مرتضی سازجینی

مرتضی سازجینی

مدرک تحصیلی: دکترای تفسیر تطبیقی

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۲۷ مورد.
۱.

معناشناسی توصیفی قول سدید در قرآن کریم(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: قول سدید روابط هم نشینی روابط جانشینی معناشناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 615 تعداد دانلود : 154
 ترکیب واژگانی «قول سدید» از نظر معنا و مفهوم یکی از واژه های مهم قرآنی است که تاکنون با رویکرد معناشناختی بررسی نشده است. از طرفی هر گاه واژه سدید با واژه قول در کنار یکدیگر به کار رفته است، به واژه قول سرایت کرده و «قول سدید» را به معنای قولی محکم و بدون خدشه و شک، تبدیل می کند. ترکیب «قول سدید» در قرآن کریم از دایره تنوع گسترده معنایی از قبیل قول معروف، حسن، میسور و بلیغ برخوردار است و در معانی مختلفی از جمله محکم و غیر قابل نفوذ و بدون هیچ شکافی به کار رفته است. مقاله حاضر کوشیده است تا به روش توصیفی–تحلیلی، این واژه را در قرآن مجید، مورد واکاوی قرار دهد و بدین نتیجه رسیده است که در نظام فرهنگ وحیانی، با بررسی واژگان هم نشین قول سدید- یعنی دو واژه «تقوا» و «خشیت»- باید در قول سدید، تقوای الهی و خشیت از خداوند متعال در فرد تجلی بیابد تا بتواند به این دستور الهی عمل کند؛ به سخن دیگر  افراد باید از خدا بترسند، به مؤمنان ضررى وارد نکنند و نسبت به یتیمان ظلمى روا ندارند. با بررسی واژگان جانشین «قول سدید»، چنین برداشت می شود که قول سدید عبارت است از: کلامی که هم مطابق با واقع باشد و لغو نباشد و هم اینکه دارای ثمره و  فایده مشروع باشد. 
۲.

بررسی داستان کودکی حضرت موسی(ع) در سوره قصص بر پایه الگوی روایی گریماس(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: موسی(ع) سوره قصص روایت شناسی گریماس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 18 تعداد دانلود : 806
روایت شناسی یکی از شاخه های نقد ادبی، به ویژه روایت های داستانی است و در اصل به بررسی دستور زبان حاکم بر روایت ها می پردازد. این شاخه از دانش می کوشد تا چارچوب و الگویی نظری کاربردی برای تحلیل گونه های مختلف روایت را فراهم کند. گریماس، معناشناس فرانسوی، به عنوان مهم ترین نظریه پرداز معناشناسی روایت کوشیده است تا الگویی منسجم برای مطالعه روایت ارائه نماید. بر اساس آنچه از نظر وی و معناشناسی نوین دریافت می شود، شناخت مراحل تولید تا دریافت معنا، ژرف ساخت روایت در قالب الگوی کُنش و زنجیره ها و گزاره های متنوع مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد. در این جستار، سعی شده که بر اساس این الگو، داستان کودکی حضرت موسی (ع) بررسی شود و بر همین اساس، نتایج ذیل حاصل گردید: 1 نقش محوری عنصر الهی در قصص قرآنی و تأثیر آن در پیشبرد روند اصلی 2 تقسیم پیکره کلیدی این داستان قرآنی بر وجود دو عنصر در حال پیکار و تغلیب کنش گر توکل کننده بر خدا. 3 قصص قرآنی عموماً، به ویژه این داستان، در حال انتقال روحیه توحیدمحوری به مخاطبین خود است.
۳.

