مهناز رونقی نوتاش

قدرت فرهنگی دراصطلاح ترکیبی از قدرت به مثابه امری فراگفتمانی و مولد و فرهنگ به منزله امری گفتمانی و پویا می باشد. شبکه اجتماعی اینستاگرام به دلیل جذابیت های دیداری شنیداری، فرهنگ تصویری قدرتمندی را پدید آورده که بستر شکل گیری گفتمان های جدید گردیده است. در این پژوهش مؤلفه های تنوع، وسعت اشتراک و وضوح اولویت ها جهت تحلیل جایگاه قدرت فرهنگی در اینستاگرام مورد بررسی قرار گرفته است. این تحقیق با اتکا بر روش شناسی کیفی و با استفاده از روش تحلیل متن انجام گرفته است و  داده ها از جنس داده های تصویری و متنی هستند. میدان مطالعه صفحات کاربران با ده رتبه برتر در اینستاگرام (از نظر تعداد دنبال کننده)که محتوا، پست ها،کپشن ها، کامنتهای دنبال کنندگان آنان تحلیل شده است. پرسش اصلی در این تحقیق آن است که قدرت فرهنگی در اینستاگرام چه جایگاهی دارد؟ نتایج پژوهش نشان می دهد که اینستاگرام به جهت کم هزینه بودن، قابلیت پخش تصاویر، در دسترس بودن، انعطاف پذیری در برابر افراد با روحیات مختلف (درونگرا و برونگرا)، تعاملی و چندمنظوره بودن، قابلیت اشتراک گذاری محتوا، ارتباط چندنفره بصورت پخش زنده، برخورداری از هوش مصنوعی و نهایتاً عملکردی مطابق با علایق کاربران و به روز بودن، با برطرف کردن نیازهای انسانی باعث حضور بازیگران متفاوتی در عرصه قدرت فرهنگی گردیده است و لذا نوع متفاوتی از قدرت فرهنگی را نیز آفریده است. 

هدف: هدف از این پژوهش شناخت تحولات جنبش اجتماعی من هم ،در اینستاگرام است. پرسش اصلی این پژوهش عبارت است از اینکه  تحولات جنبش اجتماعی من هم در اینستاگرام چگونه بوده است ؟روش پژوهش: روش پژوهش این مقاله تبار شناسی فوکو با رویکرد کیفی و پارادایم انتقادی است. مطالعه در این پژوهش برمبنای محتوای صفحه، پست ها، هایلایت ها، نظرات کاربران درصفحه اینستاگرامی«Metoomvmt@» براساس ده گام روش تحقیق تبارشناسی فوکو(شناسایی مسئله، سوابق موضوع، شناسایی نقطه صفر، کشف گفتمانها، تحلیل گسست ، تبار،تصادف، مقاومت و قدرت ؛ و نقد حال می باشد. واحدتحلیل این پژوهش رویدادها هستند.یافته ها: یافته های این پژوهش بیانگر آن است که تلاش های مدیران جنبش من هم در انتقال گفتمان ها و رسیدن به اهداف ، با وجود استفاده بهینه از امکانات شبکه اجتماعی اینستاگرام و فضای مجازی به جهت گسست هایی که در مسیر آن به وقوع پیوسته، چندان موفق نبوده است. پژوهش های بسیاری درباره جنبش اجتماعی من هم  انجام شده اما پژوهشی با روش تحقیق تبارشناسی و دیدگاهی انتقادی در این بافت، به  بررسی تحولات این جنبش در شبکه اجتماعی اینستاگرام نپرداخته است . از آن جا که هدف  این جنبش توانمندسازی افراد آسیب دیده درجهان بوده و بی توجهی به آن پیامدهای نامطلوبی داشته  ، پژوهش دراین باره ضروری به نظر می رسد.نتایج: نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که حیات جمعی ما با وجود تلاش و مبارزه جهت اصلاح گفتمانها و استفاده از امکانات فضای مجازی ، تحت تأثیر عوامل غیر گفتمانی بسیاری است که متافیزیک قدرت یکی از آنها بوده و دستیابی و کنترل آن تاحدی ناممکن است .

