حمید مرتضی نیا

هدف از این پژوهش شناسایی و اولویت بندی الگوی بودجه ریزی مشارکتی در زیر سیستم برنامه و بودجه دانشگاهی می باشد. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی، از نظر روش، کیفی - کمی و از نوع اکتشافی است؛ داده ها در دو مرحله کتابخانه ای و میدانی شامل مصاحبه نیمه ساختاریافته و پرسش نامه دو وضعیتی - چندانتخابی جمع آوری شدند و از نظر روش تحلیل داده ها، در این پژوهش به تحلیل محتوا، تحلیلتم و تکنیک مدل سازی معادلات ساختاری پرداخته شده است که در ابتدا عوامل با کمک تحلیل محتوا و تحلیل مضمون شناسایی و توسط خبرگان مورد پالایش و بررسی قرار گرفت؛ سپس یافته های پژوهش در دو حوزه نتایج توصیفی ویژگی های جمعیت شناختی و نتایج توصیفی پژوهش به کمک نرم افزار SPSS و PLS تجزیه وتحلیل و گزارش گردید در خصوص طبقه بندی این عوامل که بر اساس پالایش داده ها از طریق نرم افزار PLS به دست آمده، نشان می دهد ابعاد پنج گانه، 9 مؤلفه و 32 شاخص (زیر مؤلفه) مورد تأیید قرار گرفت، باتوجه به بررسی هایی که به عمل آمد و وزن دهی با استفاده از روش های تصمیم گیری چندمعیاره، به ترتیب ابعاد الزامات اجرائی، نظامات، فرهنگ، ساختار و منابع دارای اهمیت بودند که هر کدام از این عوامل خود دارای مؤلفه و شاخص های کلیدی برای تحقق الگوی بودجه ریزی مشارکتی در نظام مالی دانشگاهی می باشند.

هدف نهایی از مفهوم وقف، منفعت بخشی به جامعه است. این تحقیق روند منابع صندوق های وقف در حوزه آموزش عالی را در طی 28 سال در بازه زمانی (1993-2021) از حدود 395 مؤسسه ی دولتی و خصوصی در کشورهای منتخب یعنی مالزی، اندونزی، ایالات متحده، ترکیه و انگلستان با استفاده از روش تحقیق تحلیل محتوای کیفی بررسی می کند. یافته های تحقیق نشان دهنده ی تفاوت صندوق های وقف براساس نوع اهداکننده، اهداف مشارکت و تنوع نهادها در وقف است. نتایج نشان دهنده ی آن است که حجم صندوق های وقف از حدود 9.1 میلیارد دلار در سال 1993 به 25.1 میلیارد دلار (175درصد) در سال 2021 افزایش یافته است. چهار روند شایان توجه عبارت اند از: افزایش نسبت کمک های مالی از سوی سازمان ها و به ویژه بنیادها، به جای افراد، تغییر در اهداف وقف به اهداف کوتاه مدت و عملیاتی و موضوعات مورد نیاز روز به جای موضوعات بلندمدت، افزایش حجم وجوه برای مقاصد محدود و مشخص و نه نامحدود و نسبت بیشتری از منابع در مقایسه با مؤسسات خصوصی به بخش عمومی کمک شده است.

هدف اصلی تحقیق، شناخت عوامل موثر حسابرسی عملکرد بر پیاده سازی بودجه ریزی عملیاتی در شرکت های دانش بنیان است، که می توان بدین صورت آن را مطرح نمود که کدام یک از عوامل حسابرسی عملکرد بیشترین تاثیر را در پیاده سازی بودجه ریزی عملیاتی در ایران دارد، که در چ ارچوب فرض یات پ ژوهش و با تکیه بر مباحث نظ ری و مطالع ه تحقیقات انجام شده مرتبط با موضوع، زوایای نظری کار مورد بررسی قرارگرفت و نقش عوامل موثر حسابرسی عملکرد بر پیاده سازی بودجه ریزی عملیاتی مشخص گردید، که سه عامل محیطی، انسانی و فنی حسابرسی عملکرد بر پیاده سازی بودجه ریزی عملیاتی شناسایی شد. به منظور بررسی فرضیه ها، جامعه آماری متشکل از 146 نفر از حسابداران، حسابرسان و مدیران مالی شرکت های دانش بنیان به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شده اند، پس از انجام پیم ایش و توصیف آماری ویژگیهای مورد بحث، نتایج داده ها مورد آزمون قرار گرفتند، هر سه فرضیه این تحقیق مورد تایید قرار گرفت، نتایج بدست آمده از این بررسی نشان می دهد که عوامل محیطی حسابرسی عملکرد بالاترین تاثیر را بر پیاده سازی بودجه ریزی عملیاتی دارد و عوامل فنی و انسانی دارای تاثیر برابر هستد.

