رضا ساکی

توجه به ارزشیابی به عنوان یکی از مؤلفه های زیرنظام تربیت معلم، ایجاب می کرد که رضایت مندی تحصیلی نومعلمان از کیفیت آموزشی دانشگاه فرهنگیان در سطح ملی مورد بررسی قرار گیرد. این پژوهش، با هدف مقایسه رضایت مندی تحصیلی نومعلمان دانش آموخته کارشناسی پیوسته و مهارت آموزان ماده(28) دانشگاه فرهنگیان، در معنای ادراک آنان از تأثیر کیفیت آموزشی دانشگاه در حیطه های برنامه ریزی و آماده سازی، محیط کلاس درس، آموزش، مسئولیت های حرفه ای، و امکانات و تجهیزات دانشگاه، با روش علّی- مقایسه ای انجام شد. جامعه آماری شامل 46851 نفر نومعلم دانش آموخته کارشناسی پیوسته و 14467 نفر مهارت آموز ماده(28) و حجم نمونه براساس جدول مورگان و متناسب با حجم جامعه آماری، شامل 379 نفر از گروه نومعلمان دوره کارشناسی پیوسته و 360 از نومعلمان مهارت آموخته ماده(28) بود که با نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسش نامه رضایت مندی تحصیلی محقق ساخته بود که پس از تأیید روایی و پایایی مورد استفاده گرفت. داده ها، با استفاده از روش تحلیل واریانس تحلیل گردید و نتایج نشان داد که نومعلمان دانش آموخته کارشناسی پیوسته در مقایسه با نومعلمان ماده(28)، به طور معناداری در حیطه های پنج گانه، رضایت مندی تحصیلی بیشتری دارند. باوجود تفاوت در سطح تحصیلات و جنسیت نومعلمان، رضایتمندی تحصیلی آن ها برحسب سطح تحصیلات و جنسیت در حیطه های پنج گانه، تفاوت معناداری ندارد.

هدف: هدف از انجام این پژوهش طراحی الگوی استاندارد آزمون توانایی های حرکتی و جسمانی جهت تعیین رسته دانشجویان دانشگاه های آجا است که دانشگاه علوم دریایی امام خمینی(ره) به عنوان مورد مطالعه در نظر گرفته شده است. روش: این پژوهش از نوع کاربردی و روش انجام آن توصیفی میدانی است، پس از طراحی مجموعه آزمون سنجش توانایی حرکتی و جسمانی با استفاده از نظرات متخصصین رفتار حرکتی و با توجه به تحلیل مهارت هایی که یک افسر نداجا می بایست بیاموزد؛ مواد آزمون و نحوه چینش ایستگاه های آن به تأیید صاحب نظران در حوزه تربیت بدنی و علوم ورزشی رسید و با استفاده از شیوه بازآزمون اعتبار و تکرارپذیری آن سنجیده شد که در سطح بسیار مطلوبی قرار داشتند؛ داده های آماری با اندازه گیری های میدانی جمع آوری و برای تعیین سطح مهارت های حرکتی هر یک از رسته های نداجا از روش دلفی استفاده گردید که پرسشنامه آن تعیین روایی و اعتبار شد؛ جامعه آماری این پژوهش را دانشجویان در سال تحصیلی 9۸-9۷ تشکیل دادند که با استفاده از جدول مورگان 260 نفر به صورت تصادفی ساده به عنوان نمونه انتخاب شدند و با استفاده از آزمون های آماری Z و T به تجزیه و تحلیل داده ها پرداخته و هنجار مورد نظر ساخته شد. یافته ها: این مجموعه آزمون به طور کلی توانایی های حرکتی و جسمانی زیر را می سنجد: تعادل پویا، قدرت انفجاری پاها، استقامت عضلات کمربند شانه، استقامت عضلات کمربند لگنی، چابکی عمومی بدن، هماهنگی اندامی و استقامت قلبی تنفسی که در یک مجموعه آزمون ایستگاهی و در پیست دو و میدانی به اجرا در آمده است. هم چنین تیراندازی و چالاکی انگشتان دست در مجموعه آزمون میدان تیر و آزمون مهارت شناوری انجام شده است. نتیجه گیری: مجموعه آزمون هنجار شده سنجش آمادگی جسمانی و حرکتی برای تعیین رسته دانشجویان نداجا و برای تعیین میزان اهمیت هر یک از توانایی های حرکتی و جسمانی در رسته های مختلف نداجا که در دانشگاه سازماندهی و آموزش داده می شوند و نتایج آن به عنوان ضریب در نتایج آزمون وارد گردید، به این ترتیب که پس از دو مرحله توزیع پرسشنامه، نتیجه نهایی که یک الگوی استاندارد برای آزمون توانایی های حرکتی جسمانی جهت تعیین رسته دانشجویان دانشگاه ها است  به دست آمد.

توجه به ارزشیابی به عنوان یکی از مؤلفه های زیرنظام تربیت معلم، ایجاب می کند عملکرد دانشگاه فرهنگیان، بر اساس استانداردها در سطح ملی ارزیابی شود. هدف این پژوهش، مقایسه عملکرد نومعلمان دانش آموخته کارشناسی پیوسته و مهارت آموزان ماده 28 دانشگاه فرهنگیان بر اساس ملاک های مورد انتظار مبتنی بر چارچوب ارزشیابی آموزش دنیلسون با چهار دامنه برنامه ریزی و آماده سازی، محیط کلاس درس، آموزش و مسئولیت های حرفه ای بود که با روش علّی- مقایسه ای انجام شد. جامعه آماری شامل 46851 نفر از نومعلمان دانش آموخته کارشناسی پیوسته و 14467 نفر مهارت آموز ماده 28 کشور و حجم نمونه، 380 نفر از هر گروه بود که با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات، بازبینه مشاهده کلاسی و بررسی کارپوشه آموزشی بود. داده ها، با روش تحلیل واریانس تحلیل شد. نتایج پژوهش نشان داد نومعلمان دانش آموخته کارشناسی پیوسته دانشگاه فرهنگیان از نومعلمان ماده 28، در همه 22 مؤلفه از چهار دامنه عملکرد، میانگین بیشتری داشتند که در 14 مؤلفه، تفاوت معنادار بود.

اهتمام همه جانبه تزریق، ترویج و تعمیق آموزه های عرفان ناب اسلامی در همه عرصه های اجتماع و به ویژه در قلمرو اصول مدیریت ضرورتی است انکارناپذیر. هدف این پژوهش آن است تا با طراحی واعتباریابی مدل مدیریت عرفان اسلامی: اولاً این تأثیر را بنمایاند و ثانیاً عرفان اسلامی را در حقیقت راستین اش با الگوپذیری از انسان کامل و کامل شدن مدیران در سیرو سلوکی صدرایی، از انزوای منفی نجات بخشد. این پژوهش با استفاده از طرح تحقیقی آمیخته از نوع اکتشافی انجام و به ترتیب با بررسی کتابخانه ای و مصاحبه با صاحب نظران، چارچوب اولیه راهنما را تهیه و بر اساس روش کیو که عامل پیوند بین داده های کمی و کیفی است مراحل نهایی پژوهش، تا طراحی و اعتباریابی مدل مورد انتظار دنبال شده است. مدل به دست آمده دارای هفت مؤلفه اصلی: عدالت محوری، تعالی جویی، بهبود اجتماعی، اثربخشی، کارایی، اسوه ای، تکلیف-مداری مرتبط با یکدیگر بوده و نتایج حاکی از آن است که مؤلفه های مدیریت مبتنی بر عرفان اسلامی به صورت مستقیم یا غیرمستقیم با ضرایبی بین  108/0 تا 384/0  بر یکدیگر تأثیر معنی دار داشته اند و مدل ارائه شده از لحاظ آماری با اطمینان 95 درصد، مورد تأیید است. لذا می توان با بهره گیری از آموزه های عرفان اسلامی در مدیریت، جلوه ای الهی و کاراتر در سازمان ارائه نمود که نتایج آن منجر به بالندگی هرچه بیشتر سازمان ها شود.

نظام آموزش وپرورش ایران، مانند بسیاری از نظام های آموزشی دنیا، با مسئله کمبود رهبران آموزشیِ توانمند و کارآمد روبه روست. یکی از شیوه های تعدیل تأثیر منفی این مسئله، بهره گیری از «نظام جانشین پروری» است. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر «ارائه مدل جانشین پروری رهبران آموزشی در نظام آموزش وپرورش رسمیِ عمومی ایران» است. این پژوهش از نظر ماهیت، کیفی؛ از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، کیفی است. برای رسیدن به اهداف سه گانه ذیلِ هدف اصلی، سه سؤال مطرح شده است: ۱. ابعاد و مؤلفه های جانشین پروری متناسب با نظام آموزش وپرورش رسمی عمومی ایران کدام اند؟ ۲. مدل پیشنهادی براساس این ابعاد و مؤلفه ها چگونه است؟ ۳. میزان اعتبار این مدل از نظر خبرگان چقدر است؟ برای پاسخ به پرسش های سه گانه، از روش های مرور نظام مند و تحلیل محتوا استفاده شد. نمونه گیری ها با روش هدفمند و دردسترس انجام شدند. در پرسش اول، برای مرور نظام مند، انتخاب نمونه از میان منابع اولیه و ثانویه از 58 منبع اسنادی انجام شد. در پرسش دوم از نمونه گیری های خوشه ای چندمرحله ای در سطح کلان و فرد متخصص در سطح خُرد برای انجام مصاحبه نیمه ساختاریافته از 34 نفر از صاحب نظران استفاده شد و برای پرسش سوم از نمونه گیری فرد متخصص برای گروه کانونی با تعداد 12 نفر استفاده شد. یافته های مرتبط با پرسش اول، به شناسایی سه بعد عوامل سازمانی، فردی و فرایندی و 61 مؤلفه ذیل آن ها منجر شد. در پرسش دوم به تثبیت مؤلفه های نوزده گانه در ابعاد سه گانه سازمانی (شامل پنج مؤلفه)، فردی (شامل نه مؤلفه) و فرایندی (شامل پنج مؤلفه) منجر شد که برای ارائه مدل پیشنهادی جانشین پروری، جایابی و ارائه شد. به منظور پاسخ به پرسش سوم اعتبار مدل به دست خبرگان گروه کانونی بررسی و تأیید جمعی شد.

هدف پژوهش حاضر، بررسی معلم به مثابه دانش پژوه و نقش آن در کاهش شکاف نظریه و عمل تربیتی و نقد رویکرد معلم به مثابه اقدام پژوه است. روش پژوهش حاضر تحلیلی و از نوع تحلیل مفهومی و زبانی و تحلیل منطقی فرارونده است. اسناد مورد تحلیل شامل دیدگاه های صاحب نظران، کتب، پیشینه مطالعاتی و پژوهش های مرتبط در این زمینه است. یافته های پژوهش نشان داد معلم به مثابه اقدام پژوه در کاهش شکاف نظریه و عمل تربیتی با کاستی هایی مواجهه بوده و نیازمند اصلاح و بازسازی به وسیله رویکرد دانش پژوهی به واسطه قوت ها و توانایی هایش است. معلم به مثابه دانش پژوه به واسطه داشتن ویژگی هایی مانند ماهیت بین رشته ای، وجود عرصه های چهارگانه اکتشاف، تلفیق، کاربرد و تدریس و یادگیری، قابلیت ارائه نتایج به دیگران، قرارگرفتن در پارادایم پراکسیس، پیروی از الگوی متداول آکادمیک در پژوهش و دارابودن مراحل مشخص در انجام دانش پژوهی می تواند ضمن رفع ضعف های معلم به مثابه اقدام پژوه، شکاف نظریه و عمل تربیتی را نیز کاهش دهد. در پایان، می توان چنین نتیجه گیری کرد که تلقی معلم به مثابه دانش پژوه ضمن حذف فاصله موجود بین نظام آموزش و پرورش، و آموزش عالی و ایجاد پل ارتباطی بین آن ها، به کارگیری دانش تولیدشده در عمل را محور فعالیت خود قرار داده است.