سبک شناسی سوره نازعات(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بلاغت تفسیر سبک شناسی سوره نازعات

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی سبک شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی ادبیات عرب نثر
تعداد بازدید : 171 تعداد دانلود : 155
ظرافت های بلاغی در آیات قرآن کریم، از جمله جنبه های اعجاز این کتاب جاودانه دارد، که از دیر باز مورد توجه دانشمندان علوم قرآنی بوده است. یکی از مباحث بلاغی قرآن کریم، سبک شناسی است که در ضمن آن با بهره گیری از دستاوردهای علم بلاغت به بررسی جلوه های سبکی موجود در قرآن کریم می پردازد. پژوهشِ پیش رو با روش توصیفی – تحلیلی و بر اساس معیارهای سبک شناسی، به بررسی زیبایی های ادبی سوره نازعات در چهار سطح آوایی، معنایی، ترکیبی و تصویر پردازی پرداخته است. پژوهش حاضر می کوشد تا نشان دهد که ویژگی های ادبی موجود در سوره نازعات از قبیل تقدیم و تأخیر، حذف، التفات و زمان افعال از ویژگی های برجسته سبکی موجود در این سوره است؛ لذا با کاربست این ویژگی ها به تناسب مفاهیم و مضامین موجود در سوره با موسیقی عبارات آیات پی برده که این نشان از ظرافت بلاغی موجود در این سوره مبارکه است.
۴.

وجوه ارتباط تذکر و امر به معروف و نهی از منکر بر اساس رابطه همنشینی در قرآن کریم

کلید واژه ها: امر به معروف و نهی از منکر فطرت تذکر فلاح تشابه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 136 تعداد دانلود : 131
پژوهش حاضر به روش تحلیلی وجوه ارتباط مفهوم امر به معروف و نهی از منکر با مفهوم تذکر در قرآن کریم را بر اساس روابط همنشینی بررسی کرده است و در این بررسی به حد وسط مشترکی با عنوان فطرت دست یافته است؛ زیرا امر به معروف و نهی از منکر باعث یادآوری دستورات الهی می شود؛ به عبارت دیگر اجرا کردن امر به معروف و نهی از منکر در جامعه موجب تذکر(یادآوری) افراد به همان فطرت دینی و مسائل دینی شده و در نهایت با عمل کردن افراد به دستورات وحیانی فلاح و رستگاری جامعه بشری رقم می خورد؛ پس قرآن کریم در آیات نورانی خود ضمانت سلامت یک جامعه الهی را کاربردی کردن مفهوم امر به معروف و نهی از منکر می داند. با در نظر گرفتن هم نشینی این دو مفهوم کاربردی قرآنی، نتایج ذیل حاصل گردید: 1. هر کس با فطرت خود صحت و قبح امور و ضرر و زیان فردی و اجتماعی را درک می کند؛ اما عموم افراد به تذکر و یادآوری مفاسد فردی و اجتماعی آنها نیازمندند. 2. دین اسلام، مسلمانان را به اوامر و نواهی ملتزم کرده است که برای آنان جنبه تذکر و پند داشته و این تذکر فقط برای مومنان سودمند است و فلاح و رستگاری به ارمغان می آورد؛ زیرا عامل به این دستورات فقط مومنان هستند.
۵.

نحوست ایّام از منظر قرآن، روایات و عقل؛ با تکیه بر دیدگاه علامه طباطبائی (ره)

کلید واژه ها: قرآن ایام نحس حوادث ناگوار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 409 تعداد دانلود : 526
در برخی از آیات قرآن و روایات معصومان(ع) به مسئله نحوست ایام اشاره شده است. در میان مفسران، درباره ذاتی و یا غیر ذاتی بودن نحوست ایام اختلاف وجود دارد. در پژوهش حاضر به بررسی این مسئله در قرآن و روایات معصومان به روش توصیفی- تحلیلی با تکیه بر آراء علامه طباطبائی (ره) در تفسیر المیزان پرداخته شده است. حاصل پژوهش آنکه نحوست مطرح شده در قرآن، مربوط به وقایع اتفاق افتاده برای قوم عاد است که بسیار شدید و سخت بوده است و امکان دارد که منظور از «یوم نحس» روز بسیار سرد باشد. از نظر عقلی نیز راهی برای اثبات نحوست ایام وجود ندارد . در روایات معصومان(ع) به نحوست ایام اشاره شده است و البته راه دفع این نحوست، همچون صدقه دادن، صیام، خواندن آیه الکرسی و پذیرش ولایت ائمه، بیان شده است و ملاک در نحوست ایام نحس، صرفاً تفال زدن خود مردم است. در نهایت، معنای برداشت شده در پژوهش از نحوست، با معنای رایج در بین مردم که منظور از نحوست ایام را حالتی که مانع از انجام فعل و یا اعمال را فاقد برکت می کند، مطابقت ندارد و منظور از نحوست، وقوع حوادث ناگوار در روز است که نسبی می باشد.
۶.