زمینه: امروزه به نظر می رسد در زنان جامعه، رفتارهای ارتقادهنده سبک زندگی سلامت محور، تقویت شده است و تعداد زیادی از زنان به اهمیت سبک زندگی سلامت محور واقف شده اند، در تهران به دلیل امکاناتی پزشکی و بهداشتی به نسبت غنی تر از سایر شهرهای کشور، این امر پررنگ تر است.روش: این مطالعه در دسته تحقیقات کاربردی و همچنین بر اساس نحوه گردآوری و تحلیل داده ها، توصیفی و از نوع پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش کلیه زنان شهر تهران در فاصله سنی 15 تا 49 سال است که با توجه به فرمول کوکران، حجم جامعه طبق آمار و سرشماری سال 1395، 384 نفر نمونه آماری می شود. در این پژوهش از روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی استفاده شده است.یافته های پژوهش: نتایج تحلیل همبستگی نشان داده است که بین کلیه متغیرها همبستگی مثبت و معناداری به صورت دوبه دو وجود دارد. از طرفی معناداری تمامی این همبستگی ها در سطح بالایی قرار دارد. شاخص های برازندگی مدل در دامنه قابل قبول قرارگرفته اند. سرمایه اجتماعی، سرمایه فرهنگی و کیفیت زندگی بر سبک زندگی ارتقادهنده سلامت اثر معنادار مثبت و مستقیمی داشته است.نتیجه گیری: سرمایه اجتماعی موجب بهبود سبک زندگی ارتقادهنده سلامت در زنان می شود. هر چه بهره مندی زنان از سرمایه اجتماعی بیشتر باشد، احتمال ارتقاء سبک زندگی در آن ها بالاتر خواهد بود. از سوی دیگر، سرمایه فرهنگی از یک سو و حمایت بین فردی، مسئولیت پذیری در مورد سلامتی و خودشکوفایی، از سوی دیگر، موجب ارتقاء سطح سلامت در زنان می شود. کیفیت زندگی زنان، مشخص کننده سطح سلامت آن ها است.

از دیرباز تأثیرگذاری گرایشات طبقه حاکم بر آثار و دست آوردهای مختلف افراد در جوامع وجود داشته است، سینما به عنوان یکی از دست آورد های فردی و جمعی نیز از این قاعده مستثنی نبوده است. در کشور ایران که با رخ دادن یکی از بزرگترین انقلاب های قرن، تغییرات گفتمانی شگرفی را تجربه کرد، بررسی جامعه شناختی این تغییر گفتمان و تأثیر آن بر آثار و تولیدات هنری شایان توجه و مطالعه بوده است، لذا مطالعه رویکردهای حاکم در عرصه برنامه ریزی و تعیین خط مشی های هنری فرهنگی در سال های اول انقلاب اسلامی از عناصر تشکیل دهنده این مقاله است. سئوال این است که دست اندرکاران ساخت و تهیه یک فیلم در کشور تا چه اندازه به این سیاست گذاری ها توجه داشته اند؟ به عبارت دیگر روابط گفتمانی نظام سیاسی حاکم بر جامعه تا چه میزان در آثار سینمایی کشور رخنه کرده و میزان موفقیت و یا عدم موفقیت این گفتمان تا چه اندازه ای بوده است؟بنابراین با تحلیل و تفسیر سیاست گذاری های فرهنگی و نقش آن ها در شکل گیری آثار هنری با روش تحلیل گفتمان انتقادی مورد مطالعه قرار گرفته است.

  مقاله حاضر در پی مقایسه گفتمانی موسیقی دوره مشروطه با انقلاب 57 است. در دوره مشروطه تصنیف های عارف قزوینی و سپس محمدتقی بهار (اواخر قاجار و اوایل پهلوی اول) به عنوان نمونه انتخاب شده اند. عارف مشهورترین تصنیف ساز این دوره است که آثارش همچنان در تاریخ اجتماعی و موسیقی ایران باقی مانده است. «کانون موسیقی چاووش» نیز به عنوان نمونه ای برای تصنیف های دوره انقلاب 57 برگزیده شده است. این کانون مشهورترین و نیز منسجم ترین گروه موسیقی است که آثار انقلابی خود را بر اساس دستگاه های موسیقی ایرانی آفریده است. تفاوت های اجتماعی دو دوره، تولید محتوایی متفاوت نیز داشته است؛ از این رو اشعار دوره مشروطه کمتر حالتی حماسی دارند و بیشتر با غم و اندوه روایتگر اوضاع اجتماعی اند. اشعار در دوره انقلاب 57 به ویژه تصنیف های ساخته شده توسط کانون چاووش، بیشتر حالتی حماسی داشته و در پی تهییج جامعه نیز برمی آیند. این وضعیت به لحاظ فرم نیز قابل مشاهده است؛ موسیقی دوره انقلاب 57 مارش گونه و مهیج و به طور کلی «رزمی» است برخلاف موسیقی مشروطه که حزن انگیز و شِکوه گر است و هردوی این ها نشان از وضعیت اجتماعی و گفتمان اجتماعی هر دوره دارند. نوع اجرای ریتم ها و سرعت در هر دوره و مقایسه آنها نشان از تفاوت های هنری دو دوره دارد که متأثر از فضای گفتمانی دو دوره تاریخی است.

در این مقاله سعی بر این بوده با مطالعه جامعه شناختی سیاست گذاری های فرهنگی هنری گفتمان اصلاحات و تأثیر آن در تولیدات سینمایی و با استفاده از روش تحلیل گفتمان انتقادی،آثار تولید شده سینمایی مورد بررسی قرار گیرد. در نظام فکری مقاله از سه جز تحلیل گفتمان"لاکله و موفه"،تحلیل گفتمان انتقادی"فرکلاف"و نظریه گفتمان"میشل فوکو" استفاده و در روش تحقیق از تحلیل گفتمان بر اساس تلفیق دو رویکرد"لاکله و موفه"،"فرکلاف و وان دایک"و با مطالعه تولیدات سینمایی گفتمان اصلاحات بهره گرفته شده است. در همین راستا فیلم"متولد ماه مهر"با توجه به ارایه دو قاب متفاوت از دوره گفتمان قبل و بعد به عنوان نمونه تحلیل انتخاب شد.در ادامه با جمع بندی سیاستگذاری های فرهنگی هنری گفتمان مسلط می توان به این نتیجه رسید که با تغییر تدریجی و نه بنیادی در دلالت دال مرکزی،تأثیر قابل توجه ای در حوزه فرهنگ و هنر ایجاد شد،این روند به قدری از سوی مخاطبان هنر مثبت ارزیابی شدکه تولیدات سینمایی در گفتمان های بعدی نیز تا حد زیادی تحت تأثیر آن قرار گرفتند.

جرم و آسیب اجتماعی، به شکلی فزاینده و فرسایشی ارزش های اخلاقی جامعه را مورد تهدید قرار می دهند و در بستر اجتماعی از اختلال و چالش در نظم اجتماعی، نابرابری، تبعیض و بی عدالتی در حوزه های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی متأثر هستند. ازاین رو فیلم های سینمایی منبع فرهنگی مهمی برای شناسایی و درک ماهیت علل جرم و آسیب اجتماعی به شمار می آیند که این پژوهش ضمن تبیین اهمیت سینمای دادگاهی، با هدف شناسایی رویکرد درام های دادگاهی ایران در بازنمایی جرم و آسیب انجام شده است. میدان مطالعه، 22 درام دادگاهی از 1744 فیلم ساخته شده در چهار دهه اخیر سینمای ایران و براساس رویکرد نمونه گیری هدفمند، 10 فیلم از جهت حساسیت و تابویی سوژه و درگیری افکار عمومی، برای تحلیل انتخاب شده اند. از روش کیفی، به شیوه تحلیل روایت بارت، با فرایند کدگذاری پیام های صریح و ضمنی و تحلیل نشانه های سه سطح رمزگان های اجتماعی به روش فیسک بهره برده شده و چهار مقوله برای پاسخ به سؤال چگونگی بازنمایی جرم و آسیب در روند جریان های اجتماعی به دست آمده است. براساس نتایج پژوهش، اعمال مجرمانه قتل / تجاوز / قاچاق مواد مخدر به ترتیب 62، ۱۴ و ۹ درصد و اسیدپاشی / کودک آزاری / سقط جنین هرکدام 1 درصد از فیلم های دادگاهی تولید شده را تشکیل داده اند. در میان آسیب ها نیز زن ستیزی / طلاق به ترتیب ۵۳ و ۲۷ درصد و سرقت / خودکشی / اعتیاد / مهاجرت، هر یک 5 درصد فیلم ها را به خود اختصاص داده اند. سوژه و مضمون قتل و زن ستیزی در چهار دهه بالاترین آمار را از فیلم های دادگاهی به خود اختصاص داده اند. دهه ۱۳۶۰ و ۱۳70 سوژه تجاوز و اسیدپاشی هیچ سهمی از درام های دادگاهی نداشته اند. سینما در چهار دهه اخیر در امتداد تغییرات اجتماعی، اجزای مهمی از آسیب ها و جرائم را بازنمایی کرده است اما تحلیل روند تغییرات اجتماعی در فیلم های منتخب مورد بررسی نشان داد ، فیلم های تولید شده متناظر با رشد و سیر صعودی وقوع جرم و آسیب در جامعه نبوده است. به نظر می رسد سینمای ایران، در تولید فیلم های دادگاهی، دچار بحران در طرح سوژه و پرداختن به محتوای حقیقی است در حالی که بهره گیری از ظرفیت فیلم سازان دادگاهی برای آگاه سازی جامعه، می تواند در دستور کار متولیان امر قرار گیرد.