در نظام مالی و نظام بودجه بندی دولتی، با توجه به منابع محدود مالی همواره بحث تخصیص بهینه منابع اهمیت دارد. به عبارتی در نظام مالی و بودجه ریزی همواره با این دغدغه و مسئله، دولت ها رو به رو هستند که؛ بر چه اساس و مبنایی منابع مالی محدود را به کدام جز نظام مالی و طبقه بودجه بندی تخصیص دهند تا مطلوبیت بهینه حاصل شود؟ بهینگی و مطلوبیت سیستم مالی و نظام بودجه بندی مناسب در گروی ایجاد ساز و کارهای مشخص در پاسخ به این مسئله و دغدغه است. در همین راستا؛ در تحقیق حاضر محقق عوامل مؤثر بر بهبود ساختار تخصیص منابع در نظام مالی دولتی را در بودجه ی سال 1401 شناسایی و اولویت بندی نمود و نحوه ی گردآوری داده ها به صورت مطالعات کتابخانه ای است. محقق با استفاده از روش کیفی و انجام مصاحبه با 30 نفر از خبرگان علمی و عملی در حوزه تخصیص منابع و بودجه در کشور به شناسایی 69 عامل منجر شد که از این 69 عامل، 42 عامل توسط خبرگان تایید شدند و سپس با استفاده از تکنیک تاپسیس و تکنیک ساو عوامل را اولویت بندی نمود. نتایج تحقیق نشان داد که 42 عامل فرعی در سه بُعد شامل ابعاد الزام آور، بسترساز و تسهیل گر رتبه بندی شدند و در انتها پیشنهاداتی در راستای بهبود وضعیت نظام مالی دولتی به سازمان های ذی نقش ارائه گردید.

ویژگی های شخصیتی اساس نظام رفتاری افراد را نشان می دهند؛ بنابراین تفاوت ویژگی شخصیتی در فرد موجب می شود که افراد در موقعیتی یکسان، رفتارهای متفاوتی داشته باشند و خصوصیت شخصیتی توضیح دهنده رفتار مدیران می باشد. پژوهش های انجام شده در بازارهای مالی حاکی از آن است که سرمایه گذاران از برخی سوگیری های رفتاری رنج می برند. پژوهش حاضر درصدد است تا مشخص نماید شخصیت نوع الف و ب با سوگیری های رفتاری (فرااعتمادی، نماگری و خوداسنادی) به چه میزان در انتخاب مدیران مالی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران ارتباط دارد؟ پژوهش مدنظر از نظر هدف، از نوع پژوهش های کاربردی و از نظر روش و ماهیت، توصیفی-پیمایشی از نوع همبستگی می باشد. جامعه آماری پژوهش حاضر برابر 550 نفر می باشد که حجم نمونه آماری بر اساس فرمول کوکران برابر 226 نفر محاسبه شد. جهت گردآوری اطلاعات در حوزه مبانی نظری و ادبیات موضوع پژوهش، از منابع داخلی و خارجی کتابخانه ای، مقالات، کتاب ها و نیز از سایت های تخصصی معتبر استفاده شد و همچنین جهت جمع آوری داده ها در بخش میدانی از دو پرسشنامه خصوصیت شخصیتی الف و ب 25 سؤالی فریدمن و روزنمن و محقق ساخته با سه نوع سوگیری (فرا اعتمادی، نماگری، خوداسنادی) بهره برده شد. جهت آزمون رابطه بین متغیرها در فرضیه های فرعی از آزمون پیرسون و در فرضیه اصلی از رگرسیون چندگانه به وسیله نرم افزار SPSS استفاده شد. نتایج نشان داد که افراد با خصوصیت شخصیتی ب برای سمت های مدیریت مالی مناسب تر می باشد؛ زیرا میزان سوگیری های رفتاری در آن ها نسبت به خصوصیت شخصیتی الف کمتر است و از آرامش بیشتری در مواقع حساس مانند زمان های تصمیم گیری برخوردار هستند، اشتباهات خود را پذیرفته و آموزش پذیرتر هستند. بین شخصیت نوع الف و ب با سوگیری رفتاری (فرااعتمادی، نماگری و خوداسنادی) در مدیران مالی شرکت های فعال و پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.

حفظ توان نظامی و ارتقای کارآمدی آن یک امر ضروری در نظام اسلامی است که مستلزم تأمین منابع و امکانات لازم و مدیریت مناسب بر آن است که بودجه نقش مهمی دراین راستا ایفا می کند. براین اساس، هدف پژوهش حاضر، شناسایی و اولویت بندی مهم ترین عوامل اثرگذار بر تصویب بودجه در یک سازمان نظامی است. این پژوهش از نظر نتیجه کاربردی؛ از نظر روش گردآوری، پیمایشی (دلفی) و از نظر نوع داده، ترکیبی و از نظر بازه زمانی، مقطعی بوده که از ابزار مصاحبه و پرسشنامه جهت گردآوری داده ها بهره برداری شده است. جامعه آماری پژوهش نیز متشکل از سه گروه: 1. خبرگان و صاحب نظران حوزه طرح و برنامه و آشنا به فرآیند بودجه ریزی و  2. مدیران و کارشناسان ستاد کل نیروهای مسلح و 3. مدیران و کارشناسان سازمان برنامه وبودجه کشور می باشد. براساس مدل تحقیق، عوامل مؤثر بر تصویب بودجه در دو دسته عوامل محیطی (برون سازمانی) و عوامل درون سازمانی شناسایی شده است. در حیطه عوامل غیرمحیطی: ارزش های مشترک، راهبرد، ساختار، سیستم، نیروی انسانی، شیوه و سبک و مهارت ها و در حیطه عوامل محیطی: عوامل سیاسی، عوامل اقتصادی، عوامل اجتماعی و عوامل فناورانه مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج تحقیق نشانگر آن است که عوامل درون سازمانی دارای اولویت بیشتری نسبت به عوامل محیطی (برون سازمانی) بر بودجه مصوب یک سازمان نظامی می باشد.

مساله ی ارزیابی عملکرد از دیرباز به عنوان یکی از عوامل مهم موفقیت در سازمان های مختلف مطرح بوده است. عملکرد مدیران مالی باید با توجه به معیارها و سنجه هایی در زمینه های گوناگون مورد ارزیابی و سنجش قرار گیرد. این مقاله به ارائه الگویی جهت ارزیابی عملکرد مدیران مالی در بخش عمومی با توجه خاص به معیارهای جهادی و شایسته سالاری در کنار معیارهای مالی و مدیریتی می پردازد. جهت تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده از طریق پرسشنامه، از رویکرد معادلات ساختاری و نرم افزار SmartPLS استفاده شده است. نمونه آماری، 62 نفر از میان خبرگان بوده که با روش نمونه گیری تعمدی انتخاب شده اند. در این مقاله، 82 سنجه در قالب 5 مولفه «ویژگی های اخلاقی/شخصیتی»، «مهارت های مدیریتی»، «مهارت های انسانی»، «مهارت های جهادی و شایسته سالاری» و «معیارهای مالی» دسته بندی شدند. در این رابطه ی مهارت های مدیریتی مهم ترین و ویژگی اخلاقی/شخصیتی کم اهمیت ترین مولفه شناسایی شدند. این مقاله به تحقیقات مدیریتی در حوزه ارزیابی عملکرد مدیران مالی در بخش عمومی می افزاید و ساختاری جهت ارزیابی عملکرد مدیران مالی بخش عمومی ارائه می دهد.

سازمان ها و نهادهای عمومی و خصوصی برای مدیریت بهتر فعالیت ها نیازمند آسیب شناسی فرایند بودجه ریزی هستند. پژوهش حاضر به دنبال شناسایی آسیب ها و ایرادات موجود در فرایند بودجه ریزی برنامه محور در یک دانشگاه سازمانی است. این پژوهش برحسب هدف کاربردی و براساس شیوه گردآوری داده ها تحلیلی و توصیفی از نوع پیمایشی و از نوع دلفی است و همچنین ازلحاظ زمان گردآوری داده ها، مقطعی می باشد مدل چهارمرحله ای دمینگ به عنوان مبنای آسیب شناسی درنظر گرفته شد و از فن دلفی برای احصای آسیب ها استفاده شد. جامعه آماری پژوهش متشکل از سه گروه بوده است: 1. خبرگان و صاحب نظران حوزه برنامه و بودجه در دانشگاه، 2. مدیران ستاد دانشگاه (معاونت های مأموریتی و پشتیبان) که به طور مستقیم در فرایند برنامه و بودجه دانشگاه نقش آفرین هستند، 3. اعضای هیئت علمی، پژوهشگران و مدیران دانشکده و پژوهشکده ها، مراکز مستقل علم و فناوری دانشگاه بوده اند. آسیب های احصاشده توسط نرم افزارهای SPSS و PLS تحلیل شد. جهت تحلیل داده ها از روایی (سازهAVE و فورنل لارکر) برای بررسی روایی مؤلفه ها و از بار عاملی جهت بررسی پایایی شاخص ها و نیز از پایایی (معرف ترکیبی) جهت بررسی پایایی مؤلفه ها استفاده شد، برای بررسی نرمال بودن متغیرهای تحقیق نیز از آزمون کولموگروف اسمیرنوف استفاده شد که نتایج بررسی ها نشان داد که همه شاخص ها از ضریب معنی داری بالاتر از 96/1 و بار عاملی بیشتر از 3/0 می باشد. همچنین همه مؤلفه ها دارای پایایی معرف و ترکیبی بیشتر از 7/0 و میانگین استخراج شده بیشتر از 3/0 هستند. در نتیجه تحقیق 67 آسیب ناظر بر فرایند بودجه ریزی در سه سطح: ریاست دانشگاه، معاونت های تخصصی و دانشکده ها و مراکز احصا شد و در گام نهایی آسیب های احصاشده توسط آزمون فریدمن اولویت بندی شد.

زمینه و هدف: هدف اصلی این پژوهش، ارائه مدل نوآوری برای معاونت طرح ریزی و برنامه ریزی در یک سازمان به صورت سیستمی در سطوح فردی، گروهی، سازمانی و محیطی است. برای دستیابی به این هدف، پژوهش های حوزه نوآوری، وضعیت موجود طرح ریزی و برنامه ریزی سازمان، بررسی و تحلیل شد. روش: روش پژوهش حاضر از نظر رویکرد، ترکیبی (کیفی و کمی) است و از نظر هدف، کاربردی است. همچنین از نظر گردآوری داده ها از نوع توصیفی - پیمایشی است که به روش همبستگی و به طور خاص مبتنی بر تحلیل عاملی تأییدی و مدلسازی معادلات ساختاری است. در بخش کیفی، از مصاحبه نیمه ساختاریافته با 6 نفر از خبرگان تخصصی برای بومی سازی مدل مفهومی پژوهش استفاده شد. در بخش کمی، جامعه آماری، کارکنان طرح ریزی و برنامه ریزی یک سازمان بودند که به روش نمونه گیری طبقه ای انتخاب شدند. درنهایت 250 پرسشنامه بسته پاسخ، در بخش های مختلف طرح ریزی و برنامه ریزی سازمان با در نظر گرفتن روش اختصاص متناسب، توزیع شد. برای انجام تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارهای اس. پی. اس. اس و لیزرل استفاده شد. مقدار آلفای کرونباخ پرسشنامه، 951/0 به دست آمد. یافته ها: مدل نهایی پژوهش، متشکل از 5 عامل، 18 مؤلفه و 116 شاخص، دسته بندی و اولویت بندی شد. نتایج بررسی ساختاری در مدل نهایی نشان می دهد که عامل فردی (کارکنان) به صورت مستقیم و عوامل محیطی، سازمانی و گروهی به صورت غیرمستقیم بر نوآوری مؤثر هستند. نتایج: نتایج الگوی اندازه گیری نشان می دهد، تمام فرضیه های این الگو تأیید شده و هرکدام از متغیرها به طور معناداری عوامل مربوطه را می سنجند. می توان نتیجه گرفت که مدل ارائه شده با ویژگی های طرح ریزی و برنامه ریزی سازمان سازگار بوده و الگوی قابل اتکایی خواهد بود.

در چند سال اخیر بحث اقتصاد مقاومتی، برای مقابله با فشارها و تهدیدهای اقتصادی جبهه استکبار جهانی، از سوی مقام معظم رهبری به ادبیات اقتصادی کشور وارد شده است. هدف از این موضوع، دستیابی به رشد اقتصادی درون زا، باثبات و پایدار می باشد. دستیابی به چنین رشدی مستلزم ساختارهایی است که یکی از آنها شکل گیری و توسعه شرکت های سرمایه گذاری خطرپذیر می باشد. سرمایه گذاری خطرپذیر نقش اساس در تامین مالی شرکت های نوپا ایفا می نماید و شرکت های نوپا یکی از پیشران های اصلی اقتصاد مقاومتی هستند. یکی از موانع گسترش فعالیت های شرکت های سرمایه گذاری خطرپذیر، مشخص نبودن مدل ارزیابی ریسک این نوع از فعالیت هاست. در این تحقیق با بررسی ادبیات تحقیق و همچنین تشکیل کمیته ۱۲ نفره از خبرگان دانشگاهی و تجربی (تا حد اشباع نظری)، عوامل مربوطه شناسایی شد و سپس با استفاده از روش مدل سازی ساختاری-تفسیری روابط بین عوامل موثر واکاوی گردید. نتیجه تحقیق نشان داد که ۱۰ عامل در سه سطح مختلف در ارزیابی ریسک سرمایه گذاری خطرپذیر ارتباط دارند و شرایط اقتصاد مقاومتی موجب افزایش نرخ بازده، افزایش نقدینگی و افزایش حجم سرمایه گذاری خواهد گردید.

بررسی تغییرات فناوری در جهان، مبین رشد سهم شرکت های دارای فناوری پیشرفته و به طور ویژه فناوری نانو از اقتصاد جهانی است. در این میان، وضعیت فناوری در ایران در مقایسه با سایر کشورها مبین ضعف صنایع ایران در این حوزه است. یکی از عوامل مؤثر در رشد و توسعه این شرکت ها، میزان سرمایه گذاری در این فناوری است. از آنجا که سرمایه گذاری در هر حوزه ای همراه با ریسک و عدم اطمینان است این مقاله به دنبال آن است که از طریق روش دلفی، ریسک های سرمایه گذاری را در این صنعت، بشناسد و اولویت بندی کند. بر اساس یافته های تحقیق، با توجه به نظر خبرگان، 23 عامل اثرگذار در ریسک سرمایه گذاری در شرکت های دارای فناوری نانو در سه حوزه ریسک های تجاری، مالی و سیاسی شناخته و با تکنیک تحلیل واریانس فریدمن، اولویت ریسک ها مشخص شد. پس از شناخت و اولویت بندی ریسک ها، مشخص شد که ریسک های تجاری دارای بیشترین اهمیت است و ریسک های سیاسی و مالی، به ترتیب، در رده های بعدی قرار می گیرد.