واکاوی نظریه "اصل معنایی" در معجم المقاییس اللغه ابن فارس و التحقیق فی کلمات القرآن الکریم مصطفوی (بررسی کاربردی برخی واژگان قرآنی)

کلید واژه ها: اصل معنایی ابن فارس مصطفوی معجم مقاییس اللغه التحقیق فی کلمات القرآن الکریم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 322 تعداد دانلود : 699
دو فرهنگ لغت مشهور، معجم مقاییس اللغه و کتاب التحقیق، در فهم واژگان از نظریه "اصل معنایی" بهره جسته اند. این نظریه به طور جدی و گسترده توسط ابن فارس مطرح گردید. در این نظریه معنای استعمالی واژه، به عنوان اصل و بُن و گوهر معنایی واژه مطرح گشته به طوری که معنای اصل با تطوّر و تغییر هیئت واژه باقی می ماند. مطابق نظریه ابن فارس، هر واژه می تواند دارای اصل های متعدد معنایی باشد و هر کدام از اصول در فهم عمیق واژه تأثیر به سزایی دارند، اما نظریه اصل، نزد مرحوم مصطفوی بر این استوار است که هر ریشه لغوی دارای تنها یک اصل معنایی است و سایر معانیِ مناسب، به آن اصل باز می گردند. با توجه به آنچه در این جستار می آید، نتایج زیر حاصل است: 1. شناسایی و بازگرداندن اصول معنایی واژه به یک اصل، کاری اجتهادی است و الزاما اجتهاد لغوی حاکی از راهیابی به معنای حقیقی کلمه نخواهد بود2. کتاب التحقیق با وجود پذیرش اجمالی نظریه اصل واحد معناییِ ابن فارس، گاهی با مصادیق متعدد اصول معنایی مورد ادعای وی مخالفت می ورزد و گاه به تصحیح و تبیین مصادیق مذکور در معجم مقاییس اللغه می پردازد. 3. در مواردی که ابن فارس برای واژه ای اصل معنایی ذکر نکرده است، صاحب التحقیق سکوت و توقف می کند 4. تلاش صاحب کتاب التحقیق برای ارائه اصل واحد معنایی هرچند یک اجتهاد لغوی برخاسته از تسلط وی بر دانش های لفظی به شمار می آید، اما خالی از تکلف نیست.
۷.

سبک شناسی سوره ذاریات(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: سبک شناسی سوره ذاریات سطح زبانی سطح ادبی سطح فکری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 819 تعداد دانلود : 482
سبک شناسی متون، از جمله روش هایی است که ما را به معنا و مفهوم سازی های متکلم و جنبه های زیبایی متون راهنمایی می کند. پژوهش حاضر بر اساس معیارهای سبک شناسی <span dir="LTR"> ، به بررسی زیبایی های ادبی سوره ذاریات در سه سطح زبانی، ادبی و فکری پرداخته است. حاصل بررسی بدین صورت است که کلمات و صوت حاصل از آنها در جلب توجه مخاطب و خواننده تأثیر و ارتباط تنگانگی با معنای آیات دارد. آهنگ و ایقاع در جان شنونده واکنش بر می انگیزد و در مخاطب اثر می گذارد که از نمونه های آن می توان به شروع سوره با ریتم کوبنده اشاره کرد که نوعی هشدار باش به شنونده است. در سطح صرفی و نحوی، کلمات مفرد، جمع، نکره و معرفه که در این سوره مشاهده شد، همگی دارای نکات دقیقی است و در معنای آیه یا در لایه های معنایی تأثیر دارد. اگر در جمله ای استفهام به کار رفته، در ورای آن، نکته ای بلاغی و اسلوبی است و با هدف گوینده هماهنگ است. همچنین استفاده از ارائه هایی چون ایغال، اسلوب حکیم و مجاز علاوه بر اینکه موجب شیوایی و تأثیرگذاری سوره شده، همگی در راستای هدف آیات است. در سطح فکری، با به تصویرکشیدن نعمت ها و عذاب ها به صورت محسوس و عینی، مخاطب را در فضای حس و لمس توصیفی قرار می دهد تا با وضوح و شفافیت آن را در ذهن تداعی کند که از جمله این موارد می توان به تشبیه باد عذاب به نازایی و مفهوم حرکت به سوی خدا و عدم دلبستگی به دنیا را نام برد.
۸.

سبک شناسی سورة جمعه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قرآن سورة جمعه سبک شناسی اعجاز ادبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 532 تعداد دانلود : 948
یکی از مهم ترین جنبه های اعجاز قرآن کریم، اعجاز ادبی آن است که این امر موجب شده قرآن کریماز دیرباز مورد توجه ادیبان و زبان شناسان قرار گیرد. با رشد و گسترش مباحث زبان شناسی در حوزه های تئوری و کاربردی، دانشمندان اسلامی به ارزش های این دانش پی برده، قوانین و شیوه های آن را با دقت بررسی کرده اند و در پی اجرای آن در قرآن کریمبه عنوان بلیغ ترین کلام هستند. در این نوشتار، با تقسیم سورة جمعه به چهار سطح آوایی، صرفی نحوی و بلاغی و استخراج موارد مربوط به هر یک از سطوح، به رابطة آن ها با علم سبک شناسی پرداخته شده است. حاصل پژوهش بدین گونه است که هر کلمه ای در قرآن، معنای خاصی دارد که در بهترین جایگاه خود قرار گرفته است و چینش کلمات نیز به گونه ای است که در بهترین مکان از نظر نحوی قرار گرفته اند و همگی این ترکیب ها دلیل بلاغی دارند.
۹.

تجلی ادعیه قرآنی در مناجات خمسه عشر

کلید واژه ها: امام سجاد ادعیه قرآنی مناجات خمسه عشره صحیفه سجادیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 740 تعداد دانلود : 836
نیایش های معصومان : فصلی فربه از فرهنگ زندگی ایشان است  وسیره معصومین و گفتار آن بزرگواران همگی مُلهَم از قرآن کریم است و ایشان بارها بدان اشاره کرده اند. . در پژوهش حاضر نمونه هایی از تجلی ادعیه ی قرآنی و هماهنگی مفاهیم مناجات خمسه عشره با آیات قرآن بررسی خواهد شد. مفاهیمی همچون وفات با نیکان، سربلندی و آبرومندی در روز قیامت، طلب توبه و آمرزش گناهان، طلب رحمت الهی، پیروزی بر کافران، تسبیح و تحمید خداوند، درخواست دور ماندن از عذاب، متنعم بودن در بهشت از جمله گزاره هایی است که مورد بررسی قرار خواهد گرفت. مفاهیم ذکر شده تنها نمونه ای از این هماهنگی هاست و بررسی تمامی اشتراکات از ساختار این پژوهش خارج است. حاصل پژوهش آنکه ادعیه تجلی یافته در مناجات خمسه عشره الگویی است جهت ارتباط با خداوند متعال در نوع در خواست هایمان و بیانگر این نکته است که مناجات های خمسه عشره دارای مبنای قرآنی است که نحوه ارتباط با معبود را به شکل صحیح نمایان می سازد که زمینه ساز سعادت فرد می باشد.
۱۰.

بررسی تطبیقی دیدگاه مفسران درباره جزای قتل عمدی مؤمن و رابطه آن با مسئله توبه در آیه 93 سوره نساء(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: توبه خلود روایات تفسیری قتل عمد کافر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 53 تعداد دانلود : 535
مسئله خلود در جهنم برای مرتکب قتل عمدی مؤمن در آیه نود و سوم سوره نساء و همچنین رابطه آن با موضوع توبه، موجب اختلاف نظر مفسران در مفهوم آیه شریفه شده است. در این پژوهش آراء مفسران و همچنین روایات تفسیری فریقین احصاء و بررسی شد و حاصل پژوهش آنکه دو قول عمده بین مفسران مشاهده می شود: 1- منظور از خلود در آیه مکث طویل است که نظر جمهور علمای اهل سنت است؛ بر اساس این رأی خلود کافر نیز ابدی نخواهد بود چرا که ظاهر آیه عمومیت دارد و تنها مربوط به مؤمن نیست و بلکه کافر را نیز در بر می گیرد و این مسئله مخالف اجماع مسلمین است. همچنین اساس این رأی، یعنی هر جا در قرآن کریم، خلود همراه واژه «ابد» باشد به معنای جاودانگی است؛ قابل اثبات نیست.2- موضوع آیه مربوط به کافری است که شخص مؤمنی را به خاطر ایمان وی به خدای متعال به قتل برساند و چنین شخصی برای همیشه در جهنم باقی خواهد ماند و اگر موضوع قتل مومن به خاطر مسائل حقوقی و مادی باشد کیفر وی مکث طولانی است اما در هر دو صورت شرایط توفیق توبه برای قاتل بسیار دشوار است. این دیدگاه برگرفته از روایات تفسیری معصومان (ع) است و این دیدگاه، نظر مختار جستار حاضر است.
۱۱.

روش آیت الله معرفت در نقد روایات تحریف نما(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قرآن آیت الله معرفت روایات تحریف نما

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 543 تعداد دانلود : 378
مهم ترین مستند مدعیان تحریف قرآن ، مجموعه ای از روایات پراکنده است که از مدارک مختلف گردآوری شده است. در ردّ این گونه روایات، دانشمندان اسلامی روش های مختلفی را به کار برده اند، ولی بیشتر این روش ها جامعیت لازم را ندارند و یا حتی برخی از روش هایی که از سوی اهل تسنن به کار گرفته شده، خود منجر به شبهه تحریف قرآن شده است. از این رو، به کارگیری روشی صحیح و جامع در این امر از سوی علمای دین ضرورت دوچندان دارد. آیت الله معرفت از دانشمندان معاصری است که در ردّ این گونه روایات روش جامعی را اتخاذ کرده اند. روش ایشان در نقد و توجیه روایات تحریف نما سه مرحله ای است. در مرحله اول آیت الله معرفت به منابع روایات توجه دارند. ایشان بیشتر مدارک روایات ادعایی را بی اعتبار می دانند و عنوان می کنند که بسیاری از آن ها رساله هایی هستند که صاحبان آن ها مجهول و مجعول هستند. مرحله دوم توجه به سند روایات ادعایی است. در این مرحله، آیت الله معرفت به دو شیوه اجمالی و تفصیلی به نقد روایات تحریف نما مبادرت می ورزند و در مرحله سوم به نقد محتوایی روایات باقی مانده می پردازند.
۱۲.

جایگاه فاصله فرهنگی بین متن و مفسر در تفسیر قرآن

کلید واژه ها: فرهنگ قرآن مبانی تفسیر فاصله فرهنگی زمانه مفسر پیوند لفظ و معنا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 933 تعداد دانلود : 423
توجه به مبانی تفسیر از مسائل مهم در تفسیر قرآن است و نقش مهمی در موجودیت و روش تفسیر و میزان صحت آن دارد. یکی از مبانی مهم تفسیر قرآن که به دلیل فاصله گرفتن از زمان نزول برای مفسر مطرح است و مفسر باید قبل از تفسیر قرآن موضع خود را درباره آن مشخص کند، فاصله فرهنگی بین فرهنگ عصر نزول قرآن و فرهنگ مفسر است. فاصله فرهنگی به معنای تعلق متن و مفسر به فرهنگ خاصی در بستر زمان است. در پژوهش حاضر بر اساس روش توصیفی- تحلیلی به این مسئله پرداخته شد و نتیجه آنکه با توجه به ذاتی نبودن پیوند لفظ و معنا و تغییر فرهنگ در بستر زمان، توجه به فاصله فرهنگی در به دست آوردن معنای موضوع له و به تبع آن در کشف مراد جدی مولف نقش دارد و عدم توجه به آن مانع فهم متن است. با پذیرش این اصل به عنوان مبنای تفسیری قواعدی از قبیل توجه به فضای نزول، جو نزول و سبب نزول، عدم دخالت پیش فرض ها در تفسیر، توجه به نظام معنایی قرآن در تفسیر به دست می آید.
۱۳.