مدیریت رسانه ای با شاخه سینما ارتباط تنگاتنگی دارد زیرا ارتباط با مخاطب را در چارچوب الگوهای ارتباطی تثبیت شده پیگیری می کند. در این مطالعه، ضمن تبیین اهمیت فیلم های سینمای دادگاهی در ایران، به نقش و شیوه بازنمایی جرم و آسیب از دیدگاه متخصصان و کارشناسان، پرداخته شده است. این پژوهش از نوع کیفی و بر اساس هدف از نوع کاربردی است، به روش مصاحبه عمیق بدون ساختار با 16 کارشناس و متخصص در 5 حوزه علوم روان شناسی، جامعه شناسی، حقوق، ارتباطات و سینما و با هدف بررسی نقش سینمای دادگاهی در شیوه بازنمایی جرم و آسیب اجتماعی، انجام شده است. میدان مطالعه، فیلم های دادگاهی 4 دهه اخیر سینمای ایران است که بر اساس حساسیت یا تابویی موضوع و همچنین درگیری افکار عمومی انتخاب شده اند (10 فیلم از 22 فیلم دادگاهی، از کل1744 فیلم چهار دهه اخیر سینمای ایران در مقاله دیگری به روش نشانه شناسی سوسور، تحلیل روایت بارت و سه سطح رمزگان فیسک مورد تحلیل قرار گرفته اند). موضوعاتی که در فیلم های سینمایی چهار دهه اخیر در ژانر درام دادگاهی دیده شده به نسبت کل فیلم های تولید شده در این سال ها بسیار اندک است. این پژوهش بنابر نظر کارشناسان مصاحبه شونده به 9 مقوله برای پاسخ به دلیل تولید اندک این ژانر از فیلم در سینمای دادگاهی ایران از دیدگاه کارشناسان دست یافت و به این نتیجه رسید که فیلم سازان برای تولید فیلم در این ژانر باید به مؤلفه های، انعکاس واقعیت، بهره گیری از متخصصان در حوزه های علمی دیگر و محدودیت های قضایی توجه ویژه داشته باشند و سانسور و ممیزی، سیاه نمایی و ضعف قانون ازمؤلفه هایی هستند که موانعی برای تولید فیلم در این ژانر ایجاد کرده اند.

پژوهش حاضر با هدف شناسایی ابعاد جامعه پذیری جنسیتی زنان و ارائه مدلی برای آن در بین 400 نفر از زنان شهر بندرعباس انجام شد. برای جمع آوری داده ها، از پرسشنامه محقق ساخته و مصاحبه ساختمند استفاده شده است. روایی صوری و محتوایی از طریق مرور ادبیات و قضاوت خبرگان و روایی سازه ای آن از طریق تحلیل عامل اکتشافی و آلفای کرونباخ درspss24 و مدل به دست آمده با استفاده از تحلیل عامل تأییدی در Lisrel10، بررسی و تأیید شد. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که، سه بعد اصلی «ارزش های جنسیتی خانوادگی» با مؤلفه های «خانواده، ازدواج، طلاق، فرزندآوری»، «نابرابری جنسیتی» با مؤلفه های « تقسیم کار اجتماعی، نابرابری فرهنگی، نابرابری فردی» و «روابط قدرت در خانواده» با مؤلفه های « تقسیم کار در منزل، تصمیم گیری در منزل» می باشد و در مجموع، 60/571 درصد از کل واریانس جامعه پذیری جنسیتی، توسط این «9» مؤلفه تبیین می شود. واریانس به دست آمده به ترتیب، در مؤلفه های خانواده، 8/282 درصد، تصمیم گیری، 8/107 درصد، نابرابری فردی، 7/699 درصد، طلاق 7/452 درصد، تقسیم کار اجتماعی، 7/255 درصد، تقسیم کار، 6/641درصد، ازدواج، 5/245 درصد، نابرابری فرهنگی، 5/002 درصد و در مؤلفه فرزندآوری، 4/688 درصد می باشد.

این مقاله با هدف مطالعه عوامل مؤثر بر هویت محله ای در شهر تهران آغاز شد و رابطه متغیرهای سرمایه اجتماعی، سبک زندگی، اقتصاد سرمایه داری معاصر، فضای کالبدی، امنیت اجتماعی و ارتباطات از راه دور با هویت محله ای سنجش شد. چارچوب نظری این تحقیق بر اساس آرای ایمری و همکاران، چپ من، لوفور، جیکوبز، هاروی، تی هال و جنکینز تنظیم و مدل نظری نیز ترسیم گردید. روش تحقیق، پیمایش و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه ساخت یافته بود. جمعیت جامعه آماری شامل محله های حصارک، وحیدیه و ولنجک، برابر با 56060 نفر بود و نمونه گیری با استفاده از فرمول کوکران 382 نفر برآورد شد. محقق برای پوشش دادن پاسخ های غیرمعتبر 428 پرسشنامه توزیع نمود. داده های گردآوری شده در قالب آمار توصیفی، استنباطی و تحلیل مسیر تحلیل شدند. متغیرهای مستقل تحقیق به جز ارتباطات از راه دور رابطه معناداری با هویت محله ای در سطح اطمینان 95 درصد داشتند. میانگین هویت محله ای در بازه 11 تا 55 در حصارک برابر با 80/33، ولنجک 14/33 و در وحیدیه 32/31 بوده است. تحلیل مسیر نشان داد از میان متغیرهای مستقل، سرمایه اجتماعی به میزان 555/0، سبک زندگی به میزان 470/0، اقتصاد سرمایه داری معاصر به میزان 239/0، امنیت اجتماعی به میزان 147/0، ارتباطات از راه دور به میزان122/0 و فضای کالبدی به میزان 063/0 در سطح اطمینان 95 درصد تغییرات هویت محله ای را تبیین نموده اند. به علاوه 6/53 درصد از تغییرات متغیر هویت محله ای به وسیله متغیرهای درون مدل تبیین گردید.

دنیای جدید را عصر جهانی شدن نامیده اند؛ پدیده ای فراگیر با ابعاد متعدد که مرزهای جغرافیایی را درنوردیده و همه کشورها را درگیر نموده است. بنابراین، بررسی آثار و پیامدهای این پدیده از ضروریات علوم اجتماعی است. بر این اساس، هدف مقاله حاضر بررسی جامعه شناختی ابعاد اجتماعی و فرهنگی جهانی شدن و تاثیر آن برفرهنگ شهروندی شهروندان تهرانی به عنوان ساکنین پایتخت است. بدین منظور 400 نفر از شهروندان 18 تا 65 ساله ی ساکن در مناطق 22 گانه شهرتهران با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شده و داده های تحقیق با استفاده از ابزار پرسشنامه جمع آوری شده است. جهانی شدن از منظر اجتماعی-فرهنگی بررسی شده و فرهنگ شهروندی نیز با مولفه هایی نظیر قانون گرایی، مسئولیت پذیری اجتماعی و مشارکت اجتماعی سنجیده شده است. یافته های تحقیق نشان می دهند که رابطه ی معنی داری میان ابعاد اجتماعی و فرهنگی جهانی شدن و فرهنگ شهروندی شهروندان ساکن شهر تهران وجود دارد. طبق نتایج تحلیل رگرسیون چندمتغیره، رسانه های ارتباط جمعی در بین ابعاد اجتماعی و فرهنگی جهانی شدن بیشترین تاثیر را بر فرهنگ شهروندی این شهروندان دارد.

