مفهوم شناسی محرمیت مرد مؤمن برای زن مؤمن در حدیث «فَاِنَّ المُؤمِنَ مَحرَمُ المُؤمِنَه»(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
علوم قرآن و حدیث سال ۵۵ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۱۱۱
233 - 250
حوزه های تخصصی:
در برخی روایات، مرد مؤمن، محرم زن مؤمن ذکر شده است. ظاهر روایتِ «فَاِنَّ المُؤمِنَ مَحرَمُ المُؤمِنَه»، همه مردان و زنان مؤمن را محرم یکدیگر دانسته است و حال آنکه این امر، مخالف آیات و روایاتی است که حدود محارم را مشخص کرده اند. مسئله اصلی این نوشتار، بررسی مفهوم محرمیت در این روایت با روش توصیفی و تحلیلی است و حاصل آنکه در این روایت، محرم در کنار اولیا در آیه 71 سوره توبه قرار گرفته و باتوجه به معنای یاری کردن که برای اولیا ذکر شده است، می توان گفت که منظور امام صادق(ع) از محرم در این حدیث، محرمیت اجتماعی است که می توان با اعتماد از مردان مؤمن کمک گرفت. ازاین رو، امام صادق(ع) با استناد به آیه 71 سوره توبه می فرمایند که می توان به زنانی که نامحرم هستند ولی راجع به آن ها شناخت وجود دارد، در مسیر حج کمک کرد و این از طریق سیاق روایت و سیاق آیه و نیز استناد امام به آیه برای تبیین روایت قابل دسترسی است. هدف این روایات، تأمین امنیت زن در سفر حج است و اگر زن خودش چنین امنیتی دارد، بدون نیاز به حضور محارم می تواند به حج برود؛ ولی اگر احتمال نبودن چنین امنیتی است، می تواند با دیگر مردان مسلمان و عادل که مورد اطمینان اوست به حج برود. البته این امر در صورتی است که یا محارمی نداشته باشد یا محارمش با او به حج نروند.