سبک شناسی سوره حُجُرات(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بلاغت زبان شناسی سبک سوره حجرات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 266 تعداد دانلود : 628
یکی از مهم ترین جنبه های اعجاز قرآن کریم، اعجاز ادبی آن است که این امر موجب شده که قرآن کریم از دیرباز مورد توجه ادیبان و زبان شناسان قرار گیرد. با رشد و گسترش مباحث زبان شناسی در حوزه های تئوری و کاربردی، دانشمندان اسلامی به ارزش های این دانش پی برده و قوانین و شیوه های آن را با دقت مورد بررسی قرار داده و در پی اجرای آن در قرآن کریم به عنوان بلیغ ترین کلام هستند. در راستای این هدف، در این نوشتار به تحلیل سبک شناسانه سوره حجرات پرداخته شده است. در تحلیل سبک شناسانه این سوره به سه سطح زبانی، ادبی و فکری توجه شده است. در سطح زبانی این سوره به نکات آوایی، صرفی و نحوی توجه شده است. در سطح ادبی به مجاز، استعاره، کنایه و طباق پرداخته شده است و در سطح فکری نیز به تصویر پردازی های قرآن در مورد غیبت و همچنین علم خداوند، اشاره شده است.
۱۴.

بررسی تطبیقی-تحلیلی ترجمه قرآنِ بهرام پور و صفوی بر پایه الگوی انسجام هلیدی و حسن (مطالعه موردی سوره نازعات)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ترجمه قرآن بهرام پور صفوی هلیدی و حسن انسجام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 309 تعداد دانلود : 750
مباحث زبان شناسی از دیرباز مورد توجه دانشمندان اسلامی قرار گرفته است. از جمله مباحث زبان شناسی، بررسی میزان توانایی انتقال مفاهیم متنی به مخاطب بوده و برای بررسی این موضوع، نظریات مختلفی مطرح شده است. در این جستار با تکیه بر یکی از نظریات نوپا و مورد استقبال دانشمندان اسلامی یعنی نظریه تکامل یافته انسجام متن هلیدی و حسن (1985) به بررسی میزان انسجام متنی دو ترجمه مشهور قرآن، ترجمه صفوی (1388) و بهرام پور (1387) پرداخته شده است. بحث انسجام در سه سطح دستوری، واژگانی و پیوندی قابل تأمل و بررسی است؛ در میان پژوهش های انجام شده در این موضوع بررسی میزان کارآیی دو ترجمه بهرام پور و صفوی با رویکردی تطبیقی-تحلیلی رویکردی جدید برای اعتبار سنجی ترجمه های حاضر قرآن کریم بوده و لذا در این پژوهش با پیاده سازی این نظریه بر دو ترجمه مذکور و با استمداد از روش آماری، توفّق و مطابقت بیشتر ترجمه صفوی با نظریه هلیدی و حسن در سوره مبارکه نازعات به سبب کاربست بیشتر عوامل انسجام دستوری در متن یعنی ارجاع، حذف و جانشینی مشاهده می شود و بر این اساس می توان ترجمه صفوی را در چارچوب این نظریه منسجم تر از ترجمه بهرام پور دانست.
۱۵.

