جواد قاضی میرسعید

هدف: فناوری اطلاعات و ارتباطات منجر به ظهور نسل جدیدی از کتابخانه ها به نام کتابخانه دیجیتال گردیده است. این کتابخانه ها به نیروی متخصص و آموزش دیده، به منظور ارائه خدما ت به کاربران نیازمند هستند. در کشورهای توسعه یافته برنامه درسی مستقل به منظور آموزش کتابداران طراحی و پیاده سازی شده است. در ایران کتابدارن پزشکی آموزش مناسب به منظور ارائه خدمات در کتابخانه های دیجیتال را ندارند. روش: این پژوهش از نظر هدف کاربردی و نوع توصیفی است. در این مقاله به منظور رفع نیاز کتابداران پزشکی با رویکرد کیفی (روش تطبیقی و تکنیک دلفی) برنامه کتابخانه دیجیتال پزشکی طراحی شد. یافته ها: ابتدا محتوای برنامه درسی مقطع کارشناسی ارشد کتابخانه دیجیتال در کشورهای اسپانیا، سوئد، آمریکا و برنامه بین اللملی مشترک سه کشور ایتالیا، نروژ و استونی جستجو شد.محتوای برنامه ها مورد مطالعه قرار گرفت. با روش تطبیقی جرج بردی مورد بررسی قرار گرفت. واحدهای درسی هر برنامه و میزان اشتراکات و اختلافات در هر برنامه درسی مشخص شد. سپس واحدهای درسی انتخابی از این برنامه ها و همچنین نظرات متخصصان در این حوزه به وسیله دلفی دورانده به نظر اعضای هیئت علمی گروه های کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی ایران رسید و رتبه بندی شد. اصالت اثر: در نهایت، با الهام از عناصر برنامه های درسی در کشورهای ذکر شده و نظرات اعضای هیئت علمی برنامه درسی کتابخانه دیجیتال پزشکی طراحی گردید.نتایج حاصل از این مقاله می تواند راهنمایی برای استفاده طراحان برنامه درسی در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ایران باشد.

هدف : هدف این پژوهش، بررسی چگونگی وضعیت مطالعه و تحلیل عوامل انگیزشی و بازدارنده مطالعه مراجعان کتابخانه های عمومی شهرستان سرپل ذهاب است. روش پژوهش: روش این پژوهش، پیمایشی و از نوع کاربردی است. جامعه پژوهش 250 نفر عضو کتابخانه های عمومی سرپل ذهاب بودند. نمونه مورد نیاز با استفاده از فرمول کوکران با تعداد 150 نفر به دست آمد. داده ها با استفاده از پرسش نامه جمع آوری گردید که روایی و پایایی آن در مطالعات قبلی تأیید شده و در این مطالعه پایایی آن با استفاده از روش آلفای کرونباخ (88/0) به تأیید رسیده است. داده ها با استفاده از نرم افزارSPSS  و روش های آماری تحلیل گردید. یافته ها: مراجعان به کتابخانه را از نظر جنسیتی 5/62% مرد و 5/37% را زنان تشکیل دادند. بین متغیرهای میزان مطالعه و نوع شغل، نوع سرگرمی، انگیزه مطالعه، روش تهیه کتاب، میزان درآمد و میزان پرداخت به کتاب ارتباط وجود دارد. در مقابل بین متغیرهای میزان مطالعه و جنسیت، تأهل، سن، میزان تحصیلات و قیمت کتاب ارتباطی مشاهده نشد. در میان عوامل انگیزشی به مطالعه خانواده (با میانگین امتیاز 76/3) مهم ترین نقش را دارد و افزایش رسانه ها (با میانگین امتیاز 66/3) مهم ترین عامل بازدارنده مطالعه است. نتیجه گیری: میزان مطالعه در میان جامعه مورد بررسی وضعیت تقریباً متوسطی دارد که با توجه به طیف جوان استفاده کننده از خدمات کتابخانه ها، توجه به نیازهای متناسب با جمعیت، می تواند سبب افزایش عوامل انگیزاننده به مطالعه شود.

مقدمه: جنبش دسترسی آزاد یک اقدام جهانی برای فراهم آوری دسترسی آزاد به مقالات مجلات علمی و پیش چاپ آنهاست. آثار دسترسی آزاد به شکل دیجیتالی، پیوسته و رایگان است و از هر نوع محدودیتی مبرا هستند. پژوهش حاضر با هدف تعیین میزان استفاده دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی از پایگاه های اطلاعاتی دسترسی آزاد انجام شد. روش کار: روش پژوهش پیمایش توصیفی از نوع کاربردی بود. تعداد 165 نفر از دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال تحصیلی 95-94 جامعه این پژوهش را تشکیل دادند. ابزار جمع آوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته ای بود که روائی آن با استفاده از نظرات متخصصان موضوعی تأیید شد. پایائی پرسشنامه نیز با ضریب آلفای کرونباخ (87/0 =α) محاسبه شد. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS، تحلیل شدند. یافته ها: در مجموع 16.5 درصد از دانشجویان، استفاده خیلی زیاد و زیاد، 22.5 درصد استفاده متوسط، 28.3 درصد استفاده کم و 32.7 درصد هیچ گونه استفاده ای از منابع دسترسی آزاد نداشتند. ضمن اینکه بین مقطع تحصیلی و رشته تحصیلی با میزان استفاده، رابطه معناداری مشاهده شد. عدم استفاده و استفاده خیلی زیاد در زنان نسبت به مردان زیاد بود و استفاده کم و متوسط نیز در مردان نسبت به زنان زیاد بود که از از لحاظ آماری رابطه معنی دار بود (p<0.001). نتیجه گیری: نتایج این تحقیق نشان داد که میزان استفاده دانشجویان مورد مطالعه از منابع و پایگاه های اطلاعاتی دسترسی آزاد کمتر از سطح انتظار است و این منابع در بین جامعه دانشگاهی به حد کافی شناخته شده نیست.