سهیلا جلالی کندری

سهیلا جلالی کندری

مدرک تحصیلی: استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه الزهراء علیها السلام   
پست الکترونیکی: S.jalali@alzahra.ac.ir

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۲۷ مورد.
۲.

حضور نظامی زنان در صدر اسلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فصلنامه علمی پژوهشی علوم انسانی دانشگاه الزهرا ۱۳۸۲ شماره ۴۶ و ۴۷

کلید واژه ها: اسلام جهاد تدارکات جنگ زن مسلمان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۲۵ تعداد دانلود : ۹۸۳
این مقاله به بررسی حضور نظامی زنان مسلمان در صدر اسلام پرداخته است. با بررسی و تحقیق در متون تاریخی، شواهد متعددی از حضور زنان مسلمان در عرصه های گوناگون جهاد ارائه شده است. این شواهد تنها محدود به جهاد دفاعی نیست. بر اساس این اسناد تاریخی اثبات می‌شود که سیره معصومین (ع) و عرف حاکم بر مسلمانان در صدر اسلام با مشارکت اجتماعی زنان در زمینه نظامی مخالف نبوده است. البته این حضور بیشتر در حوزه هایی مانند پشتیبانی و تدارکات، کمک های پزشکی و تشویق به مبارزه و پایداری، نمود می یابد؛ امّا در صورت لزوم، زن مسلمان اسلحه به دست گرفته و رو در رو با دشمن جنگیده است.
۳.

شیوه های مواجهه با «دشمن» در قرآن کریم و کتاب مقدس عبری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت ادیان سال هشتم بهار ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۳۰)

کلید واژه ها: قرآن تنخ کتاب مقدس عبری دشمن شیوة برخورد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۹۵ تعداد دانلود : ۹۲۵
ادیان ابراهیمی راه کارهای رفتاری مناسبی در برخورد با دشمن ارائه می دهد که مطابق با رسالت آنان، از اصول اخلاقی مشخصی برخوردار است. این پژوهش، به بررسی و مقایسه اشتراکات و افتراقات قرآن کریم و تنخ در برخورد با دشمنان، برای دستیابی به رفتار مسالمت آمیز بین پیروان این دو دین می پردازد. منظور از «دشمن»، دشمنان عقیدتی جامعه دینی مسلمانان و یهودیان است که براساس آیات قرآن کریم، به گروه های «مشرک»، «کافر»، «منافق» و «اهلِ کتاب معاند» و در تنخ، به گروه های «ملحد» و «بنی اسرائیل خاطی» تقسیم شده اند. در قرآن کریم، برخورد مسلمانان با دشمن، همراه با تعقل و یاری خداوند است. در تنخ، خداوند با دشمنان برخورد می کند و در این زمینه تعقل انسان ها نقش چندانی ندارد. قرآن کریم در رفتار با دشمن، سیر مشخصی از رفتار ملایم تا قاطع را ترسیم می کند. در کتب مؤخرِ کتاب مقدس عبری، می توان شاهد رفتارهای اخلاق محور با دشمن بود، اما تناقضات موجود در تنخ، مخاطب را در دریافت الگوی صحیح رفتاری در برخورد با دشمن دچار تردید می کند. در تنخ، برخورد با دشمن به دلیل نگاه غالب قومی آن، از سنخ طرد مطلق غیر خود و حالت تدافعی است؛ اما قرآن کریم، فارغ از اختلافات قومی، رفتاری مبتنی بر اخلاق ارائه می دهد که شمول گرا و مفید برای همه نژادهاست.
۴.

گونه های روایات تفسیری امام سجّاد(ع) در حوزه تعیین مصداق(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآن و حدیث سال چهارم بهار و تابستان ۱۳۹۰ شماره ۲ (پیاپی ۸)

کلید واژه ها: تأویل روایات تفسیری تعیین مصداق روش های تفسیری جری و تطبیق امام سجاد (ع)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۶۴ تعداد دانلود : ۹۰۱
سیاری از روایات تفسیری ائمه اطهار(ع) در پی تفسیر آیات قرآن نیست، بلکه در پی تطبیق آن بر برخی از مصادیق آیه است. این در حالی است که عدم تفکیک حدود این روایات با روایاتی که درصدد تفسیر مفهوم آیه هستند، موجب شکل گیری پندارهای ناروا بر شیعه گشته است. اهمیت جداسازی انواع این روایات، ضرورت تحقیق حاضر را روشن می سازد. در این مقاله پس از استخراج روایات تفسیری آن حضرت از مهمترین تفاسیر روایی شیعه و کتب حدیثی، سعی شده است گونه های آن روایات در بیان مصادیق آیات مورد بررسی قرار گیرد. در نتیجه این تحقیق روشن شد که روایات تفسیری امام سجّاد(ع) در حوزه تعیین مصداق، به صورت کلّی شامل روایات تعیین کننده مصداق ظاهر و تعیین کننده مصداق باطن است و نوع اول خود به انواع مصداق ظاهری کامل، مصداق ظاهری اتمّ و مصداق عام تقسیم می شود. عامل مهم در شکل گیری این گونه روایات تفسیری امام سجّاد(ع) آن است که حضرت به دلیل شرایط حاکم بر عصر خویش سیاست تقیه را برگزیدند؛ اما این سیاست موجب نشد که از اعلام حقانیّت و جایگاه اهل بیت پیامبر(ص) غافل شوند. یکی از راهکارهای ایشان برای نشان دادن این حقانیّت، تطبیق آیات قرآن بر شرایط عصر و زمان خود و اهل بیت پیامبر(ص) است.
۶.

معناشناسی «اضلال الهی» در قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تفسیر و زبان قرآن سال پنجم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۱۰)

کلید واژه ها: معناشناسی قرآن کریم روابط جانشینی روابط هم نشینی اضلال الهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۳۸ تعداد دانلود : ۹۵۵
مفهوم «ضلالت»، یکی از کلیدی ترین مفاهیم قرآنی است؛ به گونه ای که اغلب مفاهیم کلیدی قرآن به طور مستقیم یا غیرمستقیم در دو حوزه معناشناسی هدایت و ضلالت دسته بندی می شوند. میدان معناشناسی (هدایت - اضلال) نیز همچون تمامی مفاهیم کلیدی قران کریم حول محور «الله» در جریان است؛ به گونه ای که ضلالت حقیقی تنها زمانی محقق می شود که با «اضلال الهی» همراه گردد. این پژوهش در راستای کشف لایه های معنایی مفهوم «اضلال الهی» در قرآن و با هدف تبیین پیوستگی معارف قرآنی تدوین شده و با استفاده از روش نوین معناشناسی به تبیین مفهوم «اضلال الهی» و کشف حوزه های معنایی مرتبط با آن پرداخته است. با بررسی 32 آیه ای که در آن اضلال به خداوند اسناد داده شده است، با رویکرد هم زمانی و استخراج مفاهیم هم نشین و جانشین، این نتیجه حاصل شد که مفهوم «هدایت» در تقابل معنایی با این مفهوم قرار دارد و «اضلال الهی» به معنای تصرف در دستگاه های ادراکی انسان (سمع، بصر و قلب) گریبان گیر کسانی خواهد شد که از هدایت اولیه الهی رویگردان شده و با ویژگی هایی چون کفر، ظلم، فسق، نفاق و اسراف خود را مستحق اضلال الهی گردانده اند. مفاهیمی چون ازاغة، طبع، ختم، کر و کور کردن، دگرگون کردن، زیادکردن بیماری قلب و رویگردان کردن، جانشین مفهوم اضلال در ارتباط با خداوند به شمار می آیند. از آنجا که هدایت تنها از جانب خداوند متعال است، فرد با فراهم کردن اسباب «اضلال الهی»، خود را از هر نوع هدایت گر و ولی و یاوری محروم می کند و هرگز راهی به سوی هدایت نخواهد یافت.
۹.

قاعده «تصویرپردازی هنری سیّد قطب»، به تفکیک سوره های مکّی و مدنی، با محوریت سوره های مدّثّر و منافقون(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزه های قرآنی بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲۳

کلید واژه ها: تصویر سید قطب تصویرپردازی هنری سوره مدثر سوره منافقون

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی فلسفه دین
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن کلیات مفسران و تأویل گران شیعی
تعداد بازدید : ۱۷۱۴ تعداد دانلود : ۷۵۹
دانشمندان علم بلاغت از دیرباز به جنبه های هنری و آفرینش های خاص و بدیع قرآن توجه داشته و در قالب اشکال گوناگون آن را بیان نموده اند. امروز شاید بتوان واژه «تصویر» را جایگزین این جنبه ها کرد، به طوری که با درک تصاویر قرآنی و بدون استفاده از اصطلاحات پیچیده بلاغی می توان راز جاودانگی قرآن و نفوذ آن در اعماق قلب مخاطب را دریافت. تطبیق قاعده تصویر بر سوره های مکی و مدنی به طور جداگانه (در اینجا دو سوره مدثر و منافقون) نتایج درخورِ توجهی به دست می دهد که پیامد آن توجه دقیق و ژرف آیات قرآن به گونه شناسی مخاطب، شرایط مکان و زمان و در نهایت، اثبات معجزه بودنِ آن است. آیات مکی در پی استوارسازی اندیشه و رسوخ یک عقیده در دل هستند پس باید با تصاویری بدیع و مؤثر و همراه با لحنی کوبنده و تند و صریح باشند. در مقابل، هدفِ آیات مدنی تطبیق این اندیشه ها در عمل است و برای این منظور باید تصاویری را در بر گیرند که درازدامن و آرامش بخش باشند.
۱۰.

گونه شناسی روایات امام حسن مجتبی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حدیث پژوهی سال ششم بهار و تابستان ۱۳۹۳ شماره ۱۱

کلید واژه ها: تفسیر قرآن روایات تفسیری امام حسن (ع) گونه شناسی روایات تفاسیر مأثور

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات فقه الحدیث حدیث شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث معارف حدیثی موارد دیگر روایات و عترت
تعداد بازدید : ۱۶۹۹ تعداد دانلود : ۲۴۳۶
به استناد بسیاری از آیات و روایات، ائمه اطهار تنها کسانی هستند که پس از خدا و پیامبر آگاهی کامل به معارف قرآن و مراد و مقصود آیات آن دارند. ائمه با توجه به نیاز بشر، به تفسیر و تبیین آیات قرآن کریم پرداخته اند. با توجه به اهمیت و جایگاه ویژه گونه شناسی روایات در تفسیر قرآن کریم از یک سو و کثرت روایات تفسیری اهل بیت از سوی دیگر، در این مقاله، با توجه به اینکه تاکنون روایات امام حسن در تفسیر گونه شناسی نشده، تنها روایات تفسیری امام حسن تحلیل و بررسی شده است. هرچند روایات تفسیری حضرت نسبت به امامان دیگر اندک است، همین روایات اندک دست مایه خوبی برای کشف نگاه امام حسن به چگونگی تفسیر است. بر اساس این پژوهش، مهم ترین گونه های تفسیری روایات امام حسن عبارت است از: ذکر سبب نزول، بیان معنی مفردات، بیان بطون آیات، تبیین آیات از راه بیان مصادیق، تبیین آیات الاحکام، ذکر جزئیات داستان های قرآن کریم، استناد و استشهاد به آیات، عمل به آیه با عمل به مفاد آن، علم قرائت، فضایل و خواص قرائت سوره ها و آیات. روش امام حسن در تفسیر قرآن کریم عبارت است از: تفسیر قرآن با سنت، استناد به قواعد زبان عرب. مبانی قرآن شناختی امام حسن در تفسیر قرآن کریم عبارت است از: هدایتگری قرآن و صیانت قرآن از تحریف.
۱۱.

تعامل با بیگانگان از منظر کتاب مقدس عبری، تلمود و قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت ادیان سال هفتم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۳ (پیاپی ۲۷)

کلید واژه ها: قرآن کریم تنخ بیگانگان برگزیدگی قوم یهود کتاب مقدس عبری

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه دین
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی فلسفه دین
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی ادیان دیگر
تعداد بازدید : ۱۶۷۵ تعداد دانلود : ۱۰۱۳
امروزه مناقشات بین پیروان ادیان مختلف، افزایش یافته و موجب ناامنی در جهان شده است. توجه به متون و اندیشه های دینی و بازتاب آن در تعامل بیرونی، می تواند در شناسایی دلایل اختلاف و رفع آن مؤثر باشد. در اندیشه یهود، «بیگانگان» افرادی خارج از قوم یهود هستند و نگاه دوگانه ای در برخورد با بیگانگان وجود دارد. در گزارش های کتاب مقدس عبری(تنخ) و تلمود، از یک سو آنان، دارای نژاد پست و متفاوت از یهود هستند و از سوی دیگر، مخلوقات محترم خداوند شمرده می شوند. اکثر یهودیان، به دلیل باور به خلوص نژادی و برگزیدگی قوم خویش، با بیگانگان برخورد نامتعارف می کنند. با بررسی متون مقدس یهود، یکی از دلایل مهم تعامل نادرست یهودیان با بیگانگان، تکیه بر اندیشه های ناصواب راه یافته به متون دینی آنان است. در مقابل، قرآن کریم به همه انسان ها یکسان نگریسته، برای هیچ نژادی اعتبار ویژه قائل نمی شود، بلکه تنها تقوا و ایمان و عمل صالح موجب برتری انسان ها می باشد.
۱۳.

تحلیل مدخل ""زنان و قرآن"" در دایرة المعارف قرآن "" EQ(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات علوم قرآن و حدیث سال سیزدهم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲ (پیاپی ۳۰)

کلید واژه ها: قرآن زن دایرة المعارف قرآن لیدن فرودستی زن تفاوت حقوقی زن و مرد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۴۸ تعداد دانلود : ۸۰۳
موضوع زن و حقوق او از جمله موضوعات مهمی است که در سده اخیر مورد توجه بسیاری قرار گرفته است و امروزه دایرة المعارفها منابع اولیه و مهمی برای کسب اطلاعات در خصوص مفاهیم مختلف هستند، لذا مراجعه به آنها ضروری است. خانم ""راث رودد"" در مدخل ""زنان و قرآن"" در دایرة المعارف قران لیدن جایگاه و حقوق زن در قرآن را نقد و بررسی کرده است. این مقاله گرچه دارای نقاط قوتی است و نویسنده در آن به برخی از حقوق ویژه زنان در قرآن اشاره کرده و زن و مرد را در انجام وظایف مذهبی از دیدگاه قرآن یکسان دانسته است، امّا در طرح مباحث رویکردهای جانبدارانهای داشته و به ظاهر آیات بسنده و از آیات مشابه یک موضوع و سیاق و فضای نزول آیه غفلت کرده است. به علاوه به منابع اصیل لغوی و تفاسیر متعدد نیز مراجعه نکرده و به همین لحاظ وی با استناد به برخی از تفاوتهای حقوقی زنان و مردان، زن را از نگاه قرآن موجودی فرودست و تحت سلطه مرد میداند؛ امّا حقیقت آن است که این تفاوتهای حقوقی مربوط به تفاوتهای زیستی زنان و مردان و تفاوت وظایفشان در خانواده میباشد
۱۴.

بررسی طرح واره ای استعاره های "تقوا" در خطبه های نهج البلاغه بر مبنای مدل ایوانز و گرین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات علوم قرآن و حدیث سال هفدهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۴۵)

کلید واژه ها: نهج البلاغه تقوا معناشناسی شناختی طرح واره استعاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۷۶ تعداد دانلود : ۶۴۱
معنا شناسی شناختی یکی از نظریه های مطرح در شاخه های معناشناسی است. از جمله فرایندهای مفهومی که معنا شناسان شناختی به آن پرداخته اند، طرح واره های تصوری است. طرح واره ها سطح اولیه ساخت شناختی زیربنای استعاره اند که امکان ارتباط میان تجربیات فیزیکی ما را با حوزه های شناختی پیچیده تری فراهم می کنند. ایوانز و گرین (از جمله زبان شناسان شناختی)، طرح واره های تصوری را زیر مجموعه ای از «تجسم و ساختار مفهومی» معرفی می کنند. در همه ادیان مفهوم «تقوا» یکی از مفاهیم انتزاعی است. درک «تقوا» از تجربه مستقیم ما خارج است. حضرت علی(ع) در نهج البلاغه، جهت معرفی تقوا و پیامدهای آن، از طرح واره های تصوری استفاده کرده و با تنزّل معنویّات به قلمرو محسوسات، این مفهوم معنوی را در سطح فهم همگان به ویژه اعراب صدر اسلام قرار می دهد. غایت جستار حاضر بررسی بازنمودِ طرح واره های تصوری «تقوا» در خطبه های نهج البلاغه بر مبنای مدل «طرح واره های ایوانز و گرین» در چهارچوب معنا شناسی شناختی با روش توصیفی–تحلیلی است. شواهد نشان می دهد، طرح واره های نیرو، حرکتی، ظرف بودگی، اتّحاد، فضا، تعادل، همسانی و موجودیّت )شیء) در بافت متنی احادیث وجود دارد. طرح واره قدرتی و سپس طرح واره همسانی و موجودیّت بیشترین بسامد را داشته اند که این می تواند توجیه شناختی داشته باشد. به نظر می رسد، طرح واره قدرتی در این زمینه، طرحی از تجربه، فرهنگ و نظام زندگی مردم باشد و بتوان دو طرح واره همسانی و موجودیّت را با تمایل ذهنی افراد به ایجاد همانندسازی میان آنچه پیرامون آنهاست، توجیه کرد. همچنین مفاهیم مختلفی در شکل گیری طرح واره های تقوا نقش داشته اند. از آن جمله عبارتند از: بدن، جانور، گیاه، خوراکی، اشیاء، مکان، عناصر طبیعی و عناصر چهارگانه.
۱۵.

ماهیت و ساختار اعجاز قرآن در نظام اندیشگانی خطابی و جرجانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سراج منیر سال هفتم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۲۴

کلید واژه ها: خطابی جرجانی نظم اعجاز قرآن اعجاز تأثیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۹۶ تعداد دانلود : ۴۱۳
اعجاز قرآناز جمله مسایل محوری در مباحث اندیشمندان است. ابوسلیمان خطابی و عبدالقاهر جرجانی از صاحب نظران در این عرصه هستند که وجه اعجاز قرآنرا در نظم آن مطمح نظر قرار داده اند. جستار حاضر، با روش توصیفی تحلیلی و با رویکرد مقایسه و نقد، به بررسی آرای خطابی و جرجانی در زمینة اعجاز قرآن کریمپرداخته است. خطابی معتقد است که اساس بلاغت در قرآنبه گونه ای است که اگر لفظی از جای خود برداشته شود و لفظ دیگری به جای آن قرار گیرد، سخن تباه می گردد یا شکوه و جلوه ای که داشته، از میان می رود و در نتیجه، بلاغت رخت برمی بندد. لیکن نظریة نظم از منظر جرجانی با نحو مرتبط است. از دیدگاه وی، نظم از طریق ادراک معانی نحوی محقّق می گردد و این ادراک از طریق گزینش نیکو میسّر است. وی معتقد است که لفظ در نظم، تابع معناست. همچنین، ارتباط میان الفاظ، مانند ارتباط های نحوی، به خودی خود، به نظم منجر نمی شود، بلکه ترتیب معانی و ساختار آن در ذهن متکلّم است که موجب نظم می شود. خطابی و جرجانی هر دو اعجاز تأثیری قرآنرا می پذیرند، ولی تحدّی قرآنرا در نظم آن دانسته اند. تأمل در نظرات این دو اندیشمند نشان می دهد که رویکرد خطابی در البیانبلاغی است، اما جرجانی در دلائل الإعجازرویکردی نحوی بلاغی و در عین حال، هنری دارد. در حقیقت، جرجانی اندیشة نظم را به کمال رساند، به گونه ای که اکنون از نظر بسیاری، مهم ترین وجه اعجاز محسوب می شود.
۱۶.

توصیفات قرآن کریم و کتاب مقدسِ یهودیان از دشمن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: انسان پژوهی دینی سال چهاردهم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۳۸

کلید واژه ها: قرآن تنخ کتاب مقدس دشمن ویژگی دشمن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷۲ تعداد دانلود : ۳۸۴
متون مقدس در دست یابی به معنای دشمن و شناسایی آن بسیار مهم اند. دشمن در اندیشه دینی می تواند از زوایای گوناگون بررسی و به انواع متفاوتی تقسیم شود. صرف نظر از نوع دشمن، می توان به جهت مهم ترین خصوصیت مشترک تمام آنان، که مخالفت با خداوند و رسولان او است، ویژگی های دشمنان دینی را بررسی کرد. با واکاوی خصوصیات دشمنان در قرآن کریم و کتاب مقدس یهودیان (تنخ)، اولاً می توان به تعریف جامعی از دشمن در منظر دینی دست یافت؛ سپس با شناخت دقیق از اندیشه دینی هر دو مذهب، روابط بهتری در بین پیروان دو دین برقرار کرد. این پژوهش با استخراج و دسته بندی ویژگی های اکتسابی دشمن در معنای عام، به اشتراکات و افتراقات متنی دو کتاب مقدس در این زمینه پرداخته است. اشتراکات در تبیین خصوصیات دشمن در هر دو کتاب بسیار فراوان است، تا حدی که به جز «انکار معاد»، به عنوان یکی از ویژگی های دشمن در قرآن، هر دو کتاب به ویژگی های یکسانی اشاره کرده اند، مانند تکبّر، سرکشی، پیمان شکنی، ستمگری و کینه توزی. افتراقات بین این دو متن، دامنه کمتری را به خود اختصاص می دهد.
۱۷.

بررسی یکسان پنداری «شعیب» در قرآن و «اشعیاء» در کتاب مقدس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: الهیات تطبیقی سال دهم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲۲ 31 - 50

کلید واژه ها: شعیب اشعیاء اصحاب ایکه بلمی استشراق متن قرآن کتاب مقدس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷۰ تعداد دانلود : ۳۶۶
جیمز بلمی ازجمله مستشرقانی است که گمان می کند اشتباهاتی در متن قرآن وجود دارد. او به دلیل پیدانکردن داستان «شعیب» در کتاب مقدس و واژه «شعیب» در زبان های عبری، آرامی و کتیبه های عرب باستان، معتقد است واژه «شعیب» در قرآن، صحیح ثبت نشده و اصل آن «شعیا» یعنی صورتِ عربی کلمه «اشعیاء» است و داستان «شعیب» در قرآن بازگویی از پیش گویی «اشعیاء» درباره عرب است و اصحاب ایکه، بازرگانان ددان در زمان اشعیاء نبی بوده اند. اهمیت بررسی ادعاهای او آن است که کمترین نتایج حاصل از آنها، تأکید بر اخذ قرآن از کتاب مقدس، تشکیک در واقع نمایی و صحت داستان های تاریخی و خدشه در اعتقاد به تحریف نشدن قرآن است. نقد ادعاهای تفسیری او، در نتایج پیش گفته تردید وارد می کند. نتایج پژوهش حاضر نشان می دهند نام «شعیب» در اصل عربی است و نام هایی از ریشه «شعب» از زمان قبل اسلام در زبان عربی وجود داشته اند. دلایلی نظیر تکرار نزول داستان شعیب در طول دوران نزول تدریجی، تداول قرائت، حفظ و آموزش قرآن، شیوه کتابت قرآن با حضور شاهدان و املاءکنندگان و ... استنساخ اشتباه این واژه را ناممکن می کند. همچنین، اقتباس «داستان شعیب» از «پیش گویی اشعیاء درباره اعراب»، با توجه به تفاوت های بنیادین در غرض، موضوع و جزئیات این دو داستان، پذیرفتنی نیست. همچنین توجیه لازم برای تطابق ددان با ایکه وجود ندارد. نتیجه مهم دیگر آنکه تغییر واژه «شعیب» به «اشعیاء» با معیارهای اصلاح متن بلمی مانند بهبود معنای متن و سازگاری با سبک قرآن مطابق نیست. 
۱۸.

نقد مقاله «دستان ابولهب و غزال کعبه» اثر اری روبین

نویسنده:
منبع: شبهه پژوهی مطالعات قرآنی سال سوم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۴) 158 - 178

کلید واژه ها: ابولهب غزال کعبه سوره مسد اری روبین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶۳ تعداد دانلود : ۲۲۲
در قرآن کریم عبارات گوناگونی جهت عتاب دشمنان اسلام به کار رفته است اما شدیدترینِ این سرزنشها از جهت نام بردن شخص مورد عتاب و تعبیر منحصر به فرد در سرتاسر این کلام الهی، در سوره تبت آمده است تا جایی که مورد توجه برخی مستشرقان قرار گرفته و عبارت ابتدای سوره را اشاره به ماجرایی دانستهاند که بنا به مصلحت مورد غفلت مفسران مسلمان قرار گرفته است. این پژوهش به منظور تبیین آیه «تبت یدا أبیلهب و تبّ» ، مقاله «دستان ابولهب و غزال کعبه» تألیف أری روبین را با استفاده از شیوه کتابخانهای بررسی میکند. روبین این آیه را با سرقت غزال کعبه توسط ابولهب مرتبط میداند. این در حالی است که با فرض صحت این ماجرا، نمیتوان آیه مورد بحث را به آن ارجاع داد، زیرا حکم لازم الاجرایی را برای ابولهب مطرح میکند (قطع دستان) که در واقع اجرا نمیشود و این به نوعی وهن حکم اسلام است. علاوه بر این با توجه به اینکه قدیمیترین منبع این داستان شعر حسان بن ثابت است که آن را خطاب به حارث بن عمر سروده نه حارث بن عبدالمطلب، اصل ارتباط این آیه با سرقت غزال کعبه نفی می گردد.
۱۹.

موانع بیداری اسلامی در آیات و روایات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بیداری اسلامی سال سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۳ شماره ۶

کلید واژه ها: جهل ظلم بیداری اسلامی موانع بیداری اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۳ تعداد دانلود : ۴۱۸
بیداری اسلامی پدیده ای است اجتماعی به معنای رهایی از استبداد و استعمار و تلاش در راه دستیابی به استقلال سیاسی، اقتصادی و ... این پدیده در ده های اخیر به اوج خود رسیدهاست. ولی موانعی بر سر راه محقق شدن آن وجود دارد که باعث شده است در بسیاری از کشورها محقق نشود یا به هدف نرسد. بررسی این موانع از نگاه آیات و روایات موضوع این مقاله است. با بررسی آیات قرآن مشخص م یشود که جهل ، ظلم ، تفرقه ، تحجر ، تحریف اسلام و.. از جمله این موانع می باشد. به نظر م یرسد نقش جهل در بین این موانع از بقیه پررنگ تر است، چرا که علت برخی موانع دیگر نیز جهل و ن اآگاهی مردم است.پس از جه ل، ظلم مهم ترین مانع است.
۲۰.

نقد قرائت آرامی- سریانی لوگزنبرگ از آیه 24 مریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تفسیری سال یازدهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۴۳ ۶۹-۸۰

کلید واژه ها: آیه 24 مریم واژه تحت واژه سریّ لوگزنبرگ سریانی آرامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۵ تعداد دانلود : ۲۹۹
آیات 17 تا 36 سوره مریم بیانگر آن است که حضرت مریم÷ بعد از اینکه از شرم مواجهه با قومش به مکان دوری پناه برد و درد زایمان او را فراگرفت، خدا ایشان را با بشارت به قرارگرفتن جوی آب در زیر پا و باردادن درخت خرما تسلّی داد. امّا ظاهرًا شرم از مواجهه با قوم، چیزی نیست که به وسیله طعام و شراب تسکین یابد. لوگزنبرگ کوشیده تا بین این دو مقوله ارتباطی برقرار سازد. او معتقد به نگارش قرآن به زبان عربی آرامی است و چون با رسم الخط ابتدایی و بی نقطه و اِعراب بوده، برخی از کلمات آن تصحیف شده است، مانند «تحت» و «سریّ» در آیه 24 که تصحیف «نحیت» به معنای «زایمان» و «شریّ» به معنای «مشروع» در زبان سریانی آرامی است. امّا شواهد تاریخی نشانگر آن است که مسلمانان در قرائت قرآن تحت تأثیر زبان سریانی نبوده اند و هیچ مفسری این دو واژه را مصحّف نمی داند. همچنین کتب لغت سریانی نیز معانی موردنظر لوگزنبرگ را تأیید نمی کنند. افزون بر اینکه ارتباط این آیات توجیه های دیگری نیز دارد که پذیرفتنی تر است.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان