شناسایی پیشران های مؤثر بر هویت و حس مکان با رویکرد آینده پژوهی (مورد مطالعه: روستای کندوان)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
برنامه ریزی فضایی سال ۱۳ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۴۹)
21 - 44
حوزه های تخصصی:
سکونتگاه های روستایی مانند هر پدیده ای در معرض دگرگونی و آسیب قرار دارد. یکی از چالش های درخور تأمل، بی توجهی به حس مکان است که این بی توجهی از طرفی، باعث کمرنگ شدن جنبه های ادراکی و معنایی مکان شده و از طرف دیگر، پیوستگی احساسی با مکان، مورد غفلت واقع شده است؛ به طوری که ادامه این روند روستاها را از هویت و اصالت خود دور خواهد کرد و آنچه می ماند، تنها شالوده ای از تفکرات ناهمخوان با بستر است. این مسئله در گذر زمان حضورپذیری و سرزندگی مکان را تحت تأثیر قرار خواهد داد و درنهایت، تعداد بی شماری از روستاها با خالی شدن از سکنه، از بین خواهد رفت. به همین سبب، در پژوهش حاضر کوشش شده است تا پیشران های مؤثر بر هویت و حس مکان با رویکرد آینده پژوهی در روستای کندوان شناسایی شود. روش پژوهش حاضر براساس هدف کاربردی و از نظر ماهیت، براساس روش علم آینده پژوهی، تحلیلی و اکتشافی است. همچنین، داده ها به روش اسنادی و کتابخانه ای جمع آوری شده است. در این پژوهش داده های کیفی با پرسشنامه باز و بررسی اسناد به دست آمده و داده های کمّی نیز به صورت عددی و از وزن دهی پرسشنامه های دلفی استخراج شده است. یافته ها و نتایج براساس وضعیت صفحه پراکندگی عوامل بیانگر ناپایداری سیستم است و بیشتر عوامل حول محور قطری صفحه پراکنده است. همچنین، از بین 59 متغیر، (بنا به بیشترین امتیاز تأثیرپذیر و تأثیرگذاری مستقیم) 39 عامل به عنوان خروجی میک مک در آینده هویت و حس مکان در روستای کندوان اثرگذار است. از نوآوری پژوهش حاضر می توان به درک عمیق نیازهای مخاطبان و شناسایی پیشران های موثر بر حس مکان و درهم تنیدگی آنها به عنوان ایده ای نو اشاره کرد؛ زیرا موجب ایجاد پویایی و ماندگاری در نواحی روستایی می شود و درنهایت، دستیابی به توسعه پایدار را به عنوان یکی از ارزشمندترین میراث طبیعی امکان پذیر می کند.