این مقاله با هدف مطالعه رابطه بین سرمایه اجتماعی و هویت محله ای در شهر تهران انجام شد. چارچوب نظری این تحقیق بر اساس آرای ایمری و همکاران، چپ من، لوفور، جیکوبز، هاروی، هال، جنکینز، پاتنام و دیگران تنظیم و پیرو آن مدل نظری ترسیم گردید. روش تحقیق، پیمایش و ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه ساخت یافته بود. جامعه آماری محله های حصارک، وحیدیه و ولنجک با جمعیتی معادل 56060 نفر در سال1390 است. نمونه گیری با استفاده از فرمول کوکران 382 نفر برآورد شد. برای پوشش پاسخ های غیرمعتبر 428 پرسشنامه توزیع گردید. داده های گردآوری شده در قالب آمار توصیفی، استنباطی و تحلیل مسیر تحلیل شدند. سرمایه اجتماعی رابطه معناداری با هویت محله ای در سطح اطمینان 95 درصد داشت. میانگین هویت محله ای در بازه 11 تا 55 در حصارک برابر 8/33، ولنجک 14/33 و وحیدیه 32/31 بود. میانگین سرمایه اجتماعی نیز در بازه 13 تا 65 در حصارک معادل6/39، ولنجک 6/24 و وحیدیه 2/35 بود. هویت محله ای و سرمایه اجتماعی با ضریب پیرسون 504/0در سطح اطمینان 95 درصد رابطه معنادار با شدت بالایی داشتند. تحلیل رگرسیون چندمتغیره نشان داد، 8/44 درصد تغییرات هویت محله ای توسط متغیرهای درون مدل تبیین شدند، از میان ابعاد سه گانه سرمایه اجتماعی 661/0 تغییرات هویت محله ای تحت تاثیر انسجام اجتماعی تبیین می گردد.

مقاله حاضر با هدف توسعه و گسترش فهم جامعه شناختی در حوزه تعارضات درون سازمانی در صدد پاسخگویی به تبیین تعارضات درون سازمانی در جامعه دانشگاه علوم پزشکی تهران و سازمان های تابعه انجام شد. با توجه به تعاریف ارائه شده از تعارض، اهداف کارکنان و میزان دسترسی به آن اهداف به عنوان مفاهیم بنیادی و شیوه سلوک آنان در برابر شرایط به وجود آمده مورد مطالعه قرار گرفت. در این راستا، به دلیل استفاده از روش نظریه زمینه ای، پس از مرور ادبیات نظری و پیشینه تحقیق، بدون پیش فرض گرفتن چارچوب نظری گردآوری داده ها با تکنیک های مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته، مشاهده مستقیم و غیرمستقیم و مشاهده مشارکتی انجام شد. نمونه گیری به صورت هدفمند تا رسیدن به اشباع نظری ادامه پیدا کرد و یافته های تحقیق در چهار مدل تبیینی به نمایش درآمد. نتایج پژوهش نشان داد تعارض ها در سازمان ها به دلیل دست نیافتن به اهداف سازمانی شکل می گیرد و شیوه سلوک کنش گران در برابر تعارض بیگانگی یا سازگاری بوده است. هچنین می توان به دیگر نتایج این پژوهش اشاره کرد که تعارض ها در سازمان یکی از اشکال معیوب در روابط سازمانی هستند که توانمندی افراد در کاهش یا از میان بردن آن ها بستگی به میزان اختیارات آن ها دارد. بدین معنی می توان قدرت را عامل مهمی در کاهش یا افزایش تعارض فرد با سازمان دانست.