احمد خامه یار

احمد خامه یار

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۲۷ مورد.
۱.

پژوهشی در مسیر امام علی (ع) به صفین و محل جنگ صفین

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوی سال دوم بهار و تابستان ۱۳۹۰ شماره ۱ (پیاپی ۳)

کلید واژه ها: امام علی (ع) جغرافیای تاریخی جنگ صفین فرات زیارتگاه های اسلامی (منطقه) صفین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۰۸ تعداد دانلود : ۸۴۱
جنگ صفین، که در 36 ق میان امام علی (ع) و معاویه درگرفت، نقطه عطف و واقعه ای بسیار مهم در تاریخ اسلام به شمار می آید. در منابع گوناگون تاریخی، از قبیل وقعة صفین نصر بن مزاحم، گزارش های مفصلی درباره این جنگ و سیر حوادث آن و اسامی کشته های طرفین ثبت شده است، اما دربارة برخی مباحث مربوط به آن، ازجمله مسیر امام علی (ع) به صفین، اطلاعات چندانی در دست نیست. این نوشتار بر آن است تا با استناد به گزارش های پراکندة موجود در منابع تاریخی و با بهره جویی از منابع جغرافیایی، مسیر تقریبی امام علی (ع) به صفین و مسیر بازگشت آن حضرت به کوفه و نیز موقعیت جغرافیایی محل وقوع این جنگ را شناسایی کند. همچنین تلاش شده تا نقاط و زیارتگاه های منتسب به امام علی (ع)، که در طول این مسیر قرار داشته است، معرفی شود
۴.

بررسی زیارتگاه های مبتنی بر رؤیا در مصر و شام(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: تاریخ در آیینه پژوهش سال نهم بهار و تابستان ۱۳۹۱ شماره ۱ (پیاپی ۳۲)

کلید واژه ها: مصر زیارتگاه های اسلامی خواب و رؤیا شام و حلب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۱۰ تعداد دانلود : ۵۳۷
زیارتگاه های مبتنی بر خواب و رؤیا از دیرباز تاکنون در مناطق مختلف اسلامی وجود داشته است. در منابع تاریخی به تعداد قابل توجهی از این گونه زیارتگاه ها در دو سرزمین مصر و شام اشاره شده است. توجه پیروان ادیان از جمله مسلمانان به معنویت و در بسیاری موارد، وجود علاقة وافر به پیامبران(ع)، شخص رسول اکرم(ص)، صحابه و اهل بیت(ع) ایشان را می توان از جمله عوامل شکل گیری این زیارتگاه ها دانست. در این نوشتار با استناد به گزارش های نقل شده در منابع ـ البته بدون بحث از اثبات و یا نفی زیارتگاه های مذکور ـ تنها فهرستی از این زیارتگاه ها در حوزه جغرافیایی مورد نظر تهیه شده است.
۸.

بررسی اعتبار معجزه گاه های منسوب به امام علی علیه السلام در عراق(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: تاریخ در آیینه پژوهش سال یازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۳ شماره ۲ (پیاپی ۳۷)

کلید واژه ها: شیعه عراق معجزه روایات امام علی علیه السلام زیارتگاه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۶۹ تعداد دانلود : ۶۳۹
در برخی منابع تاریخی و روایی شیعه، معجزه های متعددی به امام علی علیه السلام نسبت داده شده است. اعتقاد به وقوع این معجزات در مکان هایی خاص، موجب شده تا بعدها در این مکان ها زیارتگاه هایی ایجاد شود که در این نوشتار، از آنها با عنوان «معجزه گاه های امام علی علیه السلام» یاد شده است. در کشور عراق، شماری از این دست زیارتگاه ها وجود دارد که مهم ترین آنها عبارت است از: «مشهد الشمس» در حلّه، «زیارتگاه جمجمه» در بابِل، «مسجد براثا» در بغداد، و «قطّاره» امام علی علیه السلام نزدیک کربلا. در این مقاله، ضمن معرفی مختصر هریک از این چهار معجزه گاه، تلاش شده است تا با تحلیل و مقایسة اقوال و روایات نقل شده در منابع روایی متقدّم شیعه در باب معجزات امام علی علیه السلام و محل وقوع آنها، میزانِ اعتبار این معجزه گاه ها و انطباق آنها با این روایات بررسی شود. نتایج این بررسی نشان می دهد که در این منابع، تناقضات و اختلافات شدیدی در محل وقوع معجزاتی که مبنای شکل گیری این زیارتگاه ها بوده است، وجود دارد، به گونه ای که غالباً انطباق موقعیت جغرافیایی آنها را با اقوال و روایات موجود، با مشکل مواجه می سازد.
۱۰.

اهمیت سفرنامه ناصرخسرو قبادیانی بلخی در مطالعه تاریخ حج و حرمین در سده پنجم(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: میقات حج دوره ۲۸ تابستان ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۱۱۲) 63 - 80

کلید واژه ها: ناصرخسرو سفرنامه های فارسی حرمین شریفین تاریخ حج سده پنجم هجری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۱ تعداد دانلود : ۳۰۱
 در تمدن اسلامی، سفرنامه ها از مهم ترین منابع مطالعه تاریخ حج و حرمین شریفین به شمار می آیند. از مهم ترین این سفرنامه ها، سفرنامه ناصرخسرو است که در عین حال کهن ترین و ارزشمندترین سفرنامه به زبان فارسی به شمار می آید. ناصرخسرو بخش قابل توجهی از سفرنامه خود را به توصیف تفصیلی وضعیت اجتماعی و عمرانی اماکن مقدس حرمین، به ویژه شهر مکه و مسجدالحرام، در سده پنجم هجری اختصاص داده است. در این نوشتار پس از شرح مختصری از سفرهای حج ناصرخسرو، آگاهی های مختلفی که سفرنامه وی درباره حج و حرمین به دست می دهد، در چند محور شامل توصیف شهر مکه و دیگر مناطق حجاز، توصیف معماری مسجدالحرام، آگاهی های نادر درباره اماکن مقدس، وضعیت و آداب حجگزاری، سختی های سفرهای حج و تاریخ سیاسی حجاز، استخراج و دسته بندی شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که در نبودِ تواریخ محلی برای دو شهر مکه و مدینه در حدِ فاصل سده های چهارم تا ششم، این سفرنامه منبعی دست اول برای مطالعه تاریخ حج و حرمین، به ویژه در سده پنجم هجری، به شمار می آید.
۱۳.

نکته حاشیه یادداشت

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۲ فروردین و اردیبهشت ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۱۸۷) 337 - 373
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۸ تعداد دانلود : ۵۹۰
«مُکّاء» و «شَبانْ فِریب» «نَفْسِ زکیّه»یِ مَدفون در بعداد کیست؟ اگر شبها همه قدر بودی .. به زیورها بیارایَند وقتی خوبرویان را  مُراد از نزولِ قرآن ... نامه ای از یکی سلاطین ایوبی به ابن طاوس حلی وقف قرآنی سی پاره بر قاریان مشهد در سال 401 هجری، به دست یکی از مشایخ گمنام شیخ صدوق: درباره ابوالحسن محمد بن علی بن الشاه المروزی چند تصحیف در سفرنامه خسرو  صراحی می کشم، اما نه بر دفتر  نکاتی از آثار استاد علامه جلال الدین همایی(5)
۱۴.

تاریخچه اجمالی گنبد ائمه بقیع (علیهم السلام)(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: میقات حج دوره ۲۸ بهار ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۱۱۱) 117 - 130

کلید واژه ها: قبرستان بقیع گنبد ائمه بقیع (ع) مدینه منوره حرمین شریفین زیارتگاه های اسلامی تاریخ معماری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۰ تعداد دانلود : ۲۷۷
زیارتگاه ائمه بقیع7 که قبور مطهر چهار تن از امامان معصوم شیعه (شامل امام حسن مجتبی، امام زین العابدین، امام محمد باقر و امام جعفر صادق:) را در بر دارد، از مهم ترین مقاصد زیارتی عموم مسلمانان در مدینه منوّره به شمار می آید. تا کمتر از یکصد سال پیش، روی این قبور ساختمان و گنبد بزرگی وجود داشته که از بناهای معماری شاخص در مدینه بوده است. در این نوشتار، با استناد به منابع تاریخی و جغرافیایی اصیل  و دست اول، تاریخچه اجمالی گنبد ائمه بقیع:، شامل تعیین زمان ساخت و تحولات  و بازسازی های آن در دوره های بعدی، بررسی شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد قبور ائمه بقیع: تا قرن پنجم هجری فاقد ساختمان بوده و نخستین گنبد روی این قبور، در اواخر این قرن، به دستور مجدالملک براوستانی قمی (د 492ق) ساخته شده است. مهم ترین تحولات معماری این بنا در دوره های بعدی نیز تخریب اول و دوم آن به دست وهابی ها و بازسازی آن در دوره عثمانی پس از تخریب اول بوده است.
۱۵.

انیس الحُجّاج صفی بن ولی قزوینی؛ راهنمای مصوّر سفر دریایی حج از هند(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: میقات حج دوره ۲۷ بهار ۱۳۹۸ شماره ۳ (پیاپی ۱۰۷) 29 - 60

کلید واژه ها: حج گزاری حرمین شریفین سفرهای دریایی هند جزیره العرب انیس الحُجّاج صفیّ بن ولی قزوینی نسخه های خطی نگارگری هنر اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۶ تعداد دانلود : ۱۸۸
صفی بن ولی قزوینی، نویسنده ایرانی دربار اورنگ زیب گورکانی است که به درخواست دختر وی، زیب النساء بیگم، اثری به زبان فارسی به نام انیس الحُجّاج، در شرح حج گزاری خود در سال 1087ق،  نوشته است. انیس الحجّاج احتمالاً تنها متن موجود از سده های میانی و احتمالاً قدیمی ترین متن فارسی در شرح سفر حج از هند، از مسیر دریایی، در سده های میانی است و از این رو، ارزش تاریخی ویژه ای در تاریخ حج گزاری مسلمانان هند دارد. این کتاب پیش از آنکه یک سفرنامه به مفهوم مصطلح باشد که در آن یادداشت های روزانه سفر و خاطرات مؤلف ثبت شده باشد، یک کتاب راهنما برای حج گزاران هندی است که این مسئله، آن را به اثری مهم تبدیل کرده است. کارکرد این اثر به عنوان راهنمای حج گزاران، عاملی بوده تا در برخی از نسخه های خطی آن، نگاره های هنری زیبا و نفیسی از نقشه های شهرهای واقع در طول مسیر و نیز مناسک حج و کاروان های حج ملت های مسلمان ترسیم شود. نتیجه این پژوهش نشان می دهد که انیس الحجّاج اثری است که به عنوان راهنمای مصوّر سفر دریایی حج از هند و البته تقریباً مخصوص دربار، پدید آمده است.
۱۷.

عرفات و بناهای آن در گذر تاریخ(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: میقات حج دوره ۲۶ تابستان ۱۳۹۷ شماره ۴ (پیاپی ۱۰۴) 111 - 134

کلید واژه ها: عرفه عرفات مشاعر مقدسه حج جغرافیای تاریخی عربستان سعودی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۴ تعداد دانلود : ۱۸۲
 سرزمین عرفه یا عرفات، از مشاعر مقدس  نزدیک مکه مکرمه و بخشی از جغرافیای مقدس مناسک حج است که وقوف در آن، از ارکان حج تمتع به شمار می آید و این سرزمین،  همه ساله در روز نهم ذی حجّه، شاهد حضور چشمگیر حجگزاران مسلمان است. اهمیت و جایگاه دینی و معنوی عرفات و وقوف در آن، عاملی بوده تا به تدریج، در این سرزمین مساجد و بناهای متعددی ساخته شود. در این نوشتار، با استناد به منابع تاریخی و جغرافیایی معتبر، تلاش شده است تا زمان تقریبی ساخت و پیدایش این بناها  و تاریخچه و تحولات آنها در گذر تاریخ، بررسی شود.
۱۸.

جمال الدین وزیر (جواد) اصفهانی و خدمات عمرانی وی در حرمین شریفین(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: میقات حج دوره ۲۴ زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲ (پیاپی ۹۴) 50 - 66

کلید واژه ها: جواد اصفهانی حرمین شریفین مکه مدینه عرفات خدمات عمرانی و اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۴ تعداد دانلود : ۱۶۸
جمال الدین وزیر اصفهانی معروف به «جواد»، از وزرای آل زنگی موصل، در نیمه سده ششم هجری است که در دوره وزارت خود، خدمات عمرانی فراوانی در حرمین شریفین از خود به جای گذاشت. در بخش اول این نوشتار، زندگی نامه اجمالیِ وی بیان گشته و ویژگی ها و  ابعاد برجسته سیرت وی؛ از جمله خدم ات اجتماعی او و م دح و ستایش وی از سوی شاعران معاصرش بررسی و به احوال فرزندش جلال الدین علی نیز اشاره شده است. همچنین در این بخش جزئیات انتقال جنازه جواد اصفهانی از موصل به حرمین و به خاک سپاری وی در مقبره اش در مدینه منوره به تفصیل بیان شده است. در بخش دوم مقاله نیز با استناد به منابع معتبر تاریخی، اقدامات عمرانی وی در دو شهر مکه و مدینه و نیز منا و عرفات تشریح گشته است تا بدین ترتیب نقش وی در بازسازی حرمین شریفین، به عنوان یکی از شخصیت های ایرانی صاحب منصب، تبیین و واکاوی شود.
۱۹.

طومارِ گواهینامه حج از سده نهم هجری در موزه بریتانیا(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: میقات حج دوره ۲۳ بهار ۱۳۹۴ شماره ۳ (پیاپی ۹۱) 68 - 80

کلید واژه ها: گواهینامه های حج طومارهای خطی حج گزاری هنر اسلامی حرمین شریفین موزه بریتانیا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۰ تعداد دانلود : ۲۵۲
 گواهی نامه های حج اسنادی بوده اند که در گذشته با هدف تصدیق   و گواهی حج گزاری و ادای مناسک مختلف آن، برای برخی اشخاص صادر می شده اند. این گواهی نامه ها معمولاً به شکل طومارهایی حاوی نقاشی ها و نگاره هایی از مساجد و اماکن مقدس حرمین شریفین بوده اند که نمونه های کهنی از آنها باقی مانده است. از مشهورترین و جالب ترین این طومارها، نمونه موجود در موزه بریتانیا از سده نهم هجری است که با کتیبه ها و نقاشی های زیبایی تزیین یافته است. در این نوشتار به معرفی و توصیف دقیق طومار و کتیبه ها و نقاشی های به کار رفته در آن پرداخته شده است. بر اساس این بررسی می توان گفت که طومار مورد نظر، سند تاریخی مهمی است که در آن، اماکن مقدس مرتبط با حج و حرمین شریفین، گاه با واقع گرایی نسبی، و گاه به صورت نمادین، نمایش داده شده است.
۲۰.

آگاهی هایی درباره تشیع در صعید مصر در سده هفتم هجری بر اساس کتاب «الطالع السعید »، اثر کمال الدین ادفوی (685 - 748)

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۲۷ مرداد و شهریور ۱۳۹۵ شماره ۳ (پیاپی ۱۵۹) 18 - 22

کلید واژه ها: تشیع منطقه صعید مصر کتاب «الطالع السعید » کمال الدین ادفوی تاریخ تشیع اعلام شیعه شخصیت های شیعه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۹ تعداد دانلود : ۲۲۶
کتاب «الطالع السعید » تألیف کمال الدین ادفوی از مهم ترین منابعی است که آگاهی های تاریخی ارزشمندی درباره تشیع و برخی اعلام شیعه در منطقه صعید مصر، به ویژه در سده هفتم هجری به دست می دهد. نویسنده در نوشتار حاضر، پس از معرفی مختصر کتاب مذکور و مؤلف آن، شواهد و نشانه هایی از حضور و انتشار تشیع در این منطقه در سده های میانی ارائه می نماید.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان