طاهره محسنی

طاهره محسنی

مدرک تحصیلی: استادیار دانشگاه امام صادق(ع) پردس خواهران. تهران، ایران

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۳۲ مورد از کل ۳۲ مورد.
۲۱.

بررسی زندگی حضرت یوسف (ع) از دیدگاه منابع تفسیری و روایی فریقین(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوم حدیث تطبیقی سال هفتم پاییز و زمستان ۱۳۹۹شماره ۱۳ 51 - 70

کلید واژه ها: داستان یوسف × تفاسیر فریقین اسرائیلیات ارزیابی احادیث

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۹ تعداد دانلود : ۲۱۶
سوره یوسف، احسن القصص قرآنی، از دیرباز مورد توجه محققان بوده است. برخی از تفاسیر و روایاتی که در مهم ترین منابع امامیه و اهل تسنن پیرامون تفسیر این سوره و ترسیم سیمای عصمت این پیامبر الهی × آمده، آمیخته با اسرائیلیات و در تعارض آشکار با مبانی اعتقادی امامیه است. منشاء غالب این تفاسیر در منابع اهل سنت، برگرفته از مباحث تورات بوده که در تفاسیر طبری و الدرالمنثور کاملاً مشهود می باشد. آنچه در روایات شیعی نیز از این انحرافات آمده، بدون هیچ گونه توضیحی، تکرار روایات منابع اهل تسنن است. بررسی توصیفی - تحلیلی منابع تفسیری و حدیثی فریقین از شرح حال حضرت یوسف × و تحلیل و نقد روایات منافی عصمت ایشان، از یک سو نادرستی این اقوال را آشکار و از سویی دیگر سیمای واقعی و الهی آن حضرت × بر اساس مبانی و نصوص قرآنی و احادیث صحیح، ترسیم می کند.  
۲۲.

مقایسه تطبیقی جایگاه حقوقی زن در اسلام و کنوانسیون بین المللی رفع تبعیض علیه زنان و سند 2030(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی سال چهاردهم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۵۱ 74 - 86

کلید واژه ها: حقوق زن اسلام اسناد بین المللی تبعیض سند 2030

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۳۵ تعداد دانلود : ۵۲۷
مکتب انسان ساز اسلام که قوانین آن از وحی سرچشمه گرفته، با نگرشی فراگیر و با در نظر گرفتن همه حقوق و ویژگیهای زن، منزلت و کرامت والایی را برای او قائل شده است. بدون شک از نظر تکوینی، تفاوتهای حکیمانه ای میان زن و مرد وجود دارد، اما در عین حال، بین حقوق و تکالیف زن و مرد نوعی تعادل که متناسب با شأن و فطرت هریک از آن دو است، برقرار می باشد. در دهه های اخیر، موضوع زن به عنوان یک مسئله جهانی در اعلامیه های بین المللی همچون «کنوانسیون رفع تبعیض علیه زنان» و «سند 2030» مورد توجه قرار گرفته که ماهیت اصلی آنها، ایجاد نوعی تشابه کامل میان زن و مرد، بدون لحاظ هرگونه استثنا و براساس جنسیت است و در این مورد الزاماتی را فراروی دولتها و ملتها قرار می دهد. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی و به شیوه کتابخانه ای و میدانی، در صدد بررسی تطبیقی مواد حاکم بر این معاهدات بین المللی با دیدگاه دین اسلام و آیات قرآن در مورد حقوق زن است. مداقه در تفسیر آیات متعدد قرآن کریم نشان می دهد حقوقی چون حق تکوینی، تشریعی، اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و ... را برای زن به عنوان حقوق مسلّم لحاظ کرده است، در حالی که این معاهدات فقط یک بُعد از وجود زن، آن هم بُعد جنسیتی او را در نظر گرفته و قائل به تساوی جنسیتی شده اند. این اسناد، اشتغال زنان را عامل مهم جلوگیری از وابستگی زنان به مردان و خانواده دانسته و تعهدات مادری و همسری را تحت تأثیر قرار داده و جایگاه زن را به یک شریک جنسی صرف تنزل داده و طلاق را از یک پدیده مذموم بودن درآورده و به عنوان یک راهکار انسانی نشان داده اند. حال آنکه طبق آیات الهی، مفاد این اعلامیه ها و اسناد بین المللی با نیازهای طبیعی زن در تضاد آشکار بوده و نوعی بی احترامی و ظلم مضاعف به زن و حتی به مرد است که موجب اضمحلال خانواده و جامعه خواهد شد.
۲۳.

تفسیر آیات قرآن بر اساس قاعده اصولی اراده معنای خاص از واژه عام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی سال دهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۳۸ 31 - 49

کلید واژه ها: خاص عام تخصیص تفسیر اصول فقه منطوق مفهوم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۱ تعداد دانلود : ۷۹
آشنایی با برخی علوم برای تفسیر قرآن کریم امری ضروری است. این علوم توان فکری مفسر را در تبیین آیات قرآن افزایش داده و قواعد و ضوابط تفسیر قرآن کریم را بیان می دارد. یکی از این علوم، دانش اصول فقه است که به دلیل برخورداری از روش استدلال، اندیشه را پرورش داده و بر نیروی تعقل می افزاید. بسیاری از قواعد اصول فقه، موجب دستیابی به مراد خدای متعال از الفاظ و جمله های قرآنی شده، و مفسر را با شیوه دقیق و صحیح تفسیر قرآن آشنا می سازد. این پژوهش با روش توصیف و تحلیل متن و به شیوه کتابخانه ای، در صدد واکاوی و تبین قاعده اصولی «تخصیص عام به وسیله خاص»، در تفسیر واژگان قرآن است. بر معنای عام دلالت دارند که با قرینه روشن می شود، مراد از واژه، معنای خاص بوده است. یعنی خارج کردن بعضی از افراد از شمول حکم عام، بعد از آنکه لفظ به خودی خود، شامل همه افراد گشته است. از جمله راه های کشف اراده معنای خاص از واژه عام در تفسیر قرآن می توان استناد به آیات، روایات، بازگشت ضمیر به برخی از افراد عام، افراد متعدد پس از استثناء و عدم جواز حمل بر عام پیش از فحص از مخصص را برشمرد.
۲۴.

تحلیل کارآمدی یک نظریه تفسیری، بر اساس معیارهای مبناشناخت

نویسنده:
منبع: مطالعات ادبی متون اسلامی سال چهارم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیاپی ۱۶) 95 - 115

کلید واژه ها: نظریه تفسیری کارآمدی معیارها مبنا شناخت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۱ تعداد دانلود : ۳۱۴
قرآن کریم تنها کتاب آسمانی به دور از تحریف، و شامل برنامه هدایت بشر، در همه زمان ها است. تلاش مفسران نیز در قرن های متمادی، در راستای کشف و تفسیر معارف قرآن، با ارایه نظریه های تفسیری بوده است. حال چه شیوه ای باید در پیش گرفت و چه نقشه راهی تعریف کرد تا این نظریه ها کارآمد شده، و تنوع نظریه های تفسیری سر از نسبیت تفسیر، پلورالیسم و حتی آنارشیسم تفسیری در نیاورند. بررسی تحلیلی توصیفی کارآمدی یک نظریه تفسیری، از حیث معیارهای مبنا شناخت مانند آینده نگری، انسجام و عدم خودشکنی، تعمیم پذیری، فرابخش بودن و جز آن ها موجب کشف سطوحی بیش تر در فهم قرآن شده، و گسترش کمی و کیفی فهم آیات الهی را به دنبال خواهد داشت که به پایداری و مانایی یک نظریه تفسیری منجر شود.
۲۵.

مقام حسین بن علی (ع) در تفسیر و تاویل آیات قرآن کریم از دیدگاه تفاسیر فریقین

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه معارف حسینی سال چهارم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۱۵

کلید واژه ها: امام حسین (ع) تفسیر تاویل تفاسیر فریقین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۷ تعداد دانلود : ۳۸۰
قرآن، کتاب انسان سازى است که انسان ها را به سوی سعادت و کمال هدایت می کند. حسین (ع) عِدْل و شریک قرآن است. این شراکت او با قرآن را پیامبر در حدیث ثِّقلَین تبیین نموده اند. کتابِ قرآن، صامت است و امام، قرآن ناطق. حسین بن علی(ع) به جهت ویژگی های خاصی که میان دیگر معصومان(ع) داراست، مورد توجه ویژه رسول اکرم(ص) و ائمه(ع) بوده است. در پژوهش حاضر می کوشیم به این پرسش پاسخ دهیم که دیدگاه های مفسران فریقین درباره منزلت امام حسین(ع) در قرآن، و نقش آن در اربعین حسینی چیست؟ بررسی تحلیل آیات متعددی در قرآن کریم حاکی از آن است که بسیاری از آیات این کتاب الهی، به صورت مستقیم یا غیر مستقیم، و با بیان تفسیر یا تاویل، در شان و منزلت سیدالشهدا(ع) نازل، و مورد توجه مفسرین فریقین قرار داشته و جایگاه والای ایشان را در این منابع اصیل اسلامی تبیین می نمایید.
۲۶.

آثار روان شناختی فعالیت های نیکوکارانه بر سلامت روان دنیوی و سعادت ابدی اخروی از دیدگاه قرآن و حدیث

نویسنده:
منبع: تفسیرپژوهی سال ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱۲ 299 - 275

کلید واژه ها: نیکوکاری سلامت روان سعادت دنیوی اخروی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۵ تعداد دانلود : ۱۰۹
از نظر آموزه های دینی، نیکوکاری نخستین تاثیر را در زندگی دنیوی و اخروی شخص گذاشته و سلامت روان دنیوی و سعادت ابدی اخروی او را تضمین می کند. عبادت در هر شکلی که باشد، یکی از عوامل سلامت روان بوده است. حسن و نیکویی عمل هم به تناسب و سازگاری اجزای آن با یکدیگر، و سازگاری و تناسب مجموعه اجزا با غایت و هدفی است که از انجام آن عمل مدنظر است. بنابراین احسان و نیکوکاری رعایت این دو تناسب با مقام عمل است. حال سوال این است که این فعالیت های نیکوکارانه چه تاثیری بر سلامت روان دنیوی و سعادت ابدی اخروی افراد دارد. بررسی توصیفی تحلیلی، روان شناختی، و استناد به آیات و احادیث، حاکی از آن است که آثار دینوی چون افزایش طول عمر و روزی، دریافت پاداش الهی و... و آثار اخروی چون چشم پوش از عقاب، رسیدن به نعمت های بهشتی و پاداش ابدی و... موجب سلامت روان فرد در دنیا سعادت ابدی او در آخرت می گردد.
۲۷.

تأثیر اختلاف قرائات در تفسیر و فهم برخی از آیات سوره بقره(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سراج منیر سال نهم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۳۱ 101 - 122

کلید واژه ها: سوره بقره فرش الحروف اختلاف قرائات تفسیر روایت حفص از قرائت عاصم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۱ تعداد دانلود : ۴۳۸
یکى از علومی که در فهم، ترجمه و تفسیر کلام الهى تأثیر مستقیم دارد، «علم قرائات قرآن کریم» است. به همین سبب، این علم از دیرباز، موردتوجه مفسران قرآن بوده و تلاش جمعىِ ایشان بر این بوده که با توجه به قرائت های مختلف و تأثیر دادن آن ها در فهم قرآن، بتوان بهترین برداشت را مطابق قرائت مقبول عرضه نمود. همین اثرگذارى، در تفسیر نیز خود را می نمایاند. پرسشی که این پژوهش درصدد پاسخگویی به آن است آنکه اختلاف قرائات در فهم و تفسیر برخی از آیات سوره بقره چه تأثیری دارد؟ لذا پس از مرور بر تعاریف و عناوین پایه ای، فرش الحروف آیات سوره بقره که اختلاف قرائات از میان هفت قرائت مشهور (قرائات سبع)، بر تفسیر آنان تأثیر دارند شمارش و مورد بررسی و مقایسه قرارگرفته است. از رهگذر این بررسى و مقایسه، میزان تطابق برخی تفاسیر با روایت حفص از عاصم به عنوان مشهورترین قرائت در میان مسلمانان مشخص خواهد شد.
۲۸.

فلسفه وجود و ویژگی های امام از دیدگاه تفاسیر فریقین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی سال نهم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳۵ 307 - 329

کلید واژه ها: شیعه معتزله اشاعره وجوب عقلی ضرورت اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸ تعداد دانلود : ۷۰
مسأله امامت در تاریخ اندیشه اسلامی پیشینه ای طولانی دارد. امامت به معنای رهبری و ریاست امت که طبعاً نوعی تبعیت و پیروی گروهی را به همراه دارد. امامت از یک سو «پیشوایی و راهبری» و از سوی دیگر «تبعیت و پیروی» است. اما اینکه این پشوایی و پیروی در چه قلمرویی باشد یا در چه بُعدی از ابعاد زندگی دنیوی و اخروی انسان مطرح شود، موجب تفاوت هایی میان مذاهب مختلف اسلامی شده است. مذاهب امامیه، معتزله و اشاعره علی رغم شباهت در بعضی ویژگی های امام، تفاوت هایی اساسی در این مسأله با یکدیگر دارند. تحلیل و نقد آراء کلامی این متکلمین و مفسرین اسلامی، موجب تبیین راه حق و جایگاه امامت می شود. این پژوهش با روش توصیف و تحلیل متن و به شیوه کتابخانه ای، در صدد واکاوی فلسفه وجود و ویژگی های امام از منظر سه متفکر برجسته اسلامی علامه طباطبایی شیعی ، قاضی عبد الجبار معتزلی و قاضی باقلانی اشعری است. علامه حقیقت امامت را از سنخ ولایت تکوینی، هدایت باطنی و معنوی، وجوب عقلی علی الله دانسته، قاضی عبد الجبار آن را مسأله ای اجرائی، عقلی و ضرورتی اجتماعی به منظور حفظ کیان اسلامی، و باقلانی نیز آن را فرعی فقهی و شرعی به منظور اداره امور جامعه اسلامی معرفی کرده است.
۲۹.

بررسی تأثیر قرآن کریم در غزلیات امام خمینی (س)با رویکرد بینامتنیت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه متین سال بیستم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۷۹ 125 - 140

کلید واژه ها: قرآن بینامتنی امام خمینی غزل سروده ها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۰۰ تعداد دانلود : ۳۸۰
بر اساس نظریه بینامتنی، هر متنی، آگاه یا ناخودآگاه، زایش و بازخوانشی از دیگر متون پیش از خود یا معاصر با خود است. بنابر این نظریه، بسیاری از متون معاصر را می بینیم که هر کدام در انواع مختلف، با متون کلاسیک، دارای روابط بینامتنی است و سهم قرآن در این میان، از دیگر متون بیشتر بوده است. سروده های امام خمینی به عنوان یکی از اشعار معاصر فارسی، بنابر نظریه بینامتنی، رویکرد بی نظیری به قرآن کریم دارد، پژوهش حاضر بر آن است با روش توصیفی - تحلیلی به تشریح گونه های مختلف بینامتنی قرآنی در غزلیات امام خمینی بپردازد تا از این رهگذر به شناخت میزان تأثیرگذاری قرآن بر غزلیات امام خمینی دست یابد. نتایج پژوهش نشان می دهد که سروده های امام خمینی گاه الفاظ، مضامین، شخصیت ها و داستان های قرآنی را منبع الهام خویش قرار می دهد و بیشترین شکل بینامتنی قرآنی به کار رفته، در سروده ها به صورت نفی متوازی است.
۳۰.

کاربردی سازی قاعده اصولی «اراده معنای خاص از واژه عام» در تفسیر آیات قرآن کریم

نویسنده:
منبع: پژوهش های نوین در آموزه های قرآن و سنت سال اول پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲

کلید واژه ها: قرآن حدیث تفسیر اصول فقه عام خاص

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۱۷ تعداد دانلود : ۴۲۲
آشنایی با برخی علوم برای تفسیر قرآن کریم امری ضروری است. این علوم توان فکری مفسر را در تبیین آیات قرآن افزایش داده و قواعد و ضوابط تفسیر قرآن کریم را بیان می دارد. یکی از این علوم، دانش اصول فقه است که به دلیل برخورداری از روش استدلال، اندیشه را پرورش داده و بر نیروی تعقل می-افزاید. بسیاری از قواعد اصول فقه، موجب دستیابی به مراد خدای متعال از الفاظ و جمله های قرآنی شده، و مفسر را با شیوه دقیق و صحیح تفسیر قرآن آشنا می سازد. این پژوهش با روش توصیف و تحلیل متن و به شیوه کتابخانه ای، درصدد واکاوی و تبیین قاعده اصولی "تخصیص عام به وسیله خاص"، در تفسیر واژگانی از قرآن است که بر معنای عام دلالت دارند. نگارنده با توجه به قرینه روشن می کند که مراد از واژه عام، معنای خاص بوده است. یعنی بعد از آنکه لفظ عام به خودی خود، شامل همه افراد گشته، بعضی از افراد از شمول حکم آن خارج شود. از راههای کشف اراده معنای خاص از عام در تفسیر می-توان، استناد به آیات، روایات، بازگشت ضمیر به برخی از افراد عام، افراد متعدد پس از استثناء و عدم جواز حمل بر عام، پیش از فحص از مخصص را، بر شمرد که محقق به آنها خواهد پرداخت.
۳۱.

تحلیل و بررسی تفسیر التفسیر المنیر فی العقیده والشریعه والمجتمع

نویسنده:
منبع: حسنا سال دهم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۳۴

کلید واژه ها: وهبه زحیلی تفسیر منیر امتیازات معایب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۳۱ تعداد دانلود : ۶۳۸
دانش تفسیر در بین دیگر دانش های اسلامی، جایگاه ویژه ای دارد و از همان آغاز مسلمانان، به گونه جدی بدان پرداخته اند؛ زیرا تفسیر، فهم و کشف بهترین سخنها است. از تفاسیر جدیدی که بر کتاب مسلمانان منتشر شده، می توان تفسیر المنیر فی العقیده والشریعه و المنهج تألیف مفسر و قرآن پژوه مع اصر، دکتر وهبه الزحی لی نام برد. این پژوهش به بررسی و ارزیابی این تفسیر به شیوه نقد و تحلیل و روش کتابخانه ای پرداخته است. پایبندی به روش متّبع، بررسی مسائل اجتماعی، سیاسی و فقهی معاصر و آسانی روش نگارش اشاره از امتیازات آن و مواردی چون قلت مآخذ تفسیری قدیم و جدید و قلت ارجاع نقل قول های علمی از کاستی های آن به شمار می رود.
۳۲.

ولایت تکوینی انسان سالک در قرآن با تأکید بر آرای امام خمینی (س)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه متین سال هفدهم بهار ۱۳۹۴ شماره ۶۶

کلید واژه ها: نظام ذات صفات ولایت مطلقه ولایت تکوینی انسان سالک

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن انسان و جامعه در قرآن انسان در قرآن
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه اندیشه و فقه سیاسی فقه سیاسی ولایت فقیه امام خمینی
تعداد بازدید : ۱۶۲۷ تعداد دانلود : ۸۲۸
نظام ولایت تکوینی نظامی است متشکل از نظام های جزئی که ولایت مطلقه الهی را در تمام شئون و ابعاد آن به نمایش می گذارد. بر مبنای آیات قرآن عالم هستی بر اساس تجلی ذات الهی در مقام اسماء و صفات به ظهور رسیده است. کثرت اسماء حق به گونه ای است که هر آنچه در جهان خلقت رخ می دهد بر پایة اسمی از اسماء الهی است و هر اسمی بنابر اقتضایی که دارد آثاری را در عالم هستی در پی خواهد داشت. بر این اساس ولایت مطلقة خداوند در تمام عالم هستی بی انقطاع و به گونه ای بسیط و یکپارچه جاری خواهد بود. از منظر امام خمینی ولایت خداوند با اسم شریف الله که اسم اعظم است بر انسان کامل بدون واسطه اسمی از اسماء، و بر دیگر موجودات به واسطه اسماء دیگر تجلی کرده است. ایشان معتقدند انسان کامل منحصر در حقیقت محمدیه و اولیاء ایشان است اما سایر انسان ها به عنوان انسان سالک می توانند با خرق حجب انیت و انانیت و رسیدن به مقام ذل عبودیت و تمکن در این مقام به مرتبه قرب نوافل رسیده، صاحب تصرف در عالم شوند. ایشان قرب نوافل را مرتبة اول ولایت و نهایت آن را قرب فرائض معرفی می کنند که در پرتو آن بنده گوش و چشم حق می شود.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان