علی اکبر تقیلو

علی اکبر تقیلو

مدرک تحصیلی: دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه ارومیه، ارومیه

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۶۰ مورد.
۲۱.

تحلیل ساختمان جمعیت روستایی در نواحی خرد شهرستان ارومیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی دوره ۱۴ بهار ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۴۶) 35 - 53
تعداد بازدید : ۹۳ تعداد دانلود : ۸۰
هدف تحقیق حاضر بررسی نحوه توزیع شاخصهای جمعیتی بر اساس سطوح توسعه یافتگی نواحی روستایی شهرستان ارومیه است. همچنین ساختار جمعیتی نواحی روستایی را بر اساس ظرفیتهای محیطی مورد بررسی قرار داده است. در این پژوهش، ترکیبی از روشهای توصیفی، تحلیلی و تطبیقی بکار گرفته شده است. روش جمع آوری اطلاعات، روش اسنادی بوده و از مرکز آمار، تصاویر ماهواره ای و اسناد و آمار اطلاعات منابع طبیعی و کشاورزی جمع آوری شده است. به منظور سنجش سطح توسعه یافتگی نواحی روستایی از مدلهای تاپسیس و مدل تحلیل خوشه ای و برای تحلیل شاخصهای جمعیت نیز از ضریب جینی و شاخص نابرابری استفاده شد. نتایج نشان می دهد که شاخصهای جمعیتی در بین روستاهای پراکنده در خرده نواحی اکولوژیک توزیعی متفاوت تر نسبت به نواحی توسعه ای دارند. ضریب جینی تمام شاخصهای جمعیتی نواحی اکولوژیک بغیر از شاخص تراکم جمعیت را یکسان نشان می دهد و ضریب جینی نواحی توسعه ای، رشد جمعیت و میانگین جمعیت روستاها را نابرابر نشان می دهد
۲۲.

اولویت بندی راهکارهای مدیریت بهینه منابع آب کشاورزی از دیدگاه کارشناسان کشاورزی (مطالعه موردی استان آذربایجان غربی- شهرستان بوکان، بخش سمینه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه ناحیه ای سال هفدهم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۳۲)

کلید واژه ها: مدیریت منابع آب بخش سمینه اتلاف آب بهره برداری نامناسب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۴ تعداد دانلود : ۲۸۳
اهداف: مدیریت آب شامل عملیات برنامه ریزی، توسعه، توزیع و مصرف بهینه منابع آب تحت مقررات و سیاست معین است که می تواند نقش مؤثری در استفاده بهینه از آن داشته باشد. تحقیق حاضر بر آن است که مسائل و مشکلات مدیریت آب در بخش کشاورزی را شناسایی کند و راهکارهای لازم را برای حل آن ها ارائه دهد. روش: روش تحقیق براساس هدف توصیفی و تحلیل می باشد. روش جمع آوری اطلاعات اسنادی و میدانی بوده و برای جمع آوری اطلاعات از ابزار پرسش نامه با طیف پنج گزینه ای لیکرت (خیلی کم، کم ، متوسط، زیاد و خیلی زیاد) استفاده شد. جامعه آماری تحقیق کارکنان جهاد کشاورزی شهرستان بوکان می باشد. متغیرهای تحقیق در چهار بخش طبقه بندی گردید؛ عوامل بحران آب، تهدیدات و فرصت های بحران آب، عوامل با اهمیت در مدیریت آب و راهکارهای مدیریت آب. یافته ها: نتایج نشان داد در بخش عوامل بحران آب، بهره برداری نامناسب از منابع با میانگین 33/4 مهمترین عامل، در بخش تهدیدات بیابان زایی با میانگین4/4 مهمترین تهدید، در بخش فرصت های بحران آب انگیزه تغییر الگوی کشت محصولات کشاورزی با میانگین 35/4 و با ضریب تغییرات 74/17 مهمترین فرصت، در بخش مهمترین مؤلفه مدیریت، الگوی کشت با میانگین 53/4 و در بخش راهکارها گسترش روش های آبیاری تحت فشار با میانگین تأثیرگذاری 46/4 مهمترین راهکار بدست آمد.
۲۳.

برنامه ریزی نظام سکونت گاهی شهری با رویکرد سناریو مبنا (مطالعه موردی: استان آذربایجان غربی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی و آمایش فضا دوره ۲۳ بهار ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۱۰۳) 169-199

کلید واژه ها: آینده پژوهی سناریونویسی سکونتگاه های شهری استان آذربایجان غربی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۰ تعداد دانلود : ۵۸۶
ساختار فضایی نظام سکونت گاه های شهری در فضای جغرافیایی نیازمند بسترسازی مطلوب جهت دست یابی به حد بیشینه بهره وری است. در این راستا هدف پژوهش حاضر برنامه ریزی نظام سکونت گاهی شهری استان آذربایجان غربی با تأکید رویکرد سناریونویسی است. نوع تحقیق کاربردی و از نظر ماهیت براساس روش های جدید علم آینده پژوهی، تحلیلی و اکتشافی است. جامعه آماری این تحقیق 30 نفر از استادان، متخصصان و کارشناسان در حوزه آمایش سرزمین است. روش گردآوری داده ها برای بررسی مؤلفه های مؤثر بر نظام سکونت گاه های شهری استان به دو صورت اسنادی (داده های ثانویه) و پیمایشی (داده های اولیه) و ابزار مورد استفاده در روش پیمایشی پرسش نامه و مصاحبه بوده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها ترکیبی از روش های ﺗﺤﻠﯿﻞ اﺛﺮات ﻣﺘﻘﺎﻃﻊ [1] و نرم افزار میک مک [2] استفاده شده است. براساس نتایج، 11 عامل «شبکه حمل و نقل»، «سلسله مراتب مکان های مرکزی»، «ارزیابی نظام تصمیم گیری و مدیریت»، «تهدیدات نظامی و امنیتی»، «پیوندهای مالی»، «فعالیت های اقتصادی برحسب بخش های اصلی»، «اقتصاد کلان استان»، «تحولات جمعیت»، «منابع آب»، «تهدیدات اجتماعی- فرهنگی – سیاسی» و «شبکه ارتباطات» با توجه به این که بیشترین مقدار تأثیرگذاری مستقیم و غیرمستقیم به عنوان عوامل کلیدی مؤثر بر سناریوهای آینده استان شناسایی شدند. با توجه به یافته های تحقیق بین سناریوهای طراحی شده برای آرایش نظام فضایی سکونت گاه های شهری آذربایجان غربی، با انتخاب «سناریوی چندمرکزی» شاهد انسجام فضایی- عملکردی در سطح منطقه و توسعه یکپارچه و متعادل فضایی خواهیم بود.
۲۴.

تحلیل وضعیت تاب آوری شاخص های کالبدی مساکن شهر تبریز در برابر حوادث غیرمترقبه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال نهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳۳ 31 - 48

کلید واژه ها: مسکن شهری شاخص های کالبدی تاب آوری مدیریت بحران تبریز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۴ تعداد دانلود : ۹۹
هدف از این پژوهش بررسی وضعیت شاخص های مسکن شهری با رویکرد تاب آوری مساکن شهری تبریز است، روش پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی بوده و جهت وزن دهی به شاخص ها از مدل AHP و برای ارزیابی و رتبه بندی تاب آوری هریک از مناطق شهری تاپسیس و ویکور و برای تولید نقشه از GIS استفاده شده است. در این پژوهش، هفت شاخص کالبدی شامل: مصالح یا اسکلت ساختمانی، کیفیت مساکن، قدمت ابنیه، نمای مساکن، تعداد طبقات، امکانات رفاهی و تراکم آن ها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از تحلیل یافته های پژوهش گویای آن است که به لحاظ کالبدی شهر تبریز در وضعیت مطلوبیت متوسط قرار دارد. از نظر شاخص هفت گانه بارگذاری شده، شاخص های امکانات رفاهی دارای بالاترین مطلوبیت و شاخص های مصالح دارای کمترین مطلوبیت است؛ همچنین شاخص های امکانات رفاهی و طبقات ساختمان بالاتر از حد وسط مطلوبیت (500/0) و چهار متغیر بعدی پایین تر از حد متوسط بودند. علاوه براین در شاخص های مصالح، کیفیت، قدمت ابنیه و نمای منطقه یک مطلوب ترین و در شاخص مصالح منطقه دو نامطلوب ترین و در شاخص های کیفیت مساکن، قدمت ابنیه و نمای منطقه پنج نامطلوب ترین بودند. در رابطه با شاخص مصالح نیز منطقه هشت مطلوب ترین و منطقه شش نامطلوب ترین منطقه بودند. درنهایت براساس نتایج ویکور منطقه سه تاب آورترین و منطقه دو ناتاب آورترین منطقه در برابر وقوع حوادث بوده است. درنهایت با توجه به یافته های پژوهش پیشنهادات کاربردی ارائه شده است.
۲۵.

تحلیل الزامات تحقق راهبردهای توسعه روستایی ایران با تأکید بر راهبرد صنعتی شدن کشاورزی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی دوره ۱۳ پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳ (پیاپی ۴۴) 595 - 612
تعداد بازدید : ۸۰ تعداد دانلود : ۶۱
الزامات راهبرد کشاورزی صنعتی در چهارچوب ساختار اقتصادی کشور، تعاملات فضایی نظام سکونتگاهی، کارکرد بازار و ساخت اقتصاد کشاورزی روستاها قابل بررسی است. در این راستا، هدف این تحقیق شناخت الزامات تاثیرگذار در تحقق کشاورزی صنعتی در روستاها است. نوع تحقق کاربردی بوده، روش بررسی آن توصیفی - تحلیلی و علی است. جامعه آماری این پژوهش را 23 نفر از کارشناساسان دانشگاهی تشکیل داده اند. براین اساس، جمع آوری داده ها از طریق پرسش نامه بوده و تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از مدل AHP و نرم افزار Expert choice صورت گرفته است . بر اساس نتایج نظر کارشناسان میزان اهمیت نیروی انسانی ماهر در صنعتی شدن کشاورزی برابر با 43301/0 و اهمیت سرمایه مالی برابر با 43300/0 به دست آمد. از الزامات جذب سرمایه؛ زیر معیارهای تضعیف فضای رانت در شهر (4310/0)، بازاریابی و قیمت گذاری شناور (2414/0)، آگاهی مردم از اقتصاد بازاری (0853/0) و مشارکت سازمان یافته مردم (146/0) به ترتیب از زیر معیارهای نظام سکونتگاهی، رفتار دولت، عملکرد بازار و ساختار اقتصاد روستا از اهمیت بالایی برخوردار بودند.
۲۶.

Land use Changes Scenarios for Rural Areas (Case study: Bash Qaleh Dehestan –Urmia County)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش و برنامه ریزی روستایی سال هفتم پاییز ۱۳۹۷ (۲۰۱۸) شماره ۲۳
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۲ تعداد دانلود : ۱۹۶
Purpose- The purpose of the study is to determine the land use change scenarios in Bash Qaleh dehestan. Design/methodology/approach- Research methodology is based on futures studies and scenario studies. First, a list of drivers using documents 34 domestic and foreign research in the field of land use was prepared and then through the view of villagers and farmers (318) (Using Likert scale) and experts (22) the importance and their impact on land use were studied. For development scenarios, a team of five experts (2 rural planners, 2 regional planners, one natural resource expert) was used. Mick Mac software and Wizard scenario were also used for data analysis. Findings- The results showed that people's income, production level, return on investment in activity, industrial agriculture and agricultural margin were the most effective and uncertain drivers of land use change. For these drivers, eight scenarios were developed and developed. Practical implications- Food security, encouragement of conservation of resources, encouraging policies for population growth, increasing community well-being, droughts, climate change, soil erosion, the emphasis of civil society on the rights of citizens and protection of the rights of the next generation, the emphasis of governments on economic self-sufficiency is only part of the opposite trends which has faced land use challenges. It is suggested that specific programs be developed and monitored to avoid them for any scenario.
۲۷.

بررسی و تحلیل اثرات اقتصادی و زیست محیطی گردشگری در سکونتگاه های روستایی (مطالعه موردی: شهرستان سامان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی منطقه ای سال هشتم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳۱ 103 - 114

کلید واژه ها: توسعه روستایی توسعه اقتصادی گردشگری شهرستان سامان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۷ تعداد دانلود : ۳۲۴
امروزه توسعه روستایی یکی از اهداف مهم کشورها به شمار می آید. از آنجایی که درآمد حاصل از بخش کشاورزی در دهه های اخیر دچار افول شدیدی شده است و سبب شده که میزان درآمد بخش کشاورزی قادر به تأمین نیازها و تقاضای روزافزون ساکنان روستاها نباشد، توجه به بدیل های دیگر اقتصادی همانند گردشگری ضروری به نظر می رسد. هدف از نگارش این مقاله بررسی و تحلیل اثرات گردشگری در توسعه اقتصادی سکونتگاه های روستایی شهرستان سامان در استان چهارمحال و بختیاری می باشد. در این تحقیق روش مطالعه توصیفی-تحلیلی می باشد و نوع داده ها کیفی است و برای جمع آوری اطلاعات مورد نیاز از دو شیوه کتابخانه ای و میدانی انجام شده است. در بخش مطالعات میدانی از ابزار پرسشنامه استفاده شد که آن از روش نمونه گیری تصادفی ساده انجام گرفت. پس از تجزیه و تحلیل اطلاعات جمع آوری شده با کمک نرم افزار های رایانه ای Excel و Spss و بهره گیری از روش تحلیل عاملی، تحلیل خوشه ای و همچنین تکنیک TOPSIS نتایج تحقیق نشان می دهد که اولا درآمدزایی از طریق گردشگری، بیشتر در بخش خدمات گردشگری بوده و در زمینه تولیدات کشاورزی و صنایع دستی توفیق چندانی نداشته است و همچنین طبق نتایج مشخص می شود که وجود گردشگران اثرات زیست محیطی بالایی بر روستاهای هدف گردشگری گذاشته است. بنابراین اگر فرهنگ صحیح گردشگری نهادینه نشود، چه بسا آثار مخرب فرهنگی و زیست محیطی آن بیشتر از آثار مثبت اقتصادی باشد. طبق نتایج تحقیق از بین جامعه آ/ماری منتخب، روستای چلوان بیشترین و روستای ایلبگی کمترین بهره مفید را از صنعت گردشگری در منطقه برده اند.
۲۸.

تحلیل و ارزیابی اثرات بالقوه زیست محیطی اجرای طرح گردشگری در بخش صفائیه شهرستان خوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گردشگری و توسعه سال هفتم بهار ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۱۴) 118 - 134

کلید واژه ها: ارزیابی زیست محیطی طرح گردشگری صفائیه مدل لئوپولد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۸ تعداد دانلود : ۲۴۴
هدف از انجام این تحقیق ارزیابی اثرات زیست محیطی محتمل به منظور برنامه ریزی برای سامان دادن به پهنه های گردشگری در منطقه صفائیه خوی است، انجام این امر با ایجاد تعادل بین عنصر انسان، فضا و فعالیت صورت گرفته است، اگر عناصر سه گانه مزبور به طور متعادل و هماهنگ در برنامه ریزی با یکدیگر تلفیق گردند، در آن صورت سرعت تحولات و کاهش اثرات منفی هم در فاز ساختمانی و هم در فاز بهره برداری پروژه های گردشگری افزایش خواهد یافت. این شیوه راهی است جهت افزایش آگاهی از ارزش های محیطی و می تواند به عنوان ابزاری جهت حمایت مالی از نواحی طبیعی و افزایش اهمیت اقتصادی آنها بکار گرفته شود. برای ارزیابی اثرات پروژه گردشگری منطقه مورد مطالعه سه معیار کلان(زیست محیطی ، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی) تعریف گردید که برای هر یک از آنها زیر معیارهایی که آثار توسعه گردشگری را نشان دهد، مشخص شدند. در مرحله بعد پرسشنامه ای برای سنجش اثرات تهیه شده و توسط 32 نفر از کارشناسان دانشگاهی و اجرایی تکمیل گردید. مدل تجزیه و تحلیل اطلاعات، مدل تعدیل شده لئوپولد بر مبنای شرایط منطقه می باشد. نتیجه تحقیق نشان داد که در صورت اجرای پروژه های طرح گردشگری در منطقه صفائیه، تاکید بر ارائه طرحهای بهسازی است که در این حالت پروژه دارای پیامدهای مخرب بوده ولی اثرات منفی شدید ندارد.
۲۹.

تحلیل و ارزیابی کاربری اراضی شهرستان خوی و ارائه مدلی مناسب در راستای شناخت توانمندی های منطقه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مهندسی جغرافیایی سرزمین دوره دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۴) 39 - 54

کلید واژه ها: کاربری اراضی توان اکولوژیکی سیستم اطلاعات جغرافیایی مدل تحلیل سلسله مراتبی شهرستان خوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۶ تعداد دانلود : ۸۴
با توجه به این که محیط زیست طبیعی توان اکولوژیکی محدودی را برای استفاده های بشر داراست، لذا ارزیابی توان سرزمین بستر مناسبی برای برنامه ریزی مناسب محیط زیست و کاربری اراضی فراهم می آورد از این رو، پژوهش حاضر سعی دارد وضعیت کاربری های مختلف در وضع موجود و میزان اختصاص آن به فعالیت های گوناگون در شهرستان خوی را مورد شناسایی و تناسب یا عدم تناسب آن را مورد ارزیابی قرار دهد. در این پژوهش که با روشی توصیفی- تحلیلی و بر اساس توان سنجی اراضی نگاشته شده است مراحل کار بدین ترتیب صورت پذیرفت:1- شناخت وضع موجود اراضی و میزان سرانه آن2- توان سنجی مناطق و مشخص کردن توان بالا اراضی در محیط GIS، با روش نظر سنجی از کارشناسان و تحلیل سلسله مراتبی3- مشخص کردن محدودیت های اکولوژیک و قانونی بر اساس ایجاد حریم های قانونی استاندارد4- استخراج اطلاعات نهایی به دست آمده در قالب نقشه و تحلیل کمی و کیفی آن. نتایج تحقیق حاکی از آن است که در وضع موجود شهرستان خوی، به غیر از کاربری های مسکونی، در سایر کاربری ها باکمبود فضای مورد نیاز مواجه اند. به علاوه، سطوح کمی از اراضی شهرستان خوی توان بالا برای کاربری های مختلف دارد. بطوریکه 470.43 کیلومترمربع و تنها حدود 26 درصد از اراضی، توان بالا برای فعالیت های مختلف دارد. همچنین از 279 روستا واقع شهرستان 90روستا و نیز 3 شهر خوی، ایواغلی و فیروق این شهرستان با محدودیت گسترس روبه رو هستند که باید با مدیریت صحیح از تخریب اراضی اطراف آنها و تغییر کاربری آن جلوگیری شود.
۳۰.

تدوین سناریوهای تحقق پذیری آمایش سرزمین (مطالعه موردی: استان خراسان رضوی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش سرزمین دوره دهم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۱۸) 65 - 91

کلید واژه ها: آمایش سرزمین آینده پژوهی خراسان رضوی سناریونگاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۸۱ تعداد دانلود : ۵۴۹
آینده پژوهی در برنامه ریزی آمایش سرزمین ب ر ی افتن عوامل کلیدی، پیشران ها و فقدان قطعیت های توسعه مناطق در فضای برنامه ریزی تأکید دارد تا برنامه ریز آمایشی با دراختیار داشتن آن ها به عنوان اهرم کنترل، به نگاشت و مدیریت آینده مطلوب بپردازد. هدف پژوهش حاضر، شناسایی شاخص های تأثیرگذار بر تحقق پذیری آمایش استان خراسان رضوی، شناخت متغیرهای کلیدی آمایش استان و درنهایت تدوین سناریوهای مؤثر بر تحقق پذیری آمایش استان بوده است. فرایند حاکم بر این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و نوع روش پژوهش توصیفی تحلیلی است. ماهیت داده ها کیفی بوده و روش گردآوری داده ها و اطلاعات به صورت کتابخانه ای، اسنادی و پیمایشی است. تجزیه وتحلیل داده ها مبتنی بر تکنیک های آینده پژوهی ازجمله پویش محیطی، تحلیل ساختاری و تحلیل تأثیر متقابل است. نتایج تحقیق نشان می دهد از بین سناریوهای تدوین شده، 22 سناریوی با سازگاری قوی، 2740 سناریوی با سازگاری ضعیف و 1837 سناریوی ناسازگار، پیش روی آینده آمایش استان وجود دارد. از 22 سناریوی محتمل، 8 سناریو وضعیت مطلوب، دو سناریو وضعیت بینابین و 12 سناریو وضعیت نامطلوب دارند. از بین سناریوهای مطلوب، سناریوی شماره یک بهترین سناریوی پیش روی آمایش استان است که تمام وضعیت های احتمالی آن کاملاً مطلوب است.
۳۱.

تحلیلی بر ناکارامدی نظام مدیریت بحران در دگرگونی فضایی مناسب نواحی روستایی مورد مطالعه: شهرستان ارومیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحلیل فضایی مخاطرات محیطی سال چهارم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲

کلید واژه ها: مدیریت بحران نواحی روستایی شهرستان ارومیه دگرگونی فضایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۷۱ تعداد دانلود : ۵۱۸
سکونتگاههای روستایی به مثابه نظام های مکانی– فضایی در معرض پویایی ودگرگونی مداوم قرار دارند.آشکار است که در این تحولات، مجموعه عوامل و نیروهای متفاوت ومتنوعی نقش آفرین هستند اما بیشتر این عوامل به نوعی متاثر ازنظام مدیریتی است که در فضاهای روستایی نقش آفرینی می کند. این نظام، با توجه به الگوهای مختلف، دارای اثر گذاری متفاوتی بر نظام های فضایی است. براین اساس، تحقیق حاضر به دنبال بررسی دگرگونی فضایی سکونتگاههای روستایی شهرستان ارومیه مبتنی بر نقش مدیریت بحران است. قلمرو جغرافیایی مورد مطالعه، شهرستان ارومیه است که در غرب دریاچه ارومیه قرار دارد. این تحقیق به لحاظ هدف کاربردی و بر اساس روش، توصیفی – تحلیلی است. جامعه آماری مورد مطالعه، 70 نفر از خبرگان دستگاههای مرتبط با مدیریت بحران شهرستان ارومیه می باشند که با روش تعیین حجم نمونه با جامعه نا معلوم با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده اند. برای جمع آوری داده ها واطلاعات از روش کتابخانه ای و میدانی، از فن پرسشگری و ابزار پرسشنامه استفاده شده است. در تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های کلموگروف اسمیرنوف، دوربین واتسون، رگرسیون، تحلیل مسیر و همبستگی پیرسون در نرم افزار SPSS بهره گیری شده است. مبتنی بر یافته های پژوهش، این نتیجه حاصل شده است که روستاهای تحت تاثیر اقدام نظام مدیریت بحران در مواجهه با مخاطره خشکیدن دریاچه ارومیه با دگرگونی های نامناسبی در ابعاد زیست محیطی، اجتماعی، اقتصادی، کالبدی روبرو شدند. این دگرگونی ها، متاثراز سازوکار نظامی است که در آن بعلت دولتی بودن، تمرکز گرایی و بخشی نگری؛ پاسخگویی، مشروعیت، نقش پذیری کارآمد، عدالت محوری وجهت گیری برنامه ای در آن تضعیف شده است. در این میان، ضعف مشروعیت و ضعف در نقش پذیری کارآمد از اهمیت بالاتری برخوردار هستند. با تعمق در ماهیت عوامل و روابط مستقیم و غیر مستقیم آنها این نکته کلیدی مشخص شده است که نقش پذیری ضعیف روستاییان و نگاه ابزاری به مشارکت آنها در مدیریت بحران، عامل کلیدی بروز تحولات فضایی نامناسب در روستاهای مورد مطالعه است.
۳۲.

امکانسنجی و سنجش بُرد سرمایه گذاری عرصه های گردشگری استان آذربایجان غربی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش سرزمین دوره نهم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۱۷)

کلید واژه ها: آذربایجان غربی پتانسیل های گردشگری سرمایه گذاری فرایند تحلیل سلسله مراتبی GIS

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای شهری جغرافیای اقتصادی
  2. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای شهری گردشگری شهری
تعداد بازدید : ۷۱۷ تعداد دانلود : ۴۶۴
الگوهای نوین توسعه، بر مدار توسعه گردشگری و بهره گیری از تنوع های مکانی –فضایی استوار هستند. بنابراین، شناسایی ظرفیت ها و توانمندی های مختلف فضاهای جغرافیایی در کانون توجه برنامه ریزان توسعه برای جذب سرمایه و سرمایه گذاری قرار دارد. در این راستا، هدف پژوهش حاضر امکان سنجی برد سرمایه گذاری عرصه های گردشگری با تأکید بر استان آذربایجان غربی است. نوع تحقیق، کاربردی و روش بررسی آن توصیفی– تحلیلی است و برای تجزیه و تحلیل فضایی داده ها از فرایند تحلیل سلسله مراتبی، GIS  و  شاخص تایل استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که از کل عرصه های گردشگری، حدود 45/12 درصد دارای برد سرمایه گذاری ملی و بین المللی و حدود 68/18 درصد دارای برد سرمایه گذاری ملی و محلی است. همچنین حدود 45/17 درصد از کل عرصه های گردشگری نیز نسبتاً مناسب بوده و دارای برد محلی سرمایه گذاری است. همچنین از نظر کارشناسان، عوامل مؤثر در برد سرمایه گذاری منابع گردشگری اهمیت متفاوتی (شاخص تایل برابر با 55/0) دارند و عرصه هایی که با معیارهایی همچون شهر، زیرساخت ها و خدمات شهری همجوار هستند، برد بیشتری در مقایسه با سایر عرصه ها دارند .
۳۳.

تحلیل و ارزیابی توان ژئوتوریستی دریاچه زریوار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی محیطی دوره ۲۸ زمستان ۱۳۹۶ شماره ۴ (پیاپی ۶۸)

کلید واژه ها: توریسم ژئوتوریسم اکوتوریسم زریوار الگوی رینارد الگوی پریرا

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای طبیعی ژئومورفولوژی
  2. حوزه‌های تخصصی جغرافیا رشته های جغرافیای عمومی جغرافیای اوقات فراغت
تعداد بازدید : ۲۱۲۴ تعداد دانلود : ۴۰۱
توریسم صنعتی درآمدزا و با صرفه اقتصادی بسیار مناسب است که امروزه، با ایجاد تبادلات فرهنگی و اجتماعی میان ملل مختلف و به علت فقدان آلودگی های زیست محیطی درخور توجه بسیار است. جاذبه های طبیعی هر کشور نقش بسزایی در جذب گردشگر دارند. ژئوتوریسم شاخه ای از اکوتوریسم است که در آن، بازدید کننده به دنبال مشاهده جاذبه های ژئومورفولوژیکی، یافته های دیرینه انسان شناسی، غارها، جذابیت های معدنی و ... است. دریاچه زریوار در استان کردستان ازجمله نقاط دیدنی است که در کنار جاذبه های تاریخی و فرهنگی استان، جذابیت های طبیعی بکر و بی نظیری دارد که توجه هر طبیعت گردی را به خود جلب می کند؛ در این راستا، هدف پژوهش حاضر ارزیابی توان و استعدادهای گردشگری زمین ساختی و فرهنگی دریاچه زریوار است. روش پژوهش ازنظر هدف، کاربردی و ازنظر رویکرد، توصیفی – تحلیلی و ارزیابی است. داده ها و اطلاعات از اسناد و پژوهش میدانی (پرسش نامه) حاصل و الگوهای رینارد و پریرا برای تجزیه و تحلیل اطلاعات استفاده شدند. بر اساس نتایج الگوی پریرا، عیار ژئومورفولوژیکی منطقه (71/3) حدود 5/67 درصد استاندارد الگو را کسب کرده است و شاخص های قابلیت دید (امتیاز 25/3)، ارزش محافظت (امتیاز 8/1) و ارزش کاربردی (امتیاز 9/4) به ترتیب 72، 8/61 و 70 درصد سطح استاندارد الگو را کسب کرده اند. بر اساس الگوی رینارد، از زیرشاخص های ارزش علمی، سطح پایداری با امتیاز 404/0 و جغرافیای دیرینه با امتیاز 62/0 به ترتیب با سطح کیفی متوسط و خوب ارزیابی شدند. از زیرشاخص های ارزش افزوده، زیرشاخص اکولوژیکی (متوسط)، فرهنگی (خوب)، زیبایی (خوب) و اقتصادی (خوب) ارزیابی شدند.
۳۴.

تحلیل مطلوبیت کاربری اراضی کلان شهرستان ارومیه در راستای آمایش سرزمین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اقتصاد فضا و توسعه روستایی سال پنجم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲ (پیاپی ۱۶)

کلید واژه ها: ارومیه آمایش سرزمین کاربری اراضی مطلوبیت اراضی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷۴ تعداد دانلود : ۴۷۰
تحلیل مطلوبیت اراضی براساس معیارهای انسانی و طبیعی از جمله مسائلی است که برنامه ریزان آمایش سرزمین را در تصمیم گیری و استقرار فعالیت ها در عرصه های جغرافیایی یاری می نماید و نقطه عطفی برای استفاده بهینه از منابع به شمار می رود. هدف تحقیق حاضر شناخت سطح مطلوبیت کاربری های کلان اراضی شهرستان ارومیه است. روش تحقیق توصیفی و تحلیلی با رویکرد فضایی است. اطلاعات مورد استفاده از تصاویر ماهواره ای، لایه های GIS منطقه و نظرات کارشناسی (14 نفر در تخصص های منابع طبیعی، کشاورزی، جغرافیای روستایی، شهری و گردشگری) استخراج شده است. از نرم افزار GIS نیز در تجزیه و تحلیل اطلاعات استفاده گردیده است. معیارهای سنجش مطلوبیت کاربری اراضی شامل شبکه راه های اصلی، شبکه گاز، شبکه برق، مجاورت نقاط شهری و شیب زمین بوده است. نتایج نشان داد میزان اراضی کاملاً مطلوب و مطلوب نسبت به راه ها به ترتیب در حدود 29/36درصد و اراضی 99/21 درصد و نسبت شیب زمین حدود 4/41و 3/20 درصد است. همچنین اراضی کاملا مطلوب و مطلوب نسبت به شبکه برق به ترتیب 7/7 و 3/8 درصد و نسبت به شبکه گاز 8/3 و 9/3 درصد محاسبه شده است. اراضی کاملا مطلوب نسبت به فاصله از شهر نیز برای کاربری های مختلف 3/5 درصد بوده است.
۳۵.

پیشران های توسعه روستاهای ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی و آمایش فضا دوره ۲۰ زمستان ۱۳۹۵ شماره ۴ (پیاپی ۹۴)

کلید واژه ها: توسعه روستایی آینده پژوهی پیشران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۷۵ تعداد دانلود : ۱۳۸۸
نقش و جایگاه روستاها در فرایندهای توسعه اقتصادی، اجتماعی و سیاسی در مقیاس محلی، منطقه ای، ملی و بین المللی و پیامدهای توسعه نیافتگی مناطق روستایی چون فقر گسترده، افزایش فاصله طبقاتی، بیکاری، مهاجرت و ... موجب توجه به توسعه روستایی شده است. در این راستا، پژوهش حاضر بر آن است تا با رویکرد آینده پژوهی، پیشران های تاثیرگذار در توسعه روستاهای ایران را ارائه نماید. روش تحقیق مبتنی بر روش دلفی است. در ابتدا، با استفاده از رویکرد تحلیل پنج نیروی پورتر[1] برای محیط خرد و تحلیل STEEP (اجتماعی، تکنولوژیکی، اقتصادی، محیط زیست و سیاسی) برای محیط کلان، عوامل کلیدی، رویدادها و پیشران های مؤثر در توسعه روستایی توسط کارشناسان گروه دلفی انتخاب شدند سپس برای تعیین پیشران های اصلی از نظر اهمیت، میزان تأثیرگذاری و فقدان قطعیت از تحلیل تاثیر متقابل پیشران ها و مدل تحلیل سلسله مراتبی استفاده شده است. براساس نتایج بدست آمده مهم ترین فاکتورهای کلیدی به ترتیب اهمیت؛ مشارکت، سرمایه گذاری و کارآفرینی، تربیت نیروی انسانی متخصص، منابع طبیعی، درآمدزایی، طرح هادی روستایی، مالکیت منابع، تکنولوژی، خدمات و گردشگری است. بر اساس نظر کارشناسان پنج عامل اول در توسعه روستایی از اهمیت زیادی برخودار می باشند که قطعیت و عدم قطعیت پیشران های آنها به بحث گذاشته شده تا اقدامات مناسب برای کنترل و هدایت آن ها در راستای توسعه روستایی ایران برنامه ریزی گردد.   *
۳۶.

ارزیابی توانمندی ها و قابلیت های ژئوتوریستی روستای کندوان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی تابستان ۱۳۹۵ شماره ۵۶

کلید واژه ها: آسیب پذیری ژئوتوریسم مدل دینامیکی روستای کندوان ارزیابی توانمندی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۱۸ تعداد دانلود : ۶۱۹
ژئوتوریسم از ترکیب واژه های ژئو (زمین) و توریسم (گردشگری) پدید آمده است و به شکلی از گردشگری گفته می شود که دارای جاذبه های زمین شناسی، ژئومورفولوژی، میراث فرهنگی و زیباشناسی مکان جغرافیایی است. هدف این تحقیق ارزیابی توان ژئوتوریستی روستای کندوان واقع در شهرستان اسکو می باشد. برای رسیدن به این هدف در این تحقیق از روش توصیفی- تحلیلی استفاده شده است. در روش توصیفی ابزار کار محققان مطالعات اسنادی و میدانی بوده و در مرحله بعد با استفاده از نظر کارشناسان و توریست ها توان ژئوتوریستی روستا ارزیابی گردید. در نهایت برای تجزیه تحلیل داده ها مدل دینامیکی به کار گرفته شد. نتایج تحقیق نشان داد که شاخص ارزش علمی ژئوتوریستی روستا برابر با 88/22، شاخص ارزش های مازاد 08/29 و ضریب آسیب پذیری منطقه نیز 47/2 به دست آمده است. در نهایت توان ژئوتوریستی روستا بر اساس معیار کمی (مقدار 45/54 ) و معیار کیفی مدل، خوب ارزیابی گردید.
۳۷.

ارزیابی سطوح توسعه یافتگی در ابعاد مختلف اجتماعی- رفاهی، زیر بنایی و تکنولوژیکی جامعه عشایری استانهای ایران(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و مطالعات محیطی سال چهارم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۱۴ 163 - 180

کلید واژه ها: مدل و تکنیک پایدار محیطی توسعه پایدار استان یزد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۶ تعداد دانلود : ۱۸۵
هدف تحقیق حاضر ارزیابی سطح توسعه یافتگی ابعاد کالبدی – فضایی جامعه عشایری ییلاقی و قشلاقی مناطق مختلف کشور است. روش تحقیق و توصیف رابطه بین متغیرها بر مبنای توصیفی – تحلیلی است. جامعه آماری تحقیق نیز جامعه عشایری کل کشور با جمعیت2373660 نفر در قالب 426320 خانوار است. داده های مورد نیاز تحقیق از اسنادی و مرکز آمار و آخرین دوره سرشماری 1387جامعه ایلات و عشایر کشور بدست آمده است. در تجزیه تحلیل داده ها از مدل تاپسیس جهت رتبه بندی استانهای توسعه یافته، نیمه توسعه یافته و توسعه نیافته، و از مدل برازش رگرسیونی SPSS برای سنجش میزان اهمیت و درجه تاثیر گذاری شاخصهای سازنده تحقیق در سطح توسعه یافتگی استفاده گردیده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که ضریب نابرابری توسعه در منطقه قشلاقی 0.467 و منطقه ییلاقی 0.567 است. ضریب همگنی توسعه در درون استانهای توسعه نیافته دوره قشلاقی(2.01) و برای استانهای توسعه نیافته دوره ییلاقی 4.4 است. مدل برازش رگرسیونی نشان می دهد که شاخصهای بکار رفته در دوره ییلاقی 99.3 درصد و در منطقه قشلاقی 98.2 درصد سطح توسعه یافتگی جامعه عشایری را تبیین می کند. در بین شاخصهای توسعه دسترسی به انرژی با ضریب 0.693 بیشترین تاثیر و در دوره قشلاقی دسترسی به امکانات ارتباطاتی و اطلاعاتی با ضریب تاثیر 3.26 بیشترین تاثیر را در سطح توسعه داشته است.
۳۸.

تحلیل رابطه شاخص های جمعیتی با توسعه یافتگی استان های ایران(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و مطالعات محیطی سال چهارم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۱۶ 7 - 22

کلید واژه ها: مورفوکلیماتیک مورفودینامیک مدل پلتیر استان کرمانشاه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۹ تعداد دانلود : ۱۹۰
برنامه ریزی جمعیت به عامل اساسی در توسعه یافتگی و عدم توسعه یافتگی مطرح شده است. پدیده شهرنشینی به عنوان یکی از مهمترین پیامدهای رشد جمعیت در قرن 21 منجر شده است بحران های شهری و آسیب های جدی در روند توسعه یافتگی مناطق و شهرها به وجود آید و استان های کشور به لحاظ میزان توسعه یافتگی نابرابری شدیدی باهم داشته باشند. با توجه به ماهیت موضوع و مؤلفه های مورد بررسی، رویکرد حاکم برای این پژوهش توصیفی – تحلیلی است. شاخص های مورد بررسی حدود 7 شاخص جمعیتی و30 شاخص اقتصادی، فرهنگی، صنعتی و مسکن است که اطلاعات مورد نیاز از مرکز آمار ایران، سرشماری های عمومی نفوس و مسکن و سالنامه های آماری استان ها بر اساس آمار سال 1390 جمع آوری شده است. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از مدل Topsis و همچنین از آزمون های آماری ضریب همبستگی، رگرسیون، تحلیل واریانس و مدل تحلیل مسیر جهت سنجش ارتباط بین شاخص های جمعیتی و شاخص های توسعه و همچنین میزان تاثیرگذاری و تاثیرپذیری استفاده شده است. برابر بررسی های صورت گرفته، استان تهران و البرز با میزان های توسعه به ترتیب 9861/0 و 9824/0 به عنوان توسعه یافته ترین استان ها و استان سیستان و بلوچیستان با میزان توسعه 0069/0 به عنوان محروم ترین استان شناخته شدند. همچنین ضریب همبستگی چندگانه با 901/0 رابطه بین شاخص های جمعیتی و میزان توسعه یافتگی استان های کشور را تایید می نماید. مقدار تبیین نشان می دهد که 5/76 درصد از تغییرات و توسعه یافتگی استان های کشور ناشی از شاخص های جمعیتی (تراکم جمعیت، میزان شهرنشینی، نرخ فعالیت، بارتکفل، میزان باسوادی، میزان مهاجرین وارد شده و نسبت جنسی است. همچنین مدل تحلیل مسیر نشان می دهد شاخص میزان باسوادی با ضریب 687/0 بیشترین تاثیر و میزان بارتکفل با ضریب 355/0- کمترین تاثیر به عبارتی دیگر تاثیر منفی بر روند توسعه یافتگی استان های کشور داشته است. در نهایت جهت رسیدن به توسعه یافتگی استان های محروم پیشنهاداتی ارایه شده است.
۳۹.

بررسی عوامل مؤثر بر الگوی رفتار نیروی انسانی در فعالیت های کشاورزی: مطالعه موردی روستاهای شهرستان میاندوآب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روستا و توسعه سال هجدهم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۳

کلید واژه ها: کشاورزی بازار میاندوآب رفتار دولت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸۶ تعداد دانلود : ۴۸۰
هدف مقاله حاضر بررسی عوامل مؤثر بر رفتار اقتصادی و اجتماعی روستاییان در زمینه فعالیت های کشاورزی است. تحقیق حاضر در سال 1393 در شهرستان میاندوآب انجام شد. برای انتخاب نمونه ها، نمونه گیری تصادفی در دو مرحله صورت گرفت؛ نخست، 27 روستا به عنوان روستاهای نمونه و سپس، از این روستاها، 370 نفر به عنوان جامعه نمونه انتخاب شدند. تجزیه و تحلیل اطلاعات از طریق آزمون همبستگی، رگرسیون و تحلیل عاملی صورت گرفت. نتایج نشان داد که رفتار اقتصادی با میانگین 33/2 و رفتار اجتماعی با میانگین 43/2 کمتر از حد متوسط است؛ همچنین، از میان عوامل اقتصادی، نابرابری درآمد و ارزش افزوده کشاورزی با دیگر بخش های اقتصادی با ضریب تأثیر 43/0، از میان عوامل کالبدی، پراکندگی قطعات اراضی و اندازه اراضی با ضریب تأثیر 33/0 و از میان عوامل طبیعی، بیماری و شیوع آفات با ضریب 35/0 بیشترین تأثیر را در رفتار اقتصادی و اجتماعی داشتند. تمرکز ثروت و سرمایه در شهرها و ثبات درآمدی در اقتصاد شهری، به ترتیب، با ضریب تأثیر 25/0 و 275/0 مهم ترین عوامل مؤثر بر رفتار اقتصادی بودند.
۴۰.

ارزیابی تطبیقی توان گردشگری منطقه ای با تأکید بر ژئوتوریسم (مطالعه موردی: هفت چشمه نقده، دره قاسملو و بند ارومیه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی منطقه ای (دانشگاه آزاد مرودشت)سال پنجم بهار ۱۳۹۴ شماره ۱۷

کلید واژه ها: گردشگری ژئوتوریسم دره قاسملو دره بند هفت چشمه اورمیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۶۳ تعداد دانلود : ۶۸۷
ژئوتوریسم ترکیبی از واژه زمین و توریسم است و به توریسمی گفته می شود که دارای جاذبه های زمین شناسی، مورفولوژیکی و فرهنگی است. استفاده صحیح و بهینه از این جاذبه ها در مناطق مختلف، مستلزم شناخت از جنبه های مختلف است. هدف این تحقیق ارزیابی توان ژئوتوریسم منطقه ای و مقایسه مناطق با هم دیگر است. محدوده مورد مطالعه این تحقیق مناطق ژئوتوریستی هفت چشمه نقده، دره قاسملو و دره بند ارومیه می باشد. روش تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی و مقایسه ای است. جامعه آماری تحقیق گردشگران بازدیدکننده از مناطق مورد مطالعه در روز جمع آوری اطلاعات بوده و از روش نمونه گیری تصادفی برای انتخاب نمونه (39 نفر گردشگر و 11 نفر کارشناس) استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از مدل دینامیکی هادزیچ و از مدل ضریب عدم تشابه برای مقایسه مناطق مورد مطالعه استفاده گردید. بر اساس نتایج بدست آمده: توان ژئوتوریستی دره بند، قاسملو و هفت چشمه به ترتیب برابر با 07/33، 53/37 و 81/31 است که نشان می دهد توان ژئوتوریستی مناطق را در حد متوسط بوده و تفاوت های مناطق نیز در برخی از زیرشاخص ها بوده و در حالت کلی شباهت های منطقه ای زیاد می باشد. بیشترین شباهت بین منطقه بند و قاسملو در شاخص قابلیت دید و ارزش چشم انداز به ترتیب با ضریب 02/0 و 1 می باشد. بالاترین شباهت بین بند و هفت چشمه در زیر شاخص، ارزش تفسیری (مرتبط با داستان های خوب) با ضریب 7/10 است.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان