فرزانه عفیفیان

هدف: هدف اصلی این پژوهش اولویت بندی عوامل مؤثر بر بهبود کیفیت خدمات در کتابخانه ها و سپس ارزیابی وضعیت موجود کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه شیراز بر اساس مدل بدست آمده و همچنین، ارائه راهکارهای مؤثر در بهبود کیفیت خدمات آن بوده است. روش: این پژوهش از نظر هدف کاربردی است و از حیث شیوه گردآوری و تحلیل اطلاعات توصیفی-تحلیلی و از نوع همبستگی می باشد؛ که به اولویت بندی ابعاد کیفیت خدمات کتابخانه ها براساس نظر خبرگان و ارزیابی وضعیت موجود کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه شیراز از دیدگاه کاربران آن پرداخته شد. برهمین اساس، عوامل کیفیت خدمات از مدل سروکوآل استخراج گردید و نظرات کارشناسان و خبرگان کتابخانه در ارتباط با اولویت بندی عوامل مؤثر در بهبود کیفیت خدمات کتابخانه، از طریق بکارگیری روش دیمتل، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت؛ همچنین، وضعیت موجود کتابخانه مورد ارزیابی از طریق پرسشنامه استاندارد سروکوآل بررسی شد. یافته ها: نتایج بدست آمده با توجه به روش دیمتل نشان داد که، قابلیت اطمینان به عنوان تأثیرگذارترین عامل و همدلی به عنوان تأثیرپذیرترین عامل از مهم ترین عوامل مؤثر در بهبود کیفیت خدمات کتابخانه ها به شمار می روند. تجزیه و تحلیل نظرات کاربران کتابخانه نیز نشان داد، که بعد همدلی بیشتر از سایر عوامل در کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه شیراز مورد توجه قرار گرفته است و کتابخانه موردنظر بایستی در جهت بهبود وضعیت موجود کتابخانه از نظر ابعاد ملموسات، قابلیت اطمینان، پاسخگویی و تضمین اقدامات مؤثرتری را به عمل آورد.

هدف این پژوهش ارزیابی عملکرد و اولویت بندی کتابخانه های عمومی شهرستان های استان فارس منتهی به سال 1396 با استفاده از رویکرد تلفیقی برنامه ریزی آرمانی و تحلیل پوششی داده ها بوده است. این پژوهش بر اساس هدف از نوع پژوهش های کاربردی بوده و ازنظر روش جمع آوری داده ها و ماهیت از نوع توصیفی- تحلیلی بوده است. داده های مورداستفاده از اداره کل کتابخانه های عمومی استان فارس منتهی به سال 1396 اخذ گردید. بر این اساس از 29 شهرستان استان فارس، داده های موردنیاز به دست آمد و پس از ایجاد مدل های خطی موردنظر برای هر شهرستان از طریق نرم افزار لینگو، یافته ها استخراج شد. بر اساس یافته های پژوهش، شهرستان های ارسنجان و خرم بید کارا بود و دیگر شهرها ازجمله شیراز ناکارا بودند. با استفاده از رویکرد ابرکارایی اندرسون- پترسون مشخص شد که خرم بید نسبت به ارسنجان کاراتر است. درنهایت بر اساس اولویت بندی صورت گرفته به ترتیب خرم بید، ارسنجان و فیروزآباد حائز بالاترین رتبه و فراشبند، سپیدان و رستم دارای پایین ترین رتبه بودند. نکته حائز اهمیت در نتایج این پژوهش، قرار گرفتن شیراز به عنوان مرکز استان در جایگاه چهارم مشترک با شهرستان داراب بود. اگرچه بر اساس شاخص های ورودی، میزان امکانات شیراز از سایر شهرستان های استان فارس بالاتر است، اما میزان خروجی ها متناسب با امکانات توزیع شده نبوده است. از سوی دیگر نتایج به کارگیری وزن دهی فازی نشان داد که تعداد کل نسخ موجود مهم ترین ورودی و تعداد مراجعین کل مهم ترین خروجی است.

مقدمه: طبقه بندی علوم هم زمان با پیدایش و گسترشدانش به وجود آمده است و پژوهش های متعددی در این خصوص انجام شده است.مطالعه ی حاضر بر آن است تا تصویری روشن و منطبق بر واقعیات از پژوهش های انجام شده در این حوزه در ایران ارائه دهد. به این منظور پژوهش های انجام شده در ایران به زبان فارسی مورد بررسی قرار گرفته است. روش شناسی: روش تحقیق در این مقاله سندی- تحلیلی بوده است و پژوهش های انجام گرفته در این حوزه اعم از کتاب، مقاله و پایان نامه از وب سایت ها، پایگاه های اطلاعاتی و کتابخانه ها گردآوری و مطالعه شده است. یافته ها: یافته ها نشان می دهد آغاز انتشار منابع مربوط به این حوزه به دهه 1360 بازمی گردد. پژوهش های انجام شده در این حوزه به لحاظ کمی و تا حدودی کیفی روند رو به رشدی داشته است. سیر مطالعاتی پژوهش های انجام شده در حوزه ی طبقه بندی علوم نشان می دهد زمینه های تحقیقاتی به سمت مطالعات تطبیقی، انتقادی و اخیراً به سمت پژوهش هایی با رویکرد میان رشته ای سوق یافته است. تقریباً بیشتر آثار منتشر شده در این حوزه به صورت مقالات چاپ شده دارای اعتبار علمی بوده است، تعدادی کتاب نیز در این حوزه نگاشته شده است، اخیراً پایان نامه های محدودی در این حوزه کار شده است. تعداد اندکی از مقالات این حوزه نیز توسط کتابداران و متخصصان اطلاعات تألیف شده است و در مجلات کتابداری و علم اطلاعات و دانش شناسی چاپ شده اند.

این پژوهش به بررسی کشف تصادفی اطلاعات در استفاده از فناوری های اجتماعی و ارتباطی اینترنتی در میان دانشجویان دانشگاه شیراز می پردازد . پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی است و به لحاظ تجزیه و تحلیل سؤالات پژوهش توصیفی – تحلیلی می باشد. برای انجام این پژوهش از روش پیمایشی و از ابزار پرسشنامه استفاده شد . جهت تعیین روایی صوری پرسشنامه از نظر افراد متخصص و اساتید مجرب استفاده شد و پایایی آن با استفاده از از آلفای کرونباخ 88/. تعیین شد. جامعه ی پژوهش تمام دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشکده های علوم انسانی و مهندسی دانشگاه شیراز شامل 3434 نفر بود. نمونه گیری به روش تصادفی ساده انجام گرفت که بر اساس جدول کرجسی و مورگان حجم نمونه 346 نفر تعیین شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار آماری علوم اجتماعی نسخه ی 21 انجام گرفت. یافته ها نشان داد میزان استفاده ی پاسخگویان از منابع اینترنتی بیش تر ازحد متوسط است. همچنین بیشتر آنان فناوری های اجتماعی و ارتباطی اینترنتی را ابزاری مفید برای کسب اطلاعات و مواجهه ی تصادفی با اطلاعات می دانند . بیشتر پاسخگویان اطلاعاتی را که به صورت تصادفی کسب می کنند در انجام فعالیت های مختلف استفاده و ذخیره می کنند و یا به اشتراک می گذارند. بر این اساس می توان نتیجه گرفت، فناوری های اجتماعی و ارتباطی اینترنتی ابزاری مفید برای دستیابی به اطلاعات هدفمند و همچنین کسب غیر هدفمند اطلاعات هستند. کسب تصادفی اطلاعات نوعی فراهم آوری اطلاعات است که در ردیف اطلاع یابی هدفمند قرار دارد. اطلاعات به دست آمده به صورت اتفاقی در اشتراک دانش سودمند است، همچنین می تواند مسیر کاربر را تغییر دهد، او را به سمت یک ایده ی جدید هدایت نماید و در حل مشکلات یاری دهد.

هدف: هدف از انجام این پژوهش، ارزیابی نحوه توزیع کتابخانههای عمومی شهر شیراز و تعیین بهترین مکان برای احداث کتابخانه های عمومی این شهر می باشد. روش: به منظور ارزیابی نحوه توزیع کتابخانههای عمومی، دادههای توصیفی با استفاده از مطالعه، مشاهده، مصاحبه جمع آوری شد و دادههای مکانی با استفاده از نقشهها گردآوری گردید. سپس دادههای گردآوری شده در محیط نرمافزار سامانه اطلاعات جغرافیایی وارد و پایگاه داده مکانی تشکیل شد. با استفاده از تلفیق لایه ها، نخست توزیع فضایی کتابخانه های موجود ارزیابی و سپس الگوهایی جهت استقرار کتابخانه های عمومی در شهر شیراز طراحی شد. یافته ها: یافته ها نشان داد که کتابخانههای عمومی شهر شیراز به لحاظ نحوه توزیع در وضعیت مطلوبی قرار ندارند و توزیع کتابخانه ها در شهر شیراز به صورت اتفاقی صورت گرفته است. همچنین الگوهایی جهت استقرار کتابخانههای عمومی شهر شیراز در سطح محله، ناحیه، منطقه و مرکزی ارائه شد. اصالت/ارزش: از معیارهای رشد و توسعه فرهنگی در هر جامعه میزان استفاده از کتابخانهها به خصوص کتابخانههای عمومی است و استفاده از کتابخانههای عمومی نیز در گرو سهولت دسترسی به آنهاست. با توجه به رشد و توسعه جمعیت، مسئله دسترسی چالش برانگیزتر شده و لزوم اهمیت مکانیابی برای کتابخانههای عمومی را آشکارتر میکند.

هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه تعهد شغلی و رضایت شغلی کتابداران است. به عنوان نمونه کتابداران کتابخانه های دانشگاه شیراز بررسی شده است. این پژوهش از نوع توصیفی- پیمایشی است و جامعه آماری این پژوهش شامل افرادی است که در کتابخانه های دانشگاه شیراز مشغول به کار هستند که تعداد آنها 77 نفر است. ابزار این پژوهش پرسشنامه است که بین کارکنان کتابخانه هایدانشگاه شیراز توزیع شد و تعداد 53 نفر؛ یعنی حدود 70% به آن پاسخ دادند. داده ها با استفاده از نرم افزار آماری علوم اجتماعی تجزیه و تحلیل شدند. نتایج بررسی نشان داد بین تعهد شغلی و متغیرهایی مانند نوع استخدام و جنسیت ارتباط معنی داری وجود ندارد. همچنین در میان متغیرهای زمینه ای چون سن، درآمد و سنوات خدمتی، سن بیشترین همبستگی را با تعهد شغلی داراست. همچنین بین تعهد شغلی و متغیرهای تعلق خاطر و رضایت شغلی رابطه معنی داری وجود دارد.