گستره روش اکتشافی انبیاء برای انتقال مفاهیم دینی در قرآن و عهدین

کلید واژه ها: قرآن کتب مقدس تبلیغ تعلیم و تربیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 315 تعداد دانلود : 425
روش اکتشافی یکی از روش هاى آموزش و انتقال مفاهیم است، که یادگیرنده را محور آموزش قرار داده و ذهن وی را فعال می کند، تا مطالب و حقایق را بهتر درک کند. این پژوهش بر آن است تا روش اکتشافی انبیاء در تعلیم مفاهیم دینی را در قرآن و کتب مقدس مورد بررسی قرار دهد. در روش اکتشافی تعلیم انبیاء، موقعیت و شرایطی فراهم می شود تا مخاطبان انبیاء، خود از طریق آزمایش به پژوهش بپردازند و جواب مسئله را کشف کنند. و به حقیقت دست یابند. گستره این پژوهش شامل موضوعاتی مانند: نفی بت پرستی، نفی الوهیت از غیرخداوند، اثبات معاد، نفی ربوبیت از غیرخداوند، اثبات توحید و معاد است. در این پژوهش هر یک از موضوعات فوق ابتدا از منظر قرآن و سپس کتب مقدس(کتب رسمی و غیر رسمی، آپوکریفا) مورد بررسی قرار گرفت، و روش اکتشافی و شیوه انتقال مفاهیم دینی در آن بیان خواهد شد. در این روش انبیاء عملاً با به کار بردن مقدمات، افعال و حرکات درباره مفهومی، پیام آن را به افراد منتقل می کنند. و آن را به صورت عملی در معرض مخاطبان قرار می دهند. این شیوه یکی از روش های مفید برای انتقال عمیق و مؤثر مفاهیم دینی است.
۱۶.

تحلیل انتقادی شبهه نامه انگاری قرآن کریم

کلید واژه ها: نامه ابیونی شبهه تاریخ قرآن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 956 تعداد دانلود : 333
یکی از مباحث مهم و اصولی علوم قرآن، وحیانی بودن آیات قرآن کریم است. با این وجود در عصر حاضر علیه قرآن نظریاتی جدیدی مطرح شده است تا وحیانی و قدسی بودن قرآن، متزلزل شود. شبهه «نامه انگاری آیات قرآن» از مسائل و نظریاتی است که در رابطه با این موضوع در کتاب «نامه هایی برای محمد(ص) پیامبر» ادعا شده است؛ به طوری که در این نظریه آمده است که قرآن کریم یک سری نامه ها و ملحقاتی است که از طرف فرقه ای به نام «ابیونی» بر پیامبر اسلام(ص) ارسال می شده است. در نظریه حاضر آمده است که با طرح این مطلب، بسیاری از مسائل قرآن از قبیل حروف مقطعه و ابهام در ضمایر، حل و فصل می گردد. نویسنده کتاب «نامه هایی برای محمد(ص) پیامبر» برای اثبات فرضیه نامه بودن قرآن کریم به ذکر دلایلی هم چون عدم انسجام در آیات قرآن، وجود لغات غیر عربی و ذکر حروف مقطعه در صدر سور پرداخته است. در این جستار با رویکردی تحلیلی و انتقادی به بررسی فرضیه نامه بودن قرآن کریم پرداخته شد و حاصل پژوهش آن که هیچ کدام از دلایل صاحب فرضیه با آیات قرآن و تاریخ منطبق نیست و نویسنده کتاب «نامه هایی برای محمد(ص) پیامبر» در فرضیه خویش به جای استناد به ادله متقن، بیشتر بر حدسیات و اوهام متکی است.
۱۷.

نقد انگاره افسانه بودن داستان هاروت و ماروت

کلید واژه ها: افسانه انسان صالح دکتر سها سحر فرشته

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 746
در سال های اخیر شبهات قرآنی از طریق محیط های مجازی فزونی گرفته است. یکی از این موارد، کتابی به نام «نقد قرآن، دکتر سُها» است. وی در یکی از نقد های خود، داستان هاروت و ماروت را افسانه پنداشته و علی رغم ثبت تاریخ بابل، بیان می کند که هیچ سند تاریخی و باستان شناسی در تایید آن وجود ندارد، همچنین فرستادن فرشتگان برای تعلیم سحر به جای هدایت مردم را کاری ظالمانه قلمداد می کند. شبهه ی دکتر سها براین مبنا استوار است که هاروت و ماروت فرشتگانی بودند که خداوند آنها را فرستاد تا به مردم سحر یاد بدهند و آن دو، این کار را انجام دادند و مردم به وسیله سحر بین زن و شوهر جدایی انداختند و در تاریخ بابل سندی که این مطلب را تایید کند وجود ندارد، پس افسانه ای بیش نیست. در پاسخ باید گفت که با توجه به آیه ی شریفه و سیاق آیات قبل، هاروت و ماروت انسان های صالحی بودند که سحر، آموزش نمی دادند؛ بلکه در مقابل، معارف الهی را تعلیم می دادند؛ ولی مردم، خلاف آن تعالیم، عمل می کردند. ثانیا منظور از «المرء و زوجه» زن و شوهر نیست؛ بلکه انسان و قرین او مد نظر است. ثالثا علوم تجربی می تواند وجود چیزی را اثبات کند؛ ولی نمی تواند ادعا کند چون مدرکی دال بر تایید آن نیست، پس افسانه است.
۱۸.

تجلّی اخلاق فردی در سوره قصص

کلید واژه ها: موسی (ع) دختران شعیب قصص اخلاق فضایل و رذایل اخلاق فردی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 79 تعداد دانلود : 727
در این پژوهش به بررسی فضایل اخلاق فردی در سوره قصص پرداخته شد. از داستان حضرت موسی (ع) و سایر افراد مطرح در سوره، نکات بسار مهمی در بُعد اخلاق فردی قابل برداشت است. از نکات اخلاقی استنباط شده از اعمال موسی (ع) می توان به فضایلی همچون اخلاص در نیت، شکرگزاری، شجاعت، امیدواری و دعا را نام برد. از فضایل اخلاقی سایر افراد مطرح در داستان، می توان به رازداری مادر و خواهر موسی (ع) که سال ها راز او را کتمان کردند، اشاره کرد که این کار جان موسی (ع) را حفظ کرد و «حیاء» را به عنوان بارزترین ویژگی اخلاقی دختران شعیب (ع) عنوان کرد که در نحوه حرکت و نوع سخن گفتن آنان با موسی (ع) نمود یافته است. همچنین فضایل اخلاقی دیگری چون، اعراض از لغو، شکیبایی در برابر مصایب و نیکوکاری از سوره مبارکه قصص برداشت می شود که شناخت و آراسته شدن به این فضایل در نیل به سعادت دنیوی و اخروی موثر است.
۱۹.

مبانی تفسیری تفسیر آسان

کلید واژه ها: قرآن تفسیر آسان مبانی تفسیری نجفی خمینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 999 تعداد دانلود : 777
تفسیر آسان تالیف مفسر معاصر آیت الله محمد جواد نجفی خمینی است که منتخبی از تفاسیر معتبر می باشد. تفسیر آسان فاقد مقدمه ای جامع و کامل است که بیانگر مبانی، قواعد و روش تفسیری مفسر باشد. با توجه به جایگاه تفسیر آسان به عنوان یکی از تفاسیر معتبر معاصر و اهمیت مبحث مبانی تفسیری، پژوهش حاضر عهده دار تبیین مبانی تفسیری تفسیر آسان میباشد. با بررسی انجام شده، وحیانی بودن قرآن، حجیت سنت معصومان (ع) در تفسیر، تحریف ناپذیری، اعجاز، جامعیت قرآن، حجیت ظواهر، هماهنگی آموزه های قرآنی با فطرت بشری از جمله مبانی تفسیری تفسیر آسان است. با تتبع در این تفسیر می توان گفت که وحیانی بودن قرآن، مهم ترین مبنای مفسر در تفسیر قرآن است که دیگر مبانی را نیز تحت پوشش خود قرار می دهد. توجه به این مبنا علاوه بر اینکه مانع از تفسیر به رأی و ارائه ی تفسیری التقاطی و مادی از آیات قرآن شده، موجب گشته تا مفسر، قرآن کریم را معجزه دانسته و کتابی که ضامن سعادت دنیایی و اخروی است، معرفی کند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان