مسعود عابسی

با توجه به اینکه سرمایه گذاری در زمینه سیستم های اطلاعاتی احتیاج به منابع مالی زیادی دارد و شکست در این سرمایه گذاریها هزینه های هنگفتی را برای سازمان ایجاد می کند مدیران سیستم های اطلاعاتی با مساله دشتوار تشخیص؛ ارزیابی و انتخاب انواع سیستم های اطلاعاتی مورد نیاز مواجه هستند. تشخیص و تعیین اولویت سیستم های اطلاعاتی مورد نیاز حساس ترین جزء برنامه ریزی استراتژیک سیستم های اطلاعاتی می باشد. در این مقاله مدل تشخیص و تعیین اولویت توسعه سیستم های اطلاعاتی همراستای اهداف استراتژی های و برنامه های سازمان با استفاده از روش CSF؛ تکنیک فرایند تحلیل سلسله مراتبی و الگوریتم ژنتیک (HISSPM) ارائه می گردد و به ارزیابی و تجزیه و تحلیل نتایج اجرای مدل از طریق آزمون فرضیه پرداخته می شود

دهه 1990 دهه ظهور و رشد سریع سامانه های پردازشی خدمت دهنده / خدمت گیرنده بود‘ اما سازمان ها برای بهره مندی از مزایای سامانه پردازشی خدمت دهنده /خدمت گیرنده‘ باید مدلی از معماری های پردازشی خدمت دهنده /خدمت گیرنده را انتخاب کنند که با نیازمندی های پردازش اطلاعات سازمان خود منطبق باشد. این مطالعه از فنون تصمیم گیری چند شاخصه برای تعریف معماری پردازشی خدمت دهنده/خدمت گیرنده مناسب استفاده می کند. این مطالعه که یک مطالعه ی موردی می باشد در مرکز برنامه ریزی و کنترل تولید یکی از شرکت های صنعتی کشور انجام شد. بر اساس مدل ارایه شده توسط گروه گارتنز پنج مدل متفاوت از معماری پردازشی خدمت دهنده/خدمت گیرنده وجود دارد که هر کدام دارای ویژگی های خاص خود می باشد. در ابتدا به منظور تعیین نقاط قوت و ضعف هر کدام دارای ویژگی های خاص خود می باشد. در ابتدا به منظور تعیین نقاط قوت و ضعف هر کدام دارای ویژگی های خاص خود می باشد. در ابتدا به منظور تعیین نقاط قوت و ضعف هر کدام از این مدل ها‘ آن ها براساس معیارهای استخراج شده از ادبیات سیستم های اطلاعاتی و روش مقایسات زوجی رتبه بندی شدند. سپس با مبنا قراردادن مدل آنان داراجان و آرین ز رضایت کاربران نهایی مبنای اثربخشی نظام قرار گرفت و با استفاده از پرسشنامه و مصاحبه ترجیحات کاربران سیستم مورد ارزیابی قرار گرفت و در نهایت داده های گردآوری شده بر اساس تکنیک تاپسیس (TOPSIS) مورد پردازش قرار گرفت و معماری مناسب برای سطوح مختلف تعیین گردید.

مقاله حاضر"بازآفرینی دولت" و ریشه های شکل گیری آن را به عنوان پارادایم جدیدی در حوزه اصلاحات بخش امور دولتی مورد بحث قرار داده است. سپس در ادامه ضمن مرور رویکردهای متفاوت به اصلاحات عصر اطلاعات در دولت رویکرد یکپارچه سازی به عنوان رویکردی که بیشترین احتمال موفقیت اصلاحات را در برد دارد معرفی شده است. در مرور پیشینه تحقیق معیارهای کارآمدی سیستم های پشتیبان تصمیم (DSS) از نقطه نظر مدیران- به عنوان کاربران اصلی این سیستم ها- به طور خلاصه بررسی شده است. به دلیل ماهیت گروهی تصمیم گیری استراتژیک در سطح دولت سیستم های پشتیبان تصمیم گروهی به عنوان الگوی عام سیستم های پشتیبان تصمیم گیری استراتژیک معرفی شده اند و ضمن احصاء تفاوت های میان این سیستم ها و سیستم های پشتیبان تصمیم معمولی معماری یک سیستم پشتیبان تصمیم سازمانی مورد بحث قرار گرفته است . در انتها چارچوبی برای توسعه سیستم های پشتیبان تصمیم گیری استراژیک در دولت مبتنی بر رویکرد یکپارچه سازی نسبا به اصلاحات عصر اطلاعات پیشنهاد شده است.

فرهنگ ها هم بر طراحی نظام های مبتنی بر فن آوری اطلاعات و هم بر نحوه ی اکتساب آنها تأثیر می گذارند . بخشی از این تأثیر را می توان ناشی از آثار اجتماعی به کارگیری فن آوری اطلاعات درست که بیشتر از دید فرهنگ عامه مطرح است ، دانست. در حوزه اینترنت ، ماهواره ها ، و تلویزیون به علت اعمال فن آوری های اطلاعاتی ، و امکان اشاعه ی زبان ، رفتارها و ارزشهای خاص یا مصرفی می تواند باعث ایجاد تغییرات فرهنگی شود. از دیدگاهی دیگر ، مؤلفه ها و ابعاد فرهنگ ملی ( به عنوان مثال : فردگرایی ، مردگرایی ، فاصله ی قدرت ، ابهام گریزی و دید بلندمدت ) باعث ایجاد نگرشهای گوناگون و حمایتهای متفاوت نسبت به استقرار فن آوری اطلاعات می شود. در نهایت فرهنگ سازمانی به عنوان نرم افزار ذهنی اعضای سازمان ، باعث پدید آمدن پدیده هایی نظیر پیش فرض های مدیریتی متنوع ، پویایی سیاسی ، چارچوبهای شناختی متفاوت کاربران از فن آوری اطلاعات و انگیزه های مختلف آنان شده و می تواند باعث ایجاد رویکردهای گوناگون ( نادیده گرفتن ، انزواپذیری ، پرستش و یکپارچه سازی ) به فن آوری اطلاعات در سازمانها شود .

کنترل راهبردی حمایت عملکرد از تصمیم و راهبرد را به همراه دارد. امروزه، نقش مناسب تحقیق در عملیات برای پشتیبانی راهبردی اثبات شده است و مدل، ابزار مفیدی برای تحقق این نقش است. حوزة جدید مربوط­سازی عملکرد و راهبرد ظرفیت مناسبی برای این نوع مدل سازی دارد. در مقالة حاضر با روش مطالعة موردی تلاش شده در حوزه های مطالعاتی اندازه گیری عملکرد (دیدگاه مالی- بهره وری) و مربوط کردن عملکرد و راهبرد، و همچنین، از طریق دو روش مقداری DEA و انتروپی و به­طور مشخص، روش پیوند آن­ها ( توسعه­داده­شده توسط ولایاس،1992) و اصلاح روش مذکور، مبانی نظری، طراحی مدل فرآیندی – کارکردی پشتیبانی از تصمیم راهبردی تبیین شود که نتایج اجرای آن، به مدیران عالی سازمان های تجاری امکان پشتیبانی از راهبرد ها و تصمیم های راهبردی را می­دهد.

در این تحقیق، از تکنیک متن کاوی به منظور آنالیز محتویات مقالات علمی و همچنین ارائه ی مدلی برای دسته بندی مقالات علمی (دسته ی اول، مقالاتی که معیارهای از پیش تعیین شده ای را رعایت کرده و دسته ی دوم، مقالاتی که آن معیارها را رعایت نکرده اند) استفاده شده است. در همین راستا، در تحقیق پیش رو، از نظر خبرگان به منظور استخراج معیارهایی کیفی بهره برده شده که درنهایت 15 معیار نهایی به دست آمده است، در مرحله ی بعد تعداد 18 مقاله ی علمی در زمینه مهندسی صنایع توسط اساتید دانشگاه و دانشجویان مقطع دکتری در این رشته (با توجه به 15 معیار استخراج شده) مورد بررسی قرار گرفته و بر اساس نظر این افراد نتایج سودمندی به دست آمده است، در نهایت از مدل های دسته بندی مختلفی برای طبقه بندی مقالات استفاده شده و با استفاده از تکنیک هایی مشخص، سعی شده که در این مدل ها بهبودی حاصل شود. هدف از این پژوهش، به دست آوردن معیارهایی کلی برای تحلیل محتوایی مقالات، ارائه ی مدل های مختلف دسته بندی برای طبقه بندی مقالات علمی بر اساس معیارهای از پیش تعیین شده و انتخاب بهترین مدل است. در نهایت، نتیجه ی این پژوهش به دست آوردن 15 معیار کلی برای تحلیل محتوایی مقالات و به دست آوردن مدل های دسته بندی مختلف با دقت قابل قبول است.

منطق یادگیری ازاستثنائات چالشی قابل توجه در حوزه داده کاوی است. استثنائات پدیده های نادری هستند که رفتاری مثبت و متفاوت از الگوهای اصلی و مورد انتظار موجود در پایگاه داده از خود بروز می دهند. ایجاد چارچوبی کارا برای افزایش اطمینان به پدیده های استثنایی در کشف دانش و یادگیری موثر از آن حائز اهمیت است. در این پژوهش، الگویی بر اساس تئوری استثنائات و تئوری اطلاعات ارائه شده است تا چالش های پیش روی داده کاوی داده های استثنایی را برطرف نماید. نخست از تابع آنتروپی رنی برای شناسایی استثنائات استفاده و سپس با بکارگیری رویکرد یادگیری پایین به بالا بر مبنای الگوریتم پیشنهادی RISE ارتقا یافته، قوانین حاکم بر بروز رفتار استثنایی استخراج می گردد. به منظور تعیین کارایی مدل پیشنهادی، کشف سهام استثنایی و یادگیری رفتار آن ها مورد بررسی قرار گرفته است. از مجموع 1334 سهم مورد بررسی 36 سهم رفتار استثنایی داشته اند که رفتار آن ها در قالب سه قانون مشخص شده است. ارجحیت نتایج حاصل از مدل پیشنهادی نسبت به نتایج بدست آمده از بکارگیری الگوریتم های معمول یادگیری بیانگرکارایی مدل ارائه شده است.

هدف اصلی این مقاله فراهم سازی تعامل اکوسیستم ها با یکدیگر (اکوسیستم- اکوسیستم) از راه اکولوژی خلق ارزش است. اکولوژی به عنوان استعاره ای برای سیستم های اطلاعاتی در سازمان ها به کاربرده می شود. تمایز اصلی بین اکولوژی خلق ارزش با زنجیره عرضه و زنجیره ارزش عبارت از اکولوژی خلق ارزش، زنجیره ارزش شبکه ای است؛ بنابراین از آن جا که اکوسیستم ها مفهومی گسترده تر از شبکه دارند و پیچیده تر از آن هستند، بهره گیری از اکولوژی ارزش آفرینی برای برقراری تعامل بین اکوسیستم ها کارآمدتر خواهد بود. به این ترتیب ارزش های اکولوژیک به وجود می آید. نخست با استفاده از روش تحلیل کیفی، تم مربوط به هر یک از مقوله ها و با تحلیل کیفی صورت گرفته توسط نرم افزار اِن ویوو همبستگی بین مقوله ها شناسایی می شود. سپس با پرسش نامه ای مشتمل بر 135 پرسش که هر یک کدهای داده شده به مضامین در مرحله کدگذاری هستند، رگرسیون و همبستگی بین مقوله ها سنجیده می شود. روایی تم حاصل با محاسبه روایی مرکب سنجیده می شود. از سویی امکان برقراری ارتباط مؤثر بین اکوسیستم اسمک و اکوسیستم کسب و کار دیجیتال از طریق اکولوژی خلق ارزش نیز آزمون شده که نتیجه این آزمون تأیید اثر این تعامل است.

منطق یادگیری از استثنائات چالش مهمی در حیطه داده کاوی و کشف دانش است. در این پژوهش بر اساس تئوری استثنائات و رضایتمندی، الگویی نوین برای بهبود شایان توجه میزان اعتماد و اطمینان به کشف و یادگیری از استثنائات ارائه می شود. ابتدا به کمک رویکرد تلفیقی پیشنهادی بر اساس تئوری استثنائات، حدود رفتار نرمال و استثنایی داده ها مشخص می شود و پس از آن با به کارگیری تئوری رضایتمندی، راه حل های رضایت بخش به دست می آید. استخراج دانش از داده های نرمال و استثنایی به کمک رویکرد یادگیری پایین به بالا و به کارگیری الگوریتم پیشنهادی RISE ارتقایافته صورت می گیرد. به منظور تعیین کارایی الگوی پیشنهادی، کشف سهام استثنایی در پایگاه اطلاعاتی بازار بورس ایران هدف قرار گرفت. برتری نتایج روش پیشنهادی با نتایج به دست آمده از به کارگیری سایر الگوریتم های داده کاوی، روزنه ای برای توجه به رویکرد پیشنهاد شده است. همچنین با بهره مندی از شاخص g-means میزان دقت این روش سنجیده شد. نتایج نشان داد روش پیشنهادشده از قابلیت شناسایی و یادگیری از داده های استثنایی برخوردار است.