فرزاد ملکی

در مطالعات اخیر آموزش و تدریس تربیت بدنی علاوه بر فاکتورهای جسمانی، کارکردهای شناختی و فراشناختی نیز مورد بررسی قرار گرفته است، اما پیچیدگی شیوه های آموزشی و اصل تفاوت های فردی، چالش های فراوانی برای متخصصین امر آموزش مهارت های حرکتی و شناختی ایجاد کرده است. هدف تحقیق مقایسه اثربخشی آموزش خطی و غیرخطی بر دانش فراشناختی و یادگیری مهارت دریبل فوتبال کودکان بود. پژوهش حاضر از نوع نیمه تجربی با دو گروه تجربی و سه زمان اندازه گیری بود. جامعه آماری دانش آموزان پسر 11-9 سال شهرستان اندیمشک بودند و به روش نمونه گیری هدفمند در دسترس 72 کودک به عنوان نمونه انتخاب شدند و به طور تصادفی به دو گروه 36 نفری آموزش خطی با میانگین سنی 81/0±34/10 و آموزش غیرخطی با میانگین سنی 73/0±08/10 تقسیم شدند. از آزمون دریبل فوتبال اییگلی و پرسشنامه رفتار فراشناختی پاپایانو و همکاران (2012) برای سنجش متغیرها استفاده شد. داده ها با آزمون تحلیل واریانس مکرر و t مستقل تجزیه و تحلیل شدند. نتایج درون گروهی نشان داد که هر دو گروه آموزش خطی و غیرخطی باعث بهبود مهارت دریبل فوتبال، دانش اخباری، رویه ای، شرطی و به طور کلی دانش فراشناختی شدند (05/0≥P). نتایج بین گروهی نشان داد که اثربخشی آموزش غیرخطی نسبت به آموزش خطی بیشتر بود. مداخلات مبتنی بر آموزش غیرخطی نسبت به مداخلات مبتنی بر آموزش خطی باعث بهبود و اثربخشی بیشتر در دانش فراشناختی و مهارت دریبل فوتبال کودکان می شوند. بنابراین به معلمان و مربیان پیشنهاد می شود برای بهبود مهارت های حرکتی و فراشناختی کودکان از آموزش های مبتنی بر اصول غیرخطی بجای استفاده از آموزش خطی استفاده کنند.

مقدمه: هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر تمرین بدنی و الگوی مشاهده ای انتخابی و اجباری بر میزان انگیزه درونی و یادگیری شناختی مهارت شوت جفت بسکتبال با رویکرد نیازهای روان شناختی پایه بود . روش پژوهش: 80 دانشجوی پسر (۱۸-22 سال) به صورت داوطلبانه انتخاب و براساس نمرات پیش آزمون به صورت تصادفی در چهار گروه (20 نفر) خودکنترل، جفت شده، آزمونگر کنترل و کنترل قرار گرفتند. برای بررسی میزان انگیزه، از پرسشنامه انگیزه درونی ((IMI وبرای بررسی میزان یادگیری شناختی از پرسشنامه فراخوانی (اقتباس از نودسون، 1993)  استفاده شد. ویدئوی آموزشی از مدل ماهر اجزای حرکت را نمایش داد و به آزمودنی ها ارائه شد. آزمون یادداری24ساعت بعد انجام گرفت. برای بررسی نتایج از تحلیل واریانس یکراهه (آنوا) استفاده شد (05/0≥P). یافته ها: نتایج نشان داد در مرحله اکتساب میزان انگیزه درونی برای یادگیری مهارت شوت جفت بسکتبال آزمودنی ها در شرایط مشاهده خودکنترل به طور معنا داری بالاتر از آزمودنی ها در شرایط جفت شده و کنترل بود. همچنین در مرحله یادداری میزان انگیزه درونی در شرایط مشاهده خودکنترل به طور معنا داری بالاتر از دیگر شرایط آزمایشی بود. علاوه بر این در مراحل اکتساب و یادداری یادگیری شناختی (موفقیت فراخوانی) آزمودنی ها در شرایط مشاهده خودکنترل به طور معنا داری بالاتر از آزمودنی های در شرایط جفت شده و کنترل بود. نتیجه گیری: به طور کلی نتایج این پژوهش نشان داد که انگیزه بر یادگیری تأثیر دارد، همچنین نمایش تکلیف به صورت کل- بخش- کل روشی مؤثر و کارامدی در مرحله شناختی یادگیری مهارت است.

هدف تحقیق حاضر تأثیر انواع مختلف تصویرسازی ذهنی دیداری و حرکتی بر یادگیری مهارت حرکتی بسته، همچنین ارتباط بین توانایی وضوح تصویرسازی و عملکرد حرکت می باشد. روش: به همین منظور90 دانش آموز دختر راست دست 8 تا 10 سال به صورت تصادفی در 6 گروه 15 نفرِ تمرین فیزیکی ( PPG )، تصویرسازی دیداری ( VIG )، تصویرسازی حرکتی ( KIG )، ترکیب تمرین فیزیکی و تصویرسازی دیداری ( VIPPG )، ترکیب تمرین فیزیکی و تصویرسازی حرکتی ( VIPPG ) و گروه کنترل ( CG ) تقسیم شدند. میزان توانایی وضوح تصویرسازی آزمودنی ها از طریق پرسشنامه وضوح تصویرسازی حرکتی (VMIQ) اندازه گیری شد. تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از تحلیل واریانس مرکب ( مرحله)3× (گروه)6 ، تحلیل واریانس یک راهه، تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر و ضریب همبستگی پیرسون انجام شد. یافته ها: در پس آزمون (یادداری) عملکرد گروه های مختلف تصویرسازی ( VIG,KIG,VIPPG,KIPPG ) با گروه تمرین فیزیکی ( PPG ) برابر بود. نتایج مرحله انتقال نشان داد که ترکیب تصویرسازی ذهنی با تمرین فیزیکی ( KIPPG,VIPPG ) به طور قابل ملاحظه ای عملکرد بالاتری نسبت به گروه های دیگر داشتند. گروه های تصویرسازی ذهنی دیداری و حرکتی عملکرد برابری را در مراحل انتقال و یادداری نشان دادند ( KIG=VIG و KIPPG=VIPPG ). نتایج تحقیق هیچ گونه ارتباطی بین میزان توانایی وضوح تصویرسازی و عملکرد حرکتی نشان نداد. نتیجه گیری: ازجمله دستاوردهای این پژوهش هنگام آموزش مهارت های حرکتی کودکان می توان از تصویرسازی ذهنی استفاده کرد و کودکان نیز مانند بزرگ سالان توانایی تصویرسازی ذهنی مهارت های حرکتی را دارند. اما کودکان (8 تا10 سال) توانایی جداسازی تصویرسازی دیداری و حرکتی را ندارند.

هدف از انجام پژوهش حاضر ارتباط بین فعالیت بدنی با برخی شاخص های فیزیولوژیک و شاخص های پیکرسنجی شهروندان بالای 15 سال استان خوزستان بود. این پژوهش توصیفی ازنوع همبستگی – پیمایشی بود که به روش میدانی انجام شد. ازطریق نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای 2075 نفر (1022 مرد و 1053 زن) از شهروندان بالای 15 سال استان خوزستان (میانگین سن 02/10 ± 69/22 سال، میانگین وزن 90/3 ± 11/67 گیلوگرم و میانگین قد 35/10 ± 27/168 سانتی متر) به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری پرسش نامه ویژگی های فردی و شغلی، پرسش نامه میزان فعالیت بدنی بک (1982)، فشارسنج دیجیتال، ترازوی دیجیتال و متر نواری بود. برای تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون های همبستگی پیرسون، رگرسیون چندمتغیره و آزمون تی مستقل استفاده شد . نتایج پژوهش نشان داد که در سطح معناداری α ≤ 0.05 ، بین میزان فعالیت بدنی با شاخص های فیزیولوژیک (ضربان قلب، فشارخون سیستول و دیاستول) و شاخص های پیکرسنجی (شاخص توده بدن ( BMI ) و نسبت دور کمر به دور باسن ( WHR ) رابطه معنا داری وجود نداشت؛ اما بین شاخص ورزش در فعالیت بدنی با ضربان قلب و نسبت دور کمر به دور باسن رابطه منفی و معنا داری مشاهده شد. نتایج آزمون تی مستقل نشان داد که میزان فعالیت بدنی شهروندان مرد استان خوزستان (83/2) بیشتر از شهروندان زن (79/2) است. همچنین، میزان فشارخون سیستول، دیاستول، شاخص توده بدن و نسبت دور کمر به دور باسن شهروندان مرد بیشتر از شهروندان زن است؛ اما میزان ضربان قلب شهروندان زن استان خوزستان (01/83) بیشتر از شهروندان مرد (54/77) است. با توجه به نتایج پژوهش، انجام فعالیت بدنی مناسب و شرکت در برنامه های ورزشی می تواند باعث بهره مندی از فواید جسمی مانند کاهش ضربان قلب و نسبت دور کمر به دور باسن شود.

هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر اطلاعات افزوده ویدئویی انتخابی و اجباری بر یادگیری حرکتی شوت جفت بسکتبال با تأکید بر نظریه نقطه چالش بود. تعداد 80 دانشجوی پسر ( ۱۸ تا 22 سال) به صورت داوطلبانه انتخاب شدند و بعد از همگن سازی براساس نمرات پیش آزمون اول (بلوک پنج کوششی) ، به صورت تصادفی در چهار گروه 20 نفری خود-کنترل، جفت شده، آزمونگر- کنترل و کنترل قرار گرفتند. ویدئوی آموزشی از مدل ماهر که اجزای بیومکانیکی حرکت را نمایش می دهد ، به مدت شش دقیقه ارائه شد. سپس، پیش آزمون دوم (بلوک پنج کوششی) انجام شد. مرحله اکتساب شامل 10 بلوک پنج کوششی بود. آزمون یادداری 24 ساعت بعد، طی دو بلوک 10 کوششی انجام شد. برای مقایسه تفاوت نمرات دقت و تکنیک در مرحله اکتساب، از تحلیل واریانس مرکب با اندازه گیری تکراری (بلوک) 10 × (گروه) 4 و در مرحله یادداری، از تحلیل واریانس یک راهه استفاده شد ( 0 . 05 ≥ P ) . در مرحله اکتساب، نتایج دقت پرتاب نشان داد که اثر اصلی بلوک معنادار است؛ اما اثر اصلی گروه و تعامل بلوک و گروه معنادار نیست. در مرحله یادداری، امتیازات دقت پرتاب آزمودنی ها در شرایط آزمایشی به طور معناداری بیشتر از شرایط کنترل است. طی دوره اکتساب، نتایج فرم اجرای مهارت نشان داد که اثر اصلی بلوک، گروه و تعامل بلوک و گروه معنادار است. فرم اجرای مهارت آزمودنی ها در شرایط مشاهده خود-کنترل به طور معناداری بهتر از شرایط جفت شده و کنترل است. همچنین، در مرحله یادداری، فرم اجرای مهارت در شرایط مشاهده خود-کنترل به طور معناداری بهتر از دیگر شرایط آزمایشی است. علاوه براین، نتایج نشان داد که طی دوره اکتساب و یادداری، فرم اجرای مهارت آزمودنی ها در شرایط مشاهده آزمونگر-کنترل به طور معناداری بهتر از شرایط کنترل است.

مقدمه: جنبش دسترسی آزاد یک اقدام جهانی برای فراهم آوری دسترسی آزاد به مقالات مجلات علمی و پیش چاپ آنهاست. آثار دسترسی آزاد به شکل دیجیتالی، پیوسته و رایگان است و از هر نوع محدودیتی مبرا هستند. پژوهش حاضر با هدف تعیین میزان استفاده دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی از پایگاه های اطلاعاتی دسترسی آزاد انجام شد. روش کار: روش پژوهش پیمایش توصیفی از نوع کاربردی بود. تعداد 165 نفر از دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال تحصیلی 95-94 جامعه این پژوهش را تشکیل دادند. ابزار جمع آوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته ای بود که روائی آن با استفاده از نظرات متخصصان موضوعی تأیید شد. پایائی پرسشنامه نیز با ضریب آلفای کرونباخ (87/0 =α) محاسبه شد. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS، تحلیل شدند. یافته ها: در مجموع 16.5 درصد از دانشجویان، استفاده خیلی زیاد و زیاد، 22.5 درصد استفاده متوسط، 28.3 درصد استفاده کم و 32.7 درصد هیچ گونه استفاده ای از منابع دسترسی آزاد نداشتند. ضمن اینکه بین مقطع تحصیلی و رشته تحصیلی با میزان استفاده، رابطه معناداری مشاهده شد. عدم استفاده و استفاده خیلی زیاد در زنان نسبت به مردان زیاد بود و استفاده کم و متوسط نیز در مردان نسبت به زنان زیاد بود که از از لحاظ آماری رابطه معنی دار بود (p<0.001). نتیجه گیری: نتایج این تحقیق نشان داد که میزان استفاده دانشجویان مورد مطالعه از منابع و پایگاه های اطلاعاتی دسترسی آزاد کمتر از سطح انتظار است و این منابع در بین جامعه دانشگاهی به حد کافی شناخته شده نیست.

پژوهش حاضر به منظور بررسی دقت پرتاب شرکت کنندگان مستقل از زمینه و وابسته به زمینه و همچنین بررسی حافظة کاری عددی و فضایی آنها اجرا شد. در این راستا آزمون گروهی تصاویر پنهان شده (GEFT) بین 320 دانشجوی پسر توزیع شد و در نهایت براساس نمره های به دست آمده از آزمون، 45 نفر به صورت تصادفی در سه گروه 15 نفری وابسته به زمینه، بی طرف و مستقل از زمینه قرار گرفتند. مطالعه شامل دو تکلیف (پرتاب دارت و آزمون حافظة کاری عددی و فضایی) بود. در تکلیف پرتاب دارت، شرکت کنندگان در مرحلة پیش آزمون 10 دارت پرتاب کردند. در مرحلة اکتساب شرکت کنندگان در 6 بلوک 10 کوششی تکلیف پرتاب دارت را انجام دادند. آزمون یادداری شامل یک بلوک 10 کوششی بود که 24 ساعت بعد از مرحلة اکتساب انجام گرفت. آزمون حافظة کاری عددی و فضایی به صورت انفرادی و با استفاده از نرم افزار علوم ذهنی کمبریج اجرا شد. داده ها به کمک روش های آماری تحلیل واریانس دوطرفه با اندازه گیری مکرر، تحلیل واریانس یکطرفه، آزمون تعقیبی توکی و آزمون همبستگی پیرسون تحلیل شد. نتایج نشان داد که شرکت کنندگان مستقل از زمینه در هر دو آزمون پرتاب دارت و حافظة کاری عملکرد بهتری داشتند. یافته های این پژوهش نشان داد که نمره های بالاتر در آزمون گروهی تصاویر پنهان شدة GEFT نشان دهندة توانایی فضایی- دیداری بهتر افراد مستقل از زمینه است، که این توانایی ممکن است موجب عملکرد بهتر این افراد در آزمون حافظه کاری عددی و فضایی و تکلیف پرتاب دارت باشد.

رشد مهارت های حرکتی مطلوب هدفی است که باید برای همه کودکان در نظر گرفته شود تا امکان کنترل بیشتری بر محیط زندگی خود داشته باشند. هدف تحقیق حاضر بررسی تأثیر فعالیت های بدنی منتخب بر مهارت های حرکتی ظریف کودکان مبتلا به اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی است. 20 کودک (7/0±8/8 سال) مبتلا به اختلال ADHD از میان 124 کودک که جامعه مورد نظر را تشکیل می دادند، به صورت تصادفی انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری، مجموعه آزمون تبحر حرکتی برونینکس- اوزرتسکی بود. روش تحقیق حاضر نیمه تجربی با گروه های تجربی و کنترل به صورت پیش آزمون و پس آزمون است. برنامه حرکتی منتخب در این تحقیق، برنامه حرکتی اسپارک است که شامل فعالیت های تقویتی، بازی و ورزش برای کودکان است که به مدت 18جلسه روی آزمودنی ها اجرا شد. با استفاده از آزمون K-S نرمال بودن توزیع داده ها بررسی و از آزمون های آماری مناسب مقایسه میانگین ها (T همبسته و T مستقل) استفاده شد (05/0=α). نتایج نشان داد برنامه تمرینی منتخب به دلیل ایجاد فرصت تمرینی مناسب برای کودکان ADHD در گروه تجربی و داشتن برنامه ای که محتوای آن با رشد مهارت های حرکتی ظریف کودکان همراه بود، باعث شده است این برنامه تأثیر خود را بر مهارت های حرکتی ظریف کودکان به صورت واضح تری نشان دهد. در انتها، با توجه به نتایج این تحقیق می توان ادعا کرد فعالیت بدنی منتخب که برگرفته از برنامه حرکتی اسپارک است احتمالاً می تواند باعث بهبود مهارت های حرکتی ظریف در کودکان مبتلا به ADHD شود.

هدف از انجام این تحقیق بررسی تأثیر و مقایسة سه روش مختلف آموزش مشاهده ای بر اکتساب و یادداریِ مهارت بالانس ژیمناستیک بود. روش تحقیق، نیمه تجربی است. 51 دانشجوی پسر مبتدی با میانگین سنی 18 تا 24 سال انتخاب، و به روش تصادفی ساده در 3 گروه: 1) گروه مشاهدة مدل زنده 2) گروه مشاهدة مدل انیمیشن و 3) گروه ترکیبی مشاهدة مدل زنده و انیمیشن قرار گرفتند. علاوه بر مشاهدة مدل، آموزش های کلامی نیز هم زمان به آزمودنی های هر سه گروه ارائه می شد. آموزش مختص به هر یک از گروه ها به مدت سه هفته و هر هفته سه جلسه انجام شد. بعد از هر جلسه آموزش، همة آزمودنی ها به طور یکسان 10 بار مهارت بالانس را اجرا کردند. بعد از آخرین جلسة تمرین، آزمون اکتساب و 48 ساعت بعد آزمون یادداری به عمل آمد. تجزیه و تحلیل داده ها در سطح 05/0α= انجام شد. نتایج طرح اندازه گیری مکرر نشان داد که هر سه روش آموزشی به طور معنی داری سبب بهبود اجرای مهارت در مراحل اکتساب و یادداری می شود. همچنین نتایج تحلیل واریانس یک راهه تفاوتی معنی دار میان سه گروه در مراحل اکتساب و یادداری نشان داد به طوری که آزمودنی های گروه سوم (ترکیب مشاهدة مدل زنده و انیمیشن) در آزمون اکتساب و یادداری به طور معنی داری بهتر از گروه اول(مشاهدة مدل زنده) و دوم (مشاهدة مدل انیمیشن) عمل کردند. اما بین اجرای آزمودنی های گروه های اول و دوم تفاوتی معنی دار یافت نشد. با توجه به نتایج تحقیق به مربیان و معلمان ورزشی پیشنهاد می شود که هنگام آموزش مهارت های حرکتی، از ترکیب مشاهدة مدل زنده و انیمیشن استفاده کنند که منجر به یادگیری بهتری برای اجرای مهارت می شود.