آل ازدواج تعداد فرزند ایده آل ناامنی اقتصادی فاصله بین واقعیات و انتظارات اقتصادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۶ تعداد دانلود : ۴۱۱
صاحب نظران اقتصادی رفتار باروری زوجین در بسترهای مختلف را از دیدگاه اقتصادی تبیین نموده اند. نظریه های جدیدتر برخاسته از مدل اقتصاد خُرد باروری، باروری پایین را ناشی از شرایط ناامن اقتصادی و واکنشی به فاصله بین واقعیات و انتظارات اقتصادی دانسته اند. بطور ویژه، طرفداران نظریه اجتناب از خطر، تأخیر در ازدواج و نگرش های کم فرزندی را مکانیسم مدیریت رفتاری افراد با توجه به شرایط و یا انتظارات اقتصادی خویش می دانند. مقاله حاضر، رابطه ی ناامنی اقتصادی و ایده آل های ازدواج و باروری را در میان دو نسل مادران و فرزندان در شهرستان سنندج بررسی کرده است. داده های تحقیق از پیمایش ایده آل ها و رفتارهای باروری سنندج در سال 1393 اخذ شده و اطلاعات مربوط به 210 نفر از نسل مادران و 210 نفر از نسل فرزندان جوان 29-15 ساله هرگز ازدواج نکرده ی خانوارهای پیمایش مذکور است. نتایج مطالعه، ضمن نشان دادن تفاوت در ویژگی های زمینه ای و ایده آل های ازدواج و باروری دو نسل، رابطه معنی دار ناامنی اقتصادی با این ایده آل ها را آشکار ساخت. نتایج تحلیل چند متغیره نیز نشان داد که ناامنی اقتصادی همراه با متغیرهای سن، محل سکونت و تحصیلات افراد تبیین کننده ایده آل های ازدواج و باروری پایین در میان دو نسل است. نتیجه سیاستی مقاله آن است که به منظور جلوگیری از کاهش بیشتر ایده آل ها و در نتیجه پیشگیری از شکل گیری باروری بسیار پایین، سیاست های جمعیتی بایستی با توجه به وضعیت اقتصادی جوانان در سن ازدواج و زوجین در سنین باروری تنظیم شوند، و برنامه های حمایتی که امنیت اقتصادی جوانان را تضمین نموده و تسهیل کننده ی تحقق ایده آل های ازدواج و فرزندآوری می باشند، در اولویت قرار گیرند.
۴۳.

تورم جوانی جمعیت در ایران: خلأهای تحقیقاتی و الزامات سیاستی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه انجمن جمعیت شناسی ایران سال دهم بهار و تابستان ۱۳۹۴ شماره ۱۹ 9-43

کلید واژه ها: تورم جوانی ازدواج و تشکیل خانواده مسائل جوانان دوره فشرده جمعیت شناختی مرور نظام مند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۱ تعداد دانلود : ۳۴۸
جوانان نه تنها به عنوان منابع توسعه بلکه در عین حال منابع مهمی از مسائل و چالش ها محسوب می شوند. وضعیت پارادوکسی فرصت و تهدید جوانی جمعیت، ضرورت شناخت دقیق علمی و همه جانبه مسائل و نیازهای جوانان را مشخص می نماید. مقاله پیش رو، با استفاده از روش مرور نظام مند مطالعات و پژوهش هایی انجام گرفته در حوزه جوانان در چهار دهه اخیر (92-1350)، به بررسی وضعیت و مسائل جوانان، خلأهای تحقیقاتی و الزامات سیاستی آن در ایران می پردازد. نتایج بررسی نشان داد بیشتر مطالعات انجام گرفته در حوزه آسیب ها، انحرافات و مسایل اجتماعی جوانان بوده است. علاوه بر این، مطالعات مورد بررسی به حوزه هایی از جمله تحصیلات و اشتغال جوانان، اوقات فراغت، ازدواج و تشکیل خانواده، مشارکت اجتماعی، هویت، رفتارهای پرخطر، اینترنت، رسانه ها و دنیای مجازی، دینداری، روابط بین نسلی، مهاجرت و جابجایی، معاشرت و روابط دوستی دختر و پسر قبل از ازدواج پرداخته اند. علیرغم مطالعات صورت گرفته، هنوز شناخت مطلوب و واقع بینانه ای نسبت به زوایای مختلف جوانی جمعیت وجود ندارد و خلأهای تحقیقاتی عدیده ای در حوزه جوانان وجود دارد که در مقاله بدان ها پرداخته شده است. به طور کلی، مقاله بر این نکته تاکید دارد که تورم جوانی جمعیت نه تنها به لحاظ وزن جمعیتی، بلکه از نظر اقتصادی، اجتماعی و سیاستی نیز حائز اهمیت و سیاست گذاری است.
۴۴.

دیدگاه تعدادی از زنان در مورد سن مناسب مادر در زمان تولد اولین فرزند در تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زن و خانواده دوره دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۳ شماره ۲ (پیاپی ۴)

کلید واژه ها: تهران مادری تأخیر دیدگاه زنان سن مادر زمان تولد اولین فرزند

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن، تفریحات و سلامت بهداشت جسمی و جنسی
  2. حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن، اجتماع و خانواده زن در خانواده
تعداد بازدید : ۱۹۲۵ تعداد دانلود : ۶۶۹
در سال های اخیر زنان در ایران، اولین فرزند خود را با تأخیر به دنیا می آورند. با افزایش فاصله ازدواج تا تولد اولین فرزند، مرحله نوینی از زندگی بدون فرزند، در مسیر زندگی افراد ایجاد شده است. برخی از تحقیقات جمعیتی اخیر در ایران نشان دادند که زنان اولین فرزند خود را به طور متوسط در فاصله نزدیک به چهار سال از ازدواج به دنیا می آورند و تمایلی برای تأخیر طولانی ندارند. هدف اساسی مقاله حاضر شناخت نگرش زنان در مورد سن مناسب مادر در تولد اولین فرزند است. هدف دیگر این مقاله شناسایی سازوکارهایی است که مانع تأخیر بیشتر در تولد اولین فرزند می شود. داده های مورد نیاز برای این مطالعه با رویکردی کیفی و به کارگیری مصاحبه عمیق با 30 زن ازدواج کرده 49- 20 ساله طی سال های 1390-1389 جمع آوری گردید. نتایج مطالعه نشان داد که سن مناسب برای فرزند آوری در نمونه مورد مطالعه اواسط دهه 20 سالگی و به ویژه 24 سالگی است و بسیاری از پاسخگویان، فرزند آوری در سنین بالا (بالای 30 سال) را به عنوان یک رفتار غیر هنجاری تلقی می کردند. زنان تمایلی به تأخیر تولد اولین فرزند به سنین بالای 30 سال را ندارند. یافته ها نشان داد دلایل زنان برای عدم تأخیر بیشتر دو بعد عاطفی و اجتماعی دارد. بعد عاطفی آن به نیاز عاطفی به مادر شدن و عشق به فرزند مربوط می شود و بعد اجتماعی تحت تأثیر سازوکارهای کنترل اجتماعی نظیر ترس از نابارور شدن و انگ نابارور بودن و ترس از عدم پذیرش و تأیید توسط دیگران، کاهش تعاملات با خانواده است که به طور غیرمستقیم مانع از تأخیر بیشتر می شود.
۴۵.

ناامنی اقتصادی و باروری: مطالعه موردی زنان دارای همسر شهرستان سنندج(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه انجمن جمعیت شناسی ایران سال نهم بهار و تابستان ۱۳۹۳ شماره ۱۷ 37-76

کلید واژه ها: رفتار باروری تعداد فرزند ایده آل ناامنی اقتصادی فاصله بین واقعیات و انتظارات اقتصادی سنندج

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۸ تعداد دانلود : ۴۲۱
باروری زیر سطح جانشینی و ایده آل های فرزندآوری پایین از ویژگی های شایع جامعه کنونی ایران از جمله استان کردستان است. در پاسخ به این تحولات جمعیتی، در سال های اخیر سیاست های افزایش جمعیت مورد توجه قرار گرفته، و اجرای موفق این برنامه ها و سیاست ها مستلزم شناخت عمیق دلایل باروری پایین است. نظریات مختلفی رفتارهای باروری را از دیدگاه اقتصادی نگریسته، و سطح باروری پایین را ناشی از شرایط ناامن اقتصادی و واکنشی به فاصله بین واقعیات و انتظارات اقتصادی دانسته اند. به طور ویژه، طرفداران نظریه اجتناب از خطر، تأخیر در فرزندآوری را مکانیسم مدیریت رفتاری افراد با توجه به شرایط و یا انتظارات اقتصادی خویش دانسته اند. هدف این مقاله، بررسی تأثیر ناامنی اقتصادی بر رفتار و ایده آل باروری زنان دارای همسر در خانوارهای شهری و روستایی سنندج است. داده های مطالعه حاصل پیمایشی است که در پاییز 1393 به کمک پرسشنامه ساخت یافته از 534 خانوار نمونه جمع آوری گردید. یافته های مطالعه حاکی از تأثیر معنی دار ناامنی اقتصادی بر رفتار و ایده آل باروری پایین زنان است. طبق نتایج چندمتغیره، با وجود نقش تعدیل کننده متغیرهای تحصیلات، فاصله بین واقعیات و انتظارات اقتصادی و سن زنان، تأثیر معنی دار ناامنی اقتصادی بر باروری همچنان پایدار بوده است. نتیجه سیاستی مقاله این است که در تدوین و اعمال سیاست های تسهیل فرزندآوری توجه به ویژگی های اقتصادی زوجین در سنین باروری ضروری است.
۴۶.

پدیدارشناسی زمان تولد اولین فرزند در بین زنان در تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی زنان سال شانزدهم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۶۴

کلید واژه ها: تهران زنان ازدواج تأخیر اولین فرزند باروری پایین

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن، اجتماع و خانواده زن در خانواده
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جمعیت شناسی
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی خانواده کودک و نوجوان
تعداد بازدید : ۸۴۸ تعداد دانلود : ۷۱۷
هدف از این مقاله شناخت زمان وقوع تولد اولین فرزند، به یکی از مراحل اساسی در مسیر زندگی والدینی افراد است. داده های مورد نیاز برای این مطالعه با رویکردی 20 ساله ساکن در شهر - کیفی و به کارگیری مصاحبه عمیق با 30 زن ازدواج کرده 49 تهران در سال 1391 جمع آوری گردید. بر اساس یافته های این مطالعه زنان فرزند اول خود را به فاصله ای نزدیک به چهار سال پس از ازدواج به دنیا آورده اند. بر اساس این مطالعه تأخیر در تولد اولین فرزند در میان زنان جوان بیشتر معمول است و فرزندآوری تاخیری به عنوان هنجاری جدید در بین زنان ازدواج کرده در کوهورت های اخیر نمود یافته است. هزینه های مالی و هزینه ی فرصت ناشی از فرزندآوری، تغییراتی را در رفتارهای باروری زنان موجب شده است. عواملی نظیر مشکلات اقتصادی به ویژه نداشتن خانه و شغل ثابت همسر، هنجارهای اجتماعی مرتبط با سن مناسب ازدواج، اشتغال به تحصیل و تردید همراه با ترس در مورد پایداری ازدواج ناشی از افزایش میزان طلاق در جامعه منجر به فاصله گذاری بین ازدواج تا اولین تولد شده است.
۴۷.

سنجش تأثیر استقلال، مشارکت اجتماعی، و تحصیلات زنان بر تمایل به فرزندآوری (مطالعه موردی شهر سیرجان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن در توسعه و سیاست دوره ۱۱ بهار ۱۳۹۲ شماره ۱ 45 - 64

کلید واژه ها: استقلال اقتصادی تحصیلات تمایل به فرزندآوری سیرجان زنان مشارکت اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۶ تعداد دانلود : ۹۸
ایران، در چند دهه اخیر، افت شدیدی را در میزان باروری کل داشته است. نتایج مطالعات نشان می دهد نقش زنان در اجتماع و توانایی تصمیم گیری در امور خانواده از عوامل مؤثر بر رفتار باروری زنان است و استقلال زنان عامل مهمی جهت کنترل رفتار باروری زنان محسوب می شود. مقاله حاضر، با استفاده از روش پیمایش، به بررسی رابطه برخی ابعاد استقلال زنان با تمایل به فرزندآوری زنان در شهر سیرجان، واقع در استان کرمان، می پردازد. داده ها از طریق پرسشنامه از 400 زن همسردار دارای فرزند واقع در سنین باروری جمع آوری شده است. نتایج تحلیل دومتغیره نشان می دهد که رابطه بین متغیرهای استقلال و تمایل به فرزندآوری با کنترل متغیرهای اقتصادی و اجتماعی (تحصیلات، مشارکت اجتماعی، و وضعیت اشتغال) معنادار نیست. همچنین نتایج تحلیل رگرسیون لجستیک بیانگر این است که از میان متغیرهای مختلف، متغیر تحصیلات زنان و مشارکت اجتماعی زنان نقش تعیین کننده ای در تبیین تغییرات متغیر وابسته دارد؛ به گونه ای که با افزایش این دو عامل تمایل به فرزندآوری کاهش می یابد. علاوه بر این، دو متغیر سن زنان و تعداد فرزندان در رابطه با متغیر تمایل به فرزندآوری از قدرت تبیین بالایی برخوردارند. بدین لحاظ سیاست های جمعیتی به منظور دستیابی به باروری بالاتر باید به برنامه هایی معطوف گردد که زمینه هایی را جهت هماهنگی بین فرزندآوری و ادامه فعالیت های زنان در حوزه آموزش عالی و مشارکت در امور اجتماعی هماهنگی به وجود آورد.
۵۱.

تحولات باروری، تنظیم خانواده و سیاست های جمعیتی در ایران

نویسنده:
منبع: دانشگاه اسلامی سال پانزدهم پاییز ۱۳۹۰ شماره ۴۸
تعداد بازدید : ۶۱۲۹ تعداد دانلود : ۲۴۰۶
هدف: بررسی و ارزیابی تحولات باروری و سیاست های جمعیتی و تنظیم خانواده. روش: اسنادی و تحلیل سیاست های جمعیتی در سه دهه اخیر. یافته ها: جمهوری اسلامی ایران در سه دهه اخیر، تحولات چشمگیر جمعیت شناختی را تجربه کرده که بر ساختار سنی و جنسی جمعیت در آینده تاثیر قابل توجهی خواهد گذاشت. با عنایت به اینکه برنامه ریزی های توسعه اقتصادی ـ اجتماعی در کشور، تحت تاثیر تحولات گذشته، وضعیت موجود و تغییرات آینده جمعیتی قرار دارد. از این رو، هر گونه برنامه ریزی جامع اجتماعی- اقتصادی، مستلزم مطالعات عمیق تحولات جمعیتی در کشور است. بدون شک، تحولات جمعیت می تواند منشا چالش های فراوانی برای دولت و کشور قلمداد شود؛ ولی در عین حال، با برنامه ریزی صحیح و به موقع می توان از ساختار و ویژگی های موجود جمعیت برای بهبود وضعیت آینده کشور استفاده کرد. نتیجه گیری: با توجه به برخی از پیامدهای تحولات باروری در ایران، راهکارها یی برای سیاستگذاری جمعیتی از جمله: احیای شورای عالی جمعیت، تدوین سیاست های جدید جمعیتی بر اساس نیازهای واقعی جمعیت و توسعه در کشور و ... پیشنهاد شده است.
۵۳.

تعیین کننده های بلافصل باروری زنان کرد و ترک شهرستان ارومیه: کاربرد روش تجزیه بونگارت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات اجتماعی ایران سال چهارم تابستان ۱۳۸۹ شماره ۲ (پیاپی ۱۰)

کلید واژه ها: سقط جنین کرد ترک باروری مقطعی تعیین کننده های بلافصل بارآوری نازایی پس از وضع حمل باروری نکاحی طبیعی کل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۴۱ تعداد دانلود : ۹۰۵
بررسی ها نشان می دهد که تفاوت های معنی داری در سطح باروری و متوسط زنده زایی زنان کُرد و تُرک وجود دارد. هدف از این مقاله کمی کردن تاثیر تعیین کننده های بلافصل بر باروری گروه های قومی در شهرستان ارومیه با استفاده از روش تجزیه بونگارت است. روش تحقیق از نوع پیمایشی است. جمعیت آماری شامل خانوارهای معمولی ساکن در شهرستان ارومیه و زنان 15ـ 49 ساله حداقل یک بار ازدواج کرده است که در داخل خانوارها شناسایی شدند و با ایشان مصاحبه شد. حجم کل نمونه 768 خانوار است. روش نمونه گیری ترکیبی از روش های خوشه ای چندمرحله ای، تصادفی و تصادفی سیستماتیک است. گردآوری داده ها با استفاده از پرسش نامه ساخت یافته صورت گرفته است. نتایج حاکی از آن است که گروه های قومی سطوح متفاوت و روندهای باروری مشابهی را در طول دوره 15 ساله قبل از بررسی تجربه کرده اند. با وجود کاهش سطح باروری، کُردها در دوره پنج ساله منتهی به زمان بررسی هم چنان در مقایسه با تُرک ها میزان باروری بالاتری داشته اند. نتایج حاصل از کاربرد روش تجزیه بونگارت نشان داد که قدرت نسبی بازدارندگی تعیین کننده های بلافصل باروری در میان گروه های قومی متفاوت است. در میان تُرک ها به ترتیب استفاده از وسایل پیش گیری از حاملگی و نازایی پس از وضع حمل در اثر شیردهی بیشترین سهم را در تبیین تفاوت باروری مشاهده شده از بارآوری کل دارند. در میان کُردها نازایی پس از وضع حمل در اثر شیردهی و استفاده از وسایل پیش گیری به ترتیب این تفاوت را تبیین می کنند. بر اساس یافته ها، برای درک بهتر تفاوت های قومی باروری مطالعه مقایسه ای تعیین کننده های بلافصل باروری ضروری به نظر می رسد.
۵۶.

آرمان گرایی در توسعه و نگرش های مرتبط با خانواده در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه علوم اجتماعی ۱۳۸۷ شماره ۳۴

کلید واژه ها: مدل های توسعه یدئالیسم توسعه خانواده سنتی خانواده مدرن

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی توسعه جامعه شناسی توسعه
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی خانواده
تعداد بازدید : ۲۰۹۸
در چند قرن اخیر، ایده های مرتبط با توسعه، پیشرفت و مدرنیته در سراسر جهان مقبولیت گسترده ای یافته و عناصر گوناگون زندگی اجتماعی، اقتصادی و خانوادگی را در جوامع مختلف تحت تاثیر قرار داده اند. مقاله حاضر، اشاعه ایده ها و آرمان های توسعه و آگاهی و اعتقاد عمومی نسبت به آن را در ایران، با تاکید بر ابعاد مرتبط با نگرش ها و رفتارهای خانواده، بررسی می کند. داده های مورد استفاده در این مقاله، حاصل پیمایشی است که در شهر یزد و با هدف بررسی تغییرات نگرشی و رفتاری خانواده در ایران به اجرا درآمده است. نتایج، موید این فرضیه است که مدل ها و ایدئال های توسعه در سطحی گسترده اشاعه یافته و بر عقاید و تفکر مردم تاثیرگذار بوده است. یافته های مطالعه نشان می دهد که در بین اکثریت پاسخگویان، سطح بالایی از اطلاع و آگاهی نسبت به ایده ها و مدل های توسعه وجود دارد. به علاوه، مردم در ارزیابی نگرش ها و رفتارهای جمعیتی و خانوادگی، به طور گسترده ای از این ایده ها و مدل ها استفاده می کنند. بررسی های بیشتری ضروری است تا نشان دهد که چگونه در تعامل ایدئال های اساسا غرب محور توسعه با عناصر ریشه دار فرهنگی- مذهبی و تاریخی جامعه ایران، گزینه های تغییر خانواده باز تعریف می شوند.
۵۸.

آزمون فرضیه های رقیب برای تبیین تفاوت های قومی باروری در شهرستان ارومیه

نویسنده:
منبع: انجمن جمعیت شناسی ایران ۱۳۸۶ شماره ۴

کلید واژه ها: باروری قومیت عوامل زمینه ای کرد و ترک عوامل بلافصل تحلیل نسلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۱۷ تعداد دانلود : ۱۴۶۳
هدف از این مقاله، تبیین رفتار باروری زنان کرد و ترک در چارچوب رویکردهای نظری ارایه شده برای تبیین تفاوت های باروری اقوام است. روش تحقیق پیمایشی و جمعیت آماری، کلیه خانوارهای معمولی ساکن در شهرستان ارومیه و زنان 15-49 ساله حداقل یک بار ازدواج کرده است که در داخل خانوارها شناسایی و مورد مصاحبه قرار گرفتند. حجم کل نمونه 768 خانوار تعیین و در نهایت پرسشنامه های مربوط به 739 زن واجد شرایط تحلیل شد. تحلیل ها نشان می دهد که هرچند تفاوت باروری گروه های قومی در گذر زمان کمتر شده است، اما کردها در مقایسه با ترک ها، متوسط زنده زایی بیشتری در کوهورت های مختلف ازدواج و موالید تجربه کرده اند. در زمان تحقیق متوسط زنده زایی زنان کرد (3.3) بیشتر از ترک ها (2.2) و تفاوت ها از نظر آماری معنی دار بوده است. بر پایه این بررسی، تاثیر قومیت بر باروری زمینه ای و در کوهورت های مختلف ازدواج متفاوت است. نتایج بیانگر آن است که اتخاذ یک رویکرد ترکیبی و جامع در تحلیل تفاوت های قومی در باروری، تبیین بهتری در مقایسه با فرضیه همانندی مشخصه ها و مدل هنجاری - فرهنگی به دست می دهد
۵۹.

قومیت و باروری : تحلیل رفتار باروری گروه های قومی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه علوم اجتماعی ۱۳۸۵ شماره ۲۹

کلید واژه ها: باروری قومیت رگرسیون لوجستیک موقعیت اقلیت همانندی مشخصه ها اثر قومی/ فرهنگی تحلیل طبقات چند گانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۳۱
"قومیت به عنوان زمینه ای که رفتار باروری در آن شکل می گیرد، جایگاه اساسی در مطالعات باروری در جوامع چند قومیتی دارد. با این حال، علی رغم ساختار چند قومیتی ایران هنوز تحقیقات اندکی در زمینه ارتباط قومیت و باروری صورت گرفته است. مقاله حاضر با استفاده از داده های طرح (بررسی ویژگی های اقتصادی اجتماعی خانوار 1380)، به آزمون تئوری ها و فرضیه های مربوط به رابطه قومیت و باروری در ایران می پردازد. یافته های تحقیق بیانگر تفاوت های قومی باروری در ایران می باشد. برای تبیین این تفاوت ها، از دو فرضیه همانندی مشخصه ها و اثر قومی/ فرهنگی استفاده شده است. نتایج تحلیل آماری نشان داد که تفاوت های قومی باروری، به طور چشمگیری، بعد از کنترل مشخصه های اجتماعی- جمعیتی به ویژه تحصیلات کاهش یافته و تا حدی در رفتار باروری و گروه های قومی همانندی و همگرایی ایجاد می شود. با این حال، این همانندی و همگرایی کامل نیست و علی رغم کنترل آماری مشخصه ها، هنوز برخی از تفاوت های قومی باروری بدون تبیین باقی می ماند. تفاوت های باقیمانده را می توان از یکسو ناشی از الگوهای متفاوت تعیین کننده های بلا فصل باروری در بین گروه های قومی و از دیگر سو، متاثر از فرهنگ تاریخ اجتماعی، ارزش ها، هنجارها و اعتقادات خاص قومی دانست. مطالعات جمعیت شناسی مردم شناسانه با به کار گیری روش های کیفی می تواند شناخت عمیق تری نسبت به تاثیر هنجارها، ارزش ها و فرهنگ قوی بر رفتارهای باروری در ایران ارایه نماید. "

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان