وحید طالعی حور

تاب آوری روستایی رویکردی اجتماع محوربرای ارتقای آمادگی اجتماعات روستایی دربرابر ناپایداری های ناشی ازمخاطرات است. کاهش آسیب پذیری روستائیان از طریق افزایش سطح تاب آوری و ارتقای انعطاف پذیری در برابر پیامدهای طبیعی، یکی از ویژگی-های مدیریت، برنامه ریزی و توسعه باشد که از طریق شناسایی عوامل تأثیرگذار بر تقویت تاب آوری امکان پذیر است. پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربدی و بر اساس ماهیت توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش 24 روستای دارای سکنه دهستان ویلکیج جنوبی و مرکزی با جمعیت 18249 نفر است. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران380 نفر برآورد گردید که پراکندگی تعداد نمونه ها در روستاها متناسب با جمعیت آنها و شیوه انتخاب نمونه در هر روستا به صورت تصادفی سیستماتیک بوده است. برای تنظیم پرسشنامه از پنج شاخص تاب آوری(اقتصادی، اجتماعی، کالبدی- محیطی، نهادی و روانی) در قالب 45 گویه بهره گرفته شد. میزان پایایی پرسشنامه بر اساس آلفای کرونباخ 91/0 ارزیابی گردید. برای وزن دهی شاخص ها از تکنیک آنتروپی شانون استفاده گردید، جهت سطح بندی روستاها از تکنیک های تصمیم گیری topsis، vikor و saw و برای ادغام نتایج نیز از تکنیک کپلند استفاده گردید. یافته های پژوهش نشان می دهد معیار کمک هزینه های دولتی(027/0) مهمترین معیار و وابستگی به مکان(016/0) کم اهمیت ترین معیار است. نتایج سطح بندی روستاها بیانگر این است هشت روستا در سطح خوب، 10 روستا در سطح متوسط و شش روستا نیز در سطح ضعیف قرار دارند. نتایج آزمون t تک نمونه ای با میانگین 93/2 نشان داد که تاب-آوری روستاهای دهستان ویلکیج جنوبی و مرکزی پایین تر از حد متوسط است. می توان دریافت تاب آوری در برابر زلزله در وضعیت مناسبی قرار ندارد و زلزله خطری جدی است که مناطق روستایی را تهدید می کند

پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی – تحلیلی در پی بررسی وضعیت رضایتمندی از کیفیت زندگی در روستاهای شهرستان سوادکوه شمالی است. به منظور دستیابی به این هدف ابتدا پرسشنام ه ای که دربرگیرنده معیارها و گویه های مربوط به کیفیت زندگی بوده، تنظیم شد. روایی آن از طریق نظر کارشناسان و پایایی آن از طریق ضریب آلفای کرونباخ (0/863) مورد سنجش قرار گرفت. سپس از طریق روش کوکران و با توجه به تعداد خانوارها (2496 خانوار) 346 پرسشنامه (حجم نمونه) جهت پاسخگویی بین سرپرستان خانوار توزیع شد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات جمع آوری شده در مرحله اول وزن معیارهای پژوهش با استفاده از تکنیک آنتروپی شانون و در مرحله دوم وضعیت رتبه بندی و رضایتمندی ساکنان از کیفیت زندگی با استفاده از تکنیک کوپراس مشخص شد. نتایج پژوهش بیانگر آن است که کیفیت زندگی 8 روستا از 15 روستای مورد مطالعه رضایتمند نیست. دو روستای فرامرزکلا و برنجستانک به ترتیب با نمرات کوپراس 42/56 و 8/43 درصد در وضعیت رضایتمندی متوسط از کیفیت زندگی قرار دارند. همچنین 20 درصد از روستاهای مورد مطالعه، یعنی سه روستای ایوک، بورخیل و بشل ضمن قرار گرفتن در رتبه های اول تا سوم با نمرات کوپراس 100، 98/56 و 92/39 درصد در وضعیت رضایتمندی کامل از کیفیت زندگی قرار دارند. بنابراین با توجه به اینکه بیشتر روستاهای مورد مطالعه در وضعیت کیفیت زندگی مناسبی قرار ندارند، لزوم برنامه ریزی و توجه جدی به این روستاها باید در اولویت قرار گیرد.

سرمایه اجتماعی یکی از مهم ترین مفاهیم در حوزه علوم اجتماعی است که در علوم دیگر نیز کاربردی گسترده دارد و دارای ارتباط تنگاتنگی با توانمندسازی زنان است. این پژوهش با هدف بررسی تأثیر مؤلفه های سرمایه اجتماعی بر توانمندسازی زنان روستایی انجام شده است. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و بر اساس ماهیت توصیفی- تحلیلی است. گردآوری داده ها به دو روش کتابخانه ای و میدانی (پرسش نامه و مصاحبه) بوده است. روایی صوری پرسش نامه به وسیله پانل کارشناسان مورد تأیید قرار گرفت. جهت تعیین پایایی، تعداد 35 پرسش نامه در منطقه توزیع شد که مقدار آن برای کل بخش ها بر اساس آلفای کرونباخ 74/0 برآورد شد. جامعه آماری پژوهش زنان 13 روستای دهستان شیان با جمعیت 3329 نفر است. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 355 نفر برآورد شد که پراکندگی تعداد نمونه ها در روستاها به صورت طبقه ای و به نسبت جمعیت آن ها بوده است. نتایج بدست آمده از ضریب همبستگی پیرسون نشان دهنده این است که بین سرمایه اجتماعی و توانمندسازی زنان رابطه مثبت و معنی دار وجود دارد. نتایج رگرسیون چند متغیره نیز نشان داد مؤلفه های اعتماد، مشارکت و انسجام 42/0 از تغییرات توانمندسازی زنان را تبیین می کند. بر اساس آزمون فریدمن نیز مؤلفه خودتعیینی از بین مؤلفه های توانمندسازی دارای رتبه بالاتری است