احمد امین فرد

هدف این تحقیق، دستیابی به مطلوب ترین راهبردهای مدیریت پوشش خبری بحران انرژی هسته ای در سیمای برون مرزی جمهوری اسلامی ایران با تأکید بر زیرسیستم سیاسی بحران انرژی هسته ای در بُعد بین المللی در مرحله پیش از بحران است. با توجه به ارزیابی محیط داخلی و خارجی، سناریوی رفع تحریم ها از بین سه سناریوی محتمل برای این تحقیق برگزیده شد. این تحقیق با استفاده از روش دلفی، طی سه مرحله و با بهره گیری از الگوی برنامه ریزی راهبردی انجام شد. به همین منظور برای دستیابی به اهداف تحقیق از نظرات خبرگان در این حوزه (مدیران ارشد سازمان صداوسیما و وزارت امور خارجه، استادان و نخبگان رشته های علوم سیاسی و روابط بین الملل و علوم ارتباطات و مدیریت رسانه) کمک گرفته شد. نتیجه این تحقیق نشان داد راهبردهای رقابتی مناسب ترین راهبردها برای سیما جهت مدیریت پوشش خبری بحران هسته ای هستند. در انتها، راهبردهای رقابتی تدوین شده برای سیمای برون مرزی اولویت بندی شدند و مهم ترین راهبرد این تحقیق «فرهنگ سازی در مورد تبدیل موضوع هسته ای به موضوعی فراجناحی، ملی و حتی فراملی، در باب افشاگری سیاسی عملکرد نهادهای بین المللی و گزینشی عمل کردن آن در مقابل جمهوری اسلامی ایران، همچون سازمان ملل متحد، آژانس بین المللی انرژی هسته ای از طریق برنامه سازی و مستندسازی و گزارش خبری» است که به خوبی با راهبرد فوق فعال، در مدیریت رسانه ای بحران و نظریه قدرت هوشمند مطابقت دارد.

مسأله اصلی این تحقیق دستیابی به مطلوب ترین راهبردهای مدیریت پوشش خبری بحران انرژی هسته ای برای سیمای جمهوری اسلامی ایران با تاکید بر زیر سیستم سیاسی بحران انرژی هسته ای در بُعد بین المللی در مرحله پیش از بحران می باشد. با توجه به ارزیابی محیط داخلی و خارجی، سناریوی استمرار تحریم ها از بین سه سناریوی محتمل (جنگ، مصالحه و استمرار تحریم ها) برای این تحقیق برگزیده شد. این راهبردها به سیمای ج. ا. ا این امکان را می دهد که با توجه به نظریه قدرت هوشمند، از بحرانی شدن مسأله هسته ای در آینده، تا حد امکان جلوگیری کرده و به افزایش قدرت جمهوری اسلامی ایران کمک نماید. این تحقیق با استفاده از روش دلفی، طی سه مرحله و با بهره-گیری از الگوی برنامه ریزی استراتژیک دیوید انجام شد. به همین منظور برای دستیابی به اهداف تحقیق از نظرات خبرگان در این حوزه (مدیران ارشد سازمان صدا و سیما و وزارت امور خارجه، اساتید و نخبگان رشته های علوم سیاسی و روابط بین الملل و علوم ارتباطات و مدیریت رسانه ) کمک گرفته شد. بر این اساس ابتدا مأموریت سیمای ج. ا. ا و چشم انداز آن در این موضوع مشخص شد. در ادامه با ارزیابی عوامل درونی و بیرونی سیما، اهداف بلند مدت سیما تعیین و در نهایت راهبردهای مطلوب سیما شناسایی و اولویت بندی شدند. نتیجه این تحقیق نشان داد نقاط قوت سیما از نقاط ضعف سیما در این موضوع بیشتر است و تهدیدهای سیما نیز از فرصت های سیما بیشتر می باشد بنابراین راهبردهای رقابتی مناسب ترین راهبردها برای سیما جهت مدیریت پوشش خبری بحران هسته ای تشخیص داده شدند. در انتها راهبردهای رقابتی تدوین شده برای سیما اولویت بندی شدند.

شبکه های رادیویی و تلویزیونی معاونت برون مرزی صداوسیما از مهمترین منابع و ابزارهای دیپلماسی عمومی و رسانه ای ایران در عرصه منطقه ای و جهانی محسوب می شوند که ارتقای دیپلماسی عمومی و قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران از اهداف آنهاست. هدف این مقاله، ارائه راهبردهای ارتقای دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی ایران برای برون مرزی صداوسیما جهت حضور مؤثرتر رسانه ای در روندهای سیاسی و غیرسیاسی منطقه ای و جهانی و ارتقای قدرت نرم ایران است. این تحقیق با استفاده از روش دلفی، طی سه مرحله، استفاده از نظرات 31 خبره حوزه رسانه و با بهره گیری از الگوی برنامه ریزی راهبردی انجام شده است. بر این اساس مهمترین نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید برای برون مرزی صداوسیما و راهبردها نگاشته شده است. نتیجه این تحقیق نشان داد راهبردهای رقابتی مناسب ترین راهبردها برای شبکه های رادیویی و تلویزیونی برون مرزی در راستای ارتقای دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی ایران هستند. مهمترین راهبرد به دست آمده «ایجاد گروه اندیشه ورزی مدیریت ادراک و تشکیل تیم سردبیران ویژه خبری دانشی و باتجربه در شبکه های رادیویی و تلویزیونی برون مرزی» است.

ابزارهای ارتباطی نوین در بستر فضای مجازی و دیجیتال در قرن 21 در شکل دهی به افکار عمومی و ذهنیت ها، تأثیر به سزایی دارند. هدف این تحقیق، راهبردهای مطلوب ارتقاء دیپلماسی دیجیتال ج.ا.ا در دوران پسابرجام است. این تحقیق با استفاده از روش دلفی، طی سه مرحله، با بهره گیری از الگوی برنامه ریزی استراتژیک انجام شد. برای دستیابی به اهداف تحقیق از نظرات خبرگان این حوزه استفاده شد. بعد نوآورانه این تحقیق استفاده از نخبگان عرصه های ارتباطات بین الملل و روابط بین الملل و مطالعات امنیتی در گروه دلفی و ترکیب این مباحث سه گانه در یافته ها و نتیجه تحقیق است. نتیجه این تحقیق نشان داد راهبردهای رقابتی مناسب ترین راهبردها برای ارتقاء دیپلماسی دیجیتال ج.ا.ا در دوران پسابرجام هستند. در انتها راهبردهای رقابتی تدوین شده اولویت بندی شدند. مهمترین راهبرد این تحقیق « بهره گیری از گسترش شبکه های رسانه ای خصوصی در فضای مجازی با حمایت کارشناسان نخبه رسانه ای برای حضور کارا و اثربخش در فضای جنبش های اجتماعی معاصر جهانی در دوران پسابرجام » است، که به نظر می رسد با نظریه موازنه نرم مطابقت دارد.

امروزه بدون استفاده از دیپلماسی رسانهای و فناوریهای نوین ارتباطی هیچ کشوری نمیتواند در عرصههای بین المللی به اقناع افکار عمومی بپردازد و به منافع ملی کشورش دست یابد. همچنین رسانه ها در زمان وقوع ﺑﺤﺮان ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤی دارﻧﺪ و ﻣی توانند در مراحل مختلف بحران اطلاع رسانی صحیح و به موقع از گسترش خسارات ناشی از بحران جلوگیری کنند. صدا و سیمای ج.ا.ا به عنوان بزرگترین سازمان رسانه ای کشور نقشی اساسی در سیاست خارجی و دیپلماسی رسانه ای کشورمان به عهده دارد. در ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺣﺎﺿﺮ که به روش کتابخانهای، اسناد و مدارک علمی انجام شده است، ضمن مروری بر مفاهیم دیپلماسی رسانهای، صدا و سیما، منافع ملی، بحران و کرونا، نقش دیپلماسی رسانهای صدا و سیمای ج.ا.ا در دستیابی به منافع ملی در دوران بحران کرونا مورد بررسی قرار گرفته است. نتیجه این تحقیق نشان داد: کارکرد دیپلماسی رسانه ای صدا و سیمای ج.ا.ا. در دوران بحران کرونا را می توان به 8 کارکرد شامل 4 کارکرد جامع و کل نگرانه و 4 کارکرد ژرفانگر تقسیم کرد. برای دستیابی ایران به منافع ملی حداکثری باید همه کارکردهای دیپلماسی رسانه ای صدا و سیمای ج.ا.ا. در دوران بحران کرونا متناسب با ارتقاء قدرت نرم ایران مورد استفاده بهینه قرار گیرد.

  مسأله اصلی این تحقیق دستیابی به مطلوب ترین راهبردهای ترویج فرهنگ عفو و گذشت برای کودکان برای سیمای جمهوری اسلامی ایران می باشد. این راهبردها به سیما این امکان را می دهد که با توجه به نظریه مدل کاربردی برای گزینشگری مخاطبان، به ترویج فرهنگ عفو و گذشت در کودکان ایران اسلامی کمک نماید. این تحقیق با استفاده از روش مصاحبه عمیق و با بهره گیری از الگوی برنامه ریزی استراتژیک دیوید انجام شد. به همین منظور برای دستیابی به اهداف تحقیق از نظرات خبرگان در این حوزه کمک گرفته شد. بر این اساس ابتدا مأموریت سیما و چشم انداز آن در این موضوع مشخص شد. در ادامه با ارزیابی عوامل درونی و بیرونی سیما، اهداف بلند مدت سیما تعیین و در نهایت راهبردهای مطلوب شناسایی و اولویت بندی شدند. نتیجه این تحقیق نشان داد راهبردهای رقابتی مناسب ترین راهبردها برای سیما کودک تشخیص داده شدند. در انتها راهبردهای رقابتی تدوین شده برای سیما اولویت بندی شدند. نتیجه این تحقیق نشان داد؛ مهمترین راهبرد برای سیما «آموزش تفکر انتقادی در برنامه های کودک تلویزیون (سیمای ملی) و ایجاد بستر مناسب برای یادگیری مهارت های اجتماعی و اجتماعی شدن در راستای ترویج فرهنگ عفو و گذشتبرای کودکان» که به خوبی با نظریه یادگیری اجتماعی و ترویج مطابقت دارد.

ابزارهای ارتباطی به مثابه کارگزاران فرهنگی در شکل دهی به افکار عمومی و ذهنیت ها، تأثیر به سزایی دارند. تحولات منطقه آسیای غربی و افول گروه تروریستی داعش، همه پرسی جدایی کردستان عراق، روی کار آمدن دونالد ترامپ به عنوان رئیس جمهور امریکا و حضور اکثریت جمهوری خواهان در مجالس سنا و کنگره امریکا و لفاظی های تند نومحافظه کاران در قبال ایران اسلامی و تهدید لغو توافق برجام از سوی ترامپ، بسترهای تبلیغی بسیار عمیقی را برای دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران ایجاد کرده است. هدف این تحقیق، راهبردهای مطلوب ارتقای دیپلماسی رسانه ای ج.ا.ا در راستای توسعه پایدار فرهنگی ایران در دوران پسابرجام است. این تحقیق با استفاده از روش دلفی، طی سه مرحله، با بهره گیری از الگوی برنامه ریزی استراتژیک انجام شد. برای دستیابی به اهداف تحقیق از نظرات 23 نفر از خبرگان این حوزه (کارشناسان و مدیران در عرصه های علوم سیاسی، روابط بین الملل، مدیریت فرهنگی، علوم ارتباطات، ارتباطات بین الملل و مدیریت رسانه) استفاده شد. نتیجه این تحقیق نشان داد راهبردهای رقابتی مناسب ترین راهبردها برای ارتقای دیپلماسی رسانه ای ج.ا.ا در راستای توسعه پایدار فرهنگی ایران در دوران پسابرجام هستند. در انتها راهبردهای رقابتی تدوین شده، اولویت بندی شدند. مهم ترین راهبردهای این تحقیق، راهبرد «یکپارچگی معنایی در بسته بندی پیام رسانه های ج.ا.ا برای مدیریت ادراک و فرار به موقع از پارازیت شناختی و روایت و ایده ساخته و پرداخته رسانه های غربی امریکایی در راستای تهاجم فرهنگی رسانه ای امریکا علیه ایران است». همچنین راهبرد «تأکید بر عبور از تک گویی به گفتگو در دیپلماسی رسانه ای ج.ا.ا در دوران پسابرجام که برای تحقق گفتگوی بین تمدن ها و ملت ها در راستای تنش زدایی و ایجاد فضای روانی بیناذهنیتی جهانی سالم برای گسترش روابط فرهنگی با ایران است». به نظر می رسد این راهبردها با نظریه موازنه نرم مطابقت دارد.

در دوران کرونایی امروز آموزش و تحصیل در مدارس سراسر جهان و همچنین ایران ناگزیر به صورت الکترونیکی انجام می شود. ارتقای آموزش الکترونیکی مدارس در ایران نیز پس از یک سال کرونایی اخیر ضروری به نظر می رسد. ابزارهای کمک آموزشی نقشی مهم در ارتقای آموزش الکترونیکی دارند. از سوی دیگر، ارتقای آموزش الکترونیکی متناسب با بافت فرهنگی - اجتماعی و تجربیات آموزش الکترونیکی مدارس در ایران بسیار تعیین کننده است. هدف از نگارش این مقاله حاضر شناخت ابزارهای مناسب کمک آموزشی برای ارتقای آموزش الکترونیکی مدارس در ایران از دیدگاه نظریه کهکشان های ارتباطی مک لوهان است. روش تحقیق این پژوهش مصاحبه عمیق (مصاحبه با نخبگان) بوده که با 27 تن از کارشناسان و نخبگان حوزه های علوم ارتباطات، مدیریت آموزشی و آموزش الکترونیکی در ایران انجام شده است. نتیجه این تحقیق نشان داد، جزوه درسی گویا ابزار کمک آموزشی مناسب برای ارتقای کیفیت آموزش الکترونیکی در دوره دوم مقطع متوسطه مدارس ایران از دیدگاه نظریه کهکشان های ارتباطی مک لوهان است.