ابراهیم فلاح

ابراهیم فلاح

مدرک تحصیلی: عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۳۳ مورد.
۱.

جلوه های ادبیات مقاومت و پایداری در شعر شاعران شیعه با رویکرد به گفتمان رضوی

نویسنده:

کلید واژه ها: گفتمان ادبیات پایداری فرهنگ رضوی شعر شیعی امام رضا (ع).

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 118 تعداد دانلود : 160
ادبیات مقاومت و پایداری یکی از انواع ادبی است که مفاهیم ارزشمند و باورمندی را در خود جای داده است. از مهم ترین شاخصه های این شاخه از ادبیات، دعوت کننده به قیام، ایستادگی و ایثار ، صبر در برابر مشکلات و جوشش و خروش در برابر ظلم و ستم می باشد . ائمه معصومین (علیهم السلام) ، به عنوان طلایه داران آزادی، تاثیری عمیق بر ادبیات پایداری و مقاومت گذاشته اند که نمونه آن را در شعر شاعران شیعی می توان مشاهده نمود. امام رضا (ع) به ، الگو و اسوه ای ممتاز در مبارزه علیه ظلم و جور حاکمان بوده است. این پژوهش در صدد است که با روش توصیفی-تحلیلی مولفه ها و جلوه های ادبیات پایداری متأثر از بیانات امام رضا (ع) را در شعر شاعران شیعی مورد بررسی و تحلیل و تبیین قرار دهد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد که بن مایه های ادبیات مقاومت و پایداری از جمله: هجرت، شهادت طلبی، دعوت به جهاد و پایداری، انتظار منجی، مرگ و جانبازی، رنج تبعید و غربت برگرفته از فرهنگ رضوی است که در آثار ادبی و شعر شاعران شیعی نمود و ظهور یافته است .
۲.

نقد و تحلیل مجموعه سروده های محمّد زُهری با تأکید بر محتوا و درونمایه

کلید واژه ها: نقد ساختار شعر نو محتوا ریخت شناسی زهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 941 تعداد دانلود : 917
در دورة معاصر، نیما یوشیج با درک عمیق نسبت به اوضاع ادبی، اجتماعی و سیاسیِ جامعه ایران، راهی نو در شعر فارسی می گشاید و پس از او شاعران بسیاری در جهت پویایی این شیوة تازه گام برمی دارند. محمّد زُهَری، شاعر کوتاه ترین طرح فارسی یکی از این شاگردان مکتب نیمایی است. او به جهت حضور مستمر در میدان سه دهه شعر معاصر و چاپ مجموعه های مختلف با مهندسی و سبک ویژه و استقلالِ شاعرانگی چهره ای ممت از دارد؛ به گ ونه ای که در جریان شناسی شعر نو و بررسی همه جانبة سیر تکاملی آن، توجّه به آثار وی اجتناب ناپذیر است. پژوهش حاضر در پی آن است تا ضمن تبیین فعالیت های ادبی زهری و جایگاه او در جریان های شعری معاصر، به شیوه تحلیلی و توصیفی به ریخت شناسی و تحلیل آثار وی به ویژه از دیدگاه محتوا بپردازد و گفتمان فکری غالب در هر یک از آنها را تبیین نماید. رویکرد مینی مالیستی زهری و حرکت تدریجی او در تاکتیک های شاعرانه نظیر فاصله گرفتن از فضای آرکائیک در فرم و مصالح زبان و نیز رهایی یافتن از سیطرة افاعیل عروضی تا رسیدن به زبانی نرم و تغزّلی، از دیگر مسائلی است که در این پژوهش مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
۳.

مفهوم شناسی فضل الاهی و عوامل برخورداری از آن در قرآن کریم

کلید واژه ها: قرآن فضل عوامل روایات ایمان تقوا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 838 تعداد دانلود : 38
فضل خدا قطره های زلال باران رحمت الاهی است که بر همگان می بارد و هم چون غذایی نیروبخش است که یک دانشمند نیک سرشت برای تعلیم و تربیت و دانش افزایی از آن نیرو می گیرد و یک ستمگر برای بیدادگری بیشتر از آن سود می برد. این مقاله به عنوان «مفهوم فضل الاهی و عوامل برخورداری از آن در قرآن کریم» به رشته تحریر درآمده است. فضل به معنای افزونی و زیادتی در خیر و عطای بیش از استحقاق گیرنده است. شناخت معنای فضل و گستردگی آن در قرآن کریم می تواند در بهره مندی و صعود انسان نقش مؤثری داشته باشد. سعی این پژوهش بر آن است که معنای فضل را بررسی و مهم ترین عوامل فضل را نشان داده و بیان دارد که عوامل فضل و برخورداری از آن الطاف خداوند در جهان برای بهره مندی و آسایش بندگان می باشد و کافر و مؤمن هر دو را در بر می گیرد. مقاله حاضر به روش کتابخانه ای و شیوه ی توصیفی و تحلیلی سامان یافته است که در صدد پاسخگویی به این سؤالات است که مفهوم فضل در قرآن چیست؟ و عوامل برخورداری از فضل از منظر قرآن کدامند؟ در پایان نیز به این نتیجه خواهیم رسید که فضل الهی دائم مانند باران رحمت در حال ریزش است و جذب و دریافت آن به ظرف وجودی بندگان بر می گردد.
۵.

معناشناسی لغو از منظر قرآن کریم

کلید واژه ها: قرآن کریم معنا شناسی توصیفی لغو هم معنایی تقابل معنایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 222 تعداد دانلود : 93
واژه لغو در قرآن کریم در چهار موضع و یازده بار تکرار شده است .در مقاله ی حاضر هدف بررسی و تبیین جایگاه معنایی واژه لغو به شیوه معنا شناسی توصیفی و با روش کتابخانه ای در صدد است که به معنا شناسی واژه لغو و همچنین شبکه معنایی ان آز دید گاه قرآن کریم بپردازد.برای دستیابی به این مهم از منظر معناشناسی توصیفی که ابزاری جهت ژرف اندیشی وایجاد نگاهی عمیق در واژه ها در قرآن کریم است،واژه لغو در دو محور هم معنایی وتقابل معنایی مورد بر رسی قرار گرفته است نتایج حاصل از تحقیق نشان داده است که لغو با واژه هایی چون :هزل،لهو ولعب،عبث،هزوء،باطل ،قول الزورو قول مشتبه رابطه هم معنایی دارد وبا واژه هایی چون : قول سدید،قول کریم ،قول لین،قول بلیغ،قول معروف،قول میسور ،قول حسن وقول سلام تقابل معنایی دارد،که درک معنای لغو در قرآن کریم نیازمند بر رسی رابطه لغو با این واژه ها است.
۷.

تناسب آوایی- محتوایی(فنوسمانتیک) در آیات قرآن با بررسی مواردی از سوره واقعه

کلید واژه ها: قرآن آوا محتوا فنوسمانتیک سوره واقعه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 861 تعداد دانلود : 624
ساختار هر واژه متشکل از تعدادی آواست که با همنشینی مجموعه ساختار آوایی واژه را رقم زده اند. از نگاه نشانه شناختی آواها عناصر بی مفهوم و بی ارتباط با معنا نیستند بلکه متغیرهایی هستند که با مدلول های معنایی جهت ایجاد سطوح مختلف معنایی و تصویر سازی ذهنی برای مخاطب از حالات و صفات گوینده در ارتباط اند. امروزه این ویژگی را فنوسمانتیک می نامند. بر همین اساس وقتی از این زاویه به قرآن به عنوان قسمی از معماری سخن نگریسته می شود، متغیر های آوایی مجموعه ی به هم پیوسته و نامحدودی از نشانه ها را ایجاد کرده اند که در ورای آن ها اقیانوسی از معانی ظریف و باریک نهفته است. این ویژگی را می توان در سه حیطه الفاظ، آیه و مجموعه ای از آیات مورد توجه قرار داد. این مقاله با عنوان تناسب آوایی- محتوایی(فنوسمانتیک) در قرآن با روش استقرایی و مطالعه کتابخانه ای درصدد است تا اولا به قاعده ای برای این جنبه از اعجاز پرداخته و ثانیا جهت روشن شدن ابعاد آن به بیان نمونه هایی از سوره واقعه بر اساس این علم بپردازد. در این مقاله تناسب آوایی-محتوایی در قرآن به سه دسته تناسب در واژه، تناسب در آیه و تناسب در آیات با سیاق معنایی یکسان تقسیم شده است. سپس برای بدست آوردن هر کدام از این روابط قاعده ای بیان شده است. نتایج حاصل از تحقیق نشان خواهد داد قرآن کریم به سبک ریتمیک سرشار از موسیقى متناسب با معانى ممتاز است، بى آن که ریتم بر معنا و یا معنا بر ریتم غلبه یابد.
۸.

تحلیل ساختاری و محتوایی سیمای حضرت زهرا (س) در اشعار شاعران شیعی معاصر عربی و فارسی

نویسنده:

کلید واژه ها: شاعران شعر عربی شعر فارسی ادبیات معاصر حضرت زهرا (س)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 381 تعداد دانلود : 879
تجلّی سیمای حضرت فاطمه (س) در شعر شاعران شیعی متعهد به اهل بیت (ع) از دیرباز تاکنون، به وی ه در شعر دوره معاصر، به وفور دیده می شود. شاعران شیعی معاصر در ادبیات عربی و فارسی از دریچه شعر، مظلومیت این بزرگ بانوی جهان اسلام را به تصویر کشانده اند و به عنوان حلقه اتصال نبوت و امامت به تشنگان حقیقت معرفی نمودند.تعابیر شاعران بیشتر مشترک است؛ ولی در ادبیات عربی به مضامینی همچون شفاعت، بضعه النبی و جریان فدک بسیار بیشتر از ادب فارسی توجه شده است. در صورتی که در ادب فارسی به امّ الائمه بودن و فضایل و مناقب عالیه حضرت زهرا (س) اهتمام بیشتری شده است. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی و با استناد به شواهدی از اشعار شاعران شیعی معاصر، به بررسی تحلیل ساختاری و محتوایی سیمای حضرت زهرا (س) در شعر معاصر فارسی و عربی پرداخته است. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد که به طور کلی، جنبه رثایی در هر دو ادبیات عربی و فارسی غالب است و به جنبه حماسی توجهی نشده است.
۹.

بررسی شبکه معنایی حبّ در پرتو واژگان جانشین و متقابل در قرآن

کلید واژه ها: قرآن حب شبکه معنایی عشق تقارن معنایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 839 تعداد دانلود : 755
این پژوهش در صدد است که با نگرشی فراگیر به کل متن قرآن و با ذکر شبکه معنایی و هم چنین بررسی واژگان متضاد، به تحلیل و بازیابی معنای حبّ بپردازد. بررسی معنای حبّ در دستگاه خاص قرآنی به دلیل وجود وجوه عقیدتی و معرفتی این واژه، مورد تأکید این پژوهش است. در خصوص بافت قرآن کریم، باید ذکر نمود که این واژه با حفظ معنای لغوی و اصطلاحی با بسیاری از مفاهیم دینی و اخلاقی ارتباط پیدا می کند. بر این اساس، تبیین ارتباط حبّ با مفاهیم جدید نظیر ودّ، الفت، ولایت و...از دیگر مباحثی است که در این پژوهش مورد توجه قرار می گیرد. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد که حبّ در قرآن با دامنه دوستی و علاقه آغاز گردیده و با شفقت و مهربانی، میل......و در نهایت عشق به پایان می رسد. این معنا از مفهوم دوران جاهلیت تا عصر اسلام روندی تکمیلی داشته است.
۱۰.

نقد و بررسی ترجمة شاه ولی الله دهلوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: ترجمه قرآن کریم زبان فارسی آسیب شناسی فنی و ادبی شاه ولی الله دهلوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 234 تعداد دانلود : 569
قرآن کریم، این معجزة جاودانة الهی و یگانه کتاب ممتاز عالم وجود، از دیرباز همواره مورد اهتمام و در کانون تفکّر و توجّه صاحبان دانش و فرهنگ از مسلمانان و غیرمسلمانان بوده است. حاصل و ثمرة این نگاه ها و اندیشه ورزی ها، میراث بزرگی از آثار گرانسنگ علمی است که در قالب مکتوبات تفسیری، علوم قرآنی و بالأخص ترجمه های گوناگون ارزنده، به ساحت فرهنگ دینی و اسلامی عرضه شده است. یکی از این ترجمه ها که نقطة عطف مهمّی در ترجمه های قرآن در حوزة اهل سنّت شبه قارّه هند بوده، ترجمة قرآن به فارسی از شاه ولی الله دهلوی است. از آنجا که این ترجمه، تحت اللّفظی است، همانند سایر ترجمه ها، قابل نقد و دارای نقاط قوّت و ضعف می باشد. این پژوهش با عنوان «نقد و بررسی ترجمة شاه ولی الله دهلوی» با روش توصیفی تحلیلی و جمع آوری اطّلاعات به شیوة فیش نگاری و با هدف دستیابی به ترجمة دقیق تر و صحیح تر در صدد کنکاش در آسیب شناسی فنّی ادبی ترجمة شاه ولی الله دهلوی است. لذا نگارنده در این مقاله قصد دارد با ارائة شواهد و ترجمة پیشنهادی خود به نقد و بررسی ترجمة قرآن دهلوی بپردازد. دستاورد حاصل از این تحقیق نشان می دهد که ترجمة شاه ولی الله دهلوی دارای اشتباه و خطاهایی در حوزة صرف و نحو، ترجمة واژگان، عربی زدگی در کاربرد واژگان و ... بوده که مورد نقد و بررسی قرار گرفته است.
۱۱.

گفتمان کاوی انتقادی سوره شمس بر اساس الگوی فرکلاف(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قرآن سوره شمس گفتمان فرکلاف تحلیل انتقادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 744 تعداد دانلود : 111
اگر تحلیل گفتمان به مثابه یک روش کیفی در تحقیق در نظر گرفته شود آنگاه با بررسی دیدگاه یا نگرش غالب بر متون در گردش در جامعه و اینکه چه دیدگاهی با کدام زیربنای فکری، یک متن مشخص را تولید کرده می توان از این طریق حوزه های معنایی در گردش در جامعه که به دنبال تغییر یا سلطه شکل گیری ذهنیت اجتماعی است را آشکار نمود. در این زمینه مدل تحلیل سه سطحی فرکلاف براساس توصیف، تفسیر و تبیین می تواند مؤثر باشد. از سویی قرآن کریم نیز با به کارگیری نشانه های مفهومی در قالب کل معناداری همچون سوره شمس سعی در تغییر یا اصلاح کنش های اجتماعی داشته است. بر همین اساس می توان با الهام گیری از روش فرکلاف در سوره های قرآن، با تحلیل ساختار متنی همچون واژگان و جملات در سطح توصیف و تطبیق آن با بافت موقعیت در سطح تفسیر گفتمان حاکم، نقش و رابطه آن با گفتمآنهای موجود در سطح جامعه را تبیین نمود. این پژوهش با رویکرد توصیفی- تحلیلی سعی بر آن دارد تا با الهام گیری از روش انتقادی فرکلاف زمینه تحلیل سوره شمس را به مثابه یک گفتمان فراهم نموده و کارکرد اجتماعی آن را تبیین نماید. نتایج حاصله نشان خواهد داد که گفتمآنهای سوره شمس در محوری مقاومتی با گفتمآنهای موجود سطح جامعه سعی در تبیین نظام ارزشی اسلام دارد.
۱۲.

جلوه های ادبیات مقاومت و پایداری در رجزهای علوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: امام علی (ع) رجز ادب مقاومت پایداری حماسه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 29 تعداد دانلود : 373
امام علی (ع) زمامداری باتقوا بود که برای تجدید اسلام از بدعت هایی که در آن راه یافته بود، تلاش فراوانی نمود. با توجه به اینکه جنگ های آن حضرت (ع) علیه دشمنان اسلام به عنوان جنگ های سرنوشت ساز اسلام در طول تاریخ مطرح است، شناسایی جلوه های پایداری و مقاومت در مبارزه علی (ع) با دشمنان، موضوعی ضروری است. این پژوهش درصدد است با اتخاذ روش توصیفی- تحلیلی، جلوه هایی از مقاومت و پایداری را در اشعار حماسی و رجزهای علوی ترسیم نموده و به تصویر بکشد. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد که مؤلفه های پایداری و مقاومت همچون مرگ و شهادت در راه خدا، صبر و پایداری، شجاعت و دلیری، افتخار به نسب و ارعاب و تهدید دشمن در رجزهای علوی تجلّی یافته است. امام علی (ع) با تأسّی از قرآن، زیباترین و بلیغ ترین رجزهای حماسی را در مبارزه علیه دشمنان در بیان فخیم شعری و ادبی به تصویر کشیده اند.  
۱۳.

سبک شناسی گفتمانی خطبه 28 نهج البلاغه از منظر فرانقش اندیشگانی و بینافردی بر اساس رویکرد نظریه نقش گرای هلیدی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نهج البلاغه نظریه نقش گرا فرانقش اندیشگانی فرانقش بینافردی سبک.

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 892 تعداد دانلود : 91
در این پژوهش، سبک گفتمانی خطبه 28 نهج البلاغه از منظر دو فرانقش اندیشگانی و بینافردی نظریه نقش گرای هلیدی، میزان بسامد فرایندها در فرانقش اندیشگانی و نحوه شکل گیری و صورت بندی معنا در لایه ارتباط با مخاطب برای بیان گفتمانی در سطح فرانقش بینافردی بحث و بررسی شده است. این جستار با رویکرد توصیفی تحلیلی در پی آن است تا با به کار گیری نظریه نقش گرای هلیدی در دو سطح فرانقش اندیشگانی و بینافردی در خطبه 28 که گفتمانی توصیفی از دنیا و آخرت است ضمن تحلیل بندهای خطبه از جهت بسامد فرایندها ، نحوه تعامل با مخاطب برای انتقال مفاهیم را تبیین کند. نتایج به دست آمده نشان خواهد داد که حضرت علی (ع) با به کار گیری بسامد بالای فرایندهای مادی و وجه خبری در خطبه سعی در ملموس و عینی نشان دادن نگرش خود نسبت به دنیا و آخرت و اقناع سازی مخاطب در ترک دنیاپرستی و توجه به آخرت گرایی دارد.
۱۴.

تحلیل روایت موسی(ع) و سامری بر پایه نشانه معناشناسی گفتمانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نشانه معناشناسی روایت موسی سامری گفتمان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 374 تعداد دانلود : 775
در این پژوهش تحلیل روایت موسی (ع) و سامری در چارچوب نشانه معناشناسی گفتمانی با استفاده از الگوی کنشی گرمس و معناهای محوری ، با توجه به مربع معناشناختی در ژرف ساخت روایت و انواع نظام های گفتمانی به کار رفته در تولید گفتمان روایی بحث و بررسی شد. این تحقیق با رویکرد توصیفی تحلیلی در پی آن است تا با تحلیل روایت موسی (ع) و سامری، بر اساس نظریۀ نشانه معناشناسی گرمس، ضمن کشف انواع نظام های گفتمانی حاکم بر این روایت، الگوی کنشی موجود در آن را مشخص و معانی محوری در ژرف ساخت این روایت را به منظور فهم شیوۀ گفتمان سازی قرآن دریابد. نتایج به دست آمده نشان خواهد داد، هستۀ مرکزیِ این روایت مبتنی بر دو نظام کنشی و شوشی به دنبال اثبات گفتمان هدایت و نفی گفتمان بت پرستی است. به علاوه، تحلیل ها نشان می دهند روند پیوست قوم به ابژۀ ارزشی، ابتدا با گفتمانی تجویزی شکل می گیرد و سپس این گفتمان تجویزی به شکل گیری شوش در وجود کنشگر و نهایتاً توانش و پیوست قوم به گفتمان هدایت منجر می شود؛ اما در گفتمان، ضلالت روند با نظامی شوشی در درون کنشگر آغاز شده است و این شوش تبدیل به کنش و گسست قوم از ابژۀ ارزشی می شود که این امر حاکی از ساز و کار تولید معنا در دو خط متضاد، بر اساس نظام های گفتمانی است.
۱۵.

تحلیل ساختار هنری داستان حضرت آدم (ع) در خطبه های نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: ساختارشناسی هنری داستان حضرت آدم (ع) خطبه های نهج البلاغه نشانه شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 289 تعداد دانلود : 299
مکتب ساختارگرایی از جمله دانش های مربوط به نشانه شناختی است که به تحلیل محتوای متون(از جمله متون مقدس) و به ویژه بررسی و تحلیل عناصر داستان ها و قصه ها می پردازد. شیواترین ابزار بیان و انتقال مفاهیم و انگاره های مورد نظر، روایت و به تصویرکشیدن وقایع در قالب «قصه» است که اهداف بسیاری را با خود به همراه دارد. این پژوهش در تحلیل عناصریکی از داستان های مشترک در قرآن و نهج البلاغه یعنی داستان خلقت آدم(ع) با روش توصیفی- تحلیلی سامان یافته و با استفاده از روش های جزئی دانش نشانه شناختی، داستان خلقت آدم(ع) را در خطبه های نهج البلاغه مورد واکاوی قرار می دهد. طرح و پیرنگ خطبه ها در موضوع خلقت آدم(ع) مبتنی بر رابطه علت و معلول است و حوادث داستان در ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر هستند. زاویه دید در داستان به صورت روایت گری است؛چرا که حضرت به عنوان فرد غایب از صحنه و راوی، داستان را تبیین می کنند. شخصیت های داستان هر کدام ویژگی های خاصی دارند، عبارت اند از آدم(ع)، فرشتگان و شیطان. کنش های داستان بر دو محور اصلی شیطان و آدم(ع) رخ می دهد که هر دو از فرمان الهی سرپیچی می کنند گفت و گوهایی میان اشخاص حاضر در داستان صورت گرفته که به داستان جلوه هنری خاصی می بخشد صحنه پردازی در دو قالب زمان و مکان، به تصورات ذهنی خواننده جهت ملموس سازی داستان کمک می کند. هریک از عناصر قصه، با هدف تربیتی خاصی، ایفای نقش می کنند که در نهایت هدف اصلی داستان یعنی بعد هدایتی را محقق می سازند.
۱۶.

تحلیل ساختار داستان حضرت آدم (ع) در رکوع دوم سوره اعراف با تأکید بر بیانات رضوی (ع)

کلید واژه ها: ساختارشناسی داستان حضرت آدم (ع) رکوع دوم سوره اعراف احادیث و مناظرات رضوی (ع)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 219 تعداد دانلود : 103
در قرآن کریم قصه خلقت حضرت آدم (ع) در سوره های مختلفی از جمله سوره اعراف نقل شده است. روایت ها و قصص قرآنی از جمله قصه آدم (ع) بدون تخیّل و مبالغه در خدمت اهداف تربیتی و هدایتی قرآن قرار گرفته اند. بر اساس این پژوهش که با روش توصیفی- تحلیلی و با هدف ساختارشناسی روایت حضرت آدم (ع) در رکوع دوم سوره اعراف( آیات 11 تا25) و بیانات امام رضا (ع) (مناظرات و احادیث تفسیری) نگارش یافته است، طرح و پیرنگ رکوع و بیانات رضوی (ع) در موضوع خلقت آدم (ع) مبتنی بر رابطه علت و معلول است و حوادث داستان در ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر هستند. زاویه دید در رکوع اکثر موارد به صورت سوم شخص (دانای کل) و در آیه نخست به صورت متکلم مع الغیر است. زاویه دید در بیانات رضوی (ع) به صورت روایت گری است چرا که حضرت به عنوان فرد غایب از صحنه و راوی، داستان را تبیین می کنند. شخصیت های داستان که هر کدام ویژگی های خاصی دارند. طبق رکوع، کنش های داستان بر دو محور اصلی ابلیس و آدم (ع) رخ می دهد که هر دو از فرمان الهی سرپیچی می کنند. کنش های داستان در بیانات رضوی پرسش راوی (گره) و پاسخ های امام (حل گره) است. گفت و گوهایی میان اشخاص حاضر در داستان صورت گرفته که به داستان جلوه هنری خاصی می بخشد. صحنه پردازی در دو قالب زمان و مکان، به تصورات ذهنی خواننده جهت ملموس سازی داستان کمک می کند. هر یک از عناصر قصه، با هدف تربیتی خاصی، ایفای نقش می کنند که در نهایت هدف اصلی داستان یعنی بُعد هدایتی را محقق می سازند.
۱۷.

کارکرد فرانقش متنی در سوره همزه بارویکرد زبانشناسی نقش گرای هلیدی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: قرآن سوره همزه هلیدی زبان شناسی نقش گرا فرانقش متنی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 122 تعداد دانلود : 718
نظریه نقش گرای هلیدی مبتنی بر سه سطح معنایی است که از آن ها به عنوان سه فرانقش اندیشگانی ،بینا فردی و متنی یاد می شود .در این پژوهش  سعی بر آن است تا با روش توصیفی و تحلیلی، بند های آیات سوره همزه از منظر فرانقش متنی مورد بررسی قرار گیرد. نتایج حاصل از تحقیق نشان داده است که بسامد آغاز گر نشاندار سبب برجسته سازی و القاء بهتر پیام به مخاطب و متناسب با فضای گفتمانی سوره است. هم چنین اطلاع نو در این سوره بیشترین بسامد را دارد؛ زیرا فضای سوره با نفرین و انذار و تهدید جمع آوری کنندگان مال و ثروت «الَّذی جَمَعَ مَالًا وَعَدَّدَهُ» و عیب جویان «وَیْلٌ لِکُلِّ هُمَزَهٍ لُمَزَهٍ» است.  انسجام دستوری و واژگانی و پیوندی موجب یکپارچگی متن شده و در ارتباط و تبادل منطقی با یکدیگر قرار دارند، که مخاطب را در فهم بهتر متن قرآن یاری می رسانند.  
۱۸.

بررسی تأویلات مفسران در تبیین آیه 52 سوره مریم(س)

کلید واژه ها: حضرت موسی (ع) تأویل آیه 52 سوره مریم قرب نجوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 703 تعداد دانلود : 548
داستان حضرت موسی(ع) از جمله موضوعات مورد توجه قرآن بوده که در سوره های مختلفی به فراخور بحث، به زوایایی از آن اشاره شده است. در آیه 52 سوره مریم(س) در کنار سایر آیاتی که به صفات ویژه هر یک از انبیای الهی اشاره می گردد، به ورود حضرت موسی(ع) به کوه طور و نجوای با پروردگار و منزلتی اشاره داشته و کلیم اللهی حضرت موسی(ع) به عنوان صفت برجسته آن حضرت مطرح می گردد که در نگاه مفسران تاویلات ویژه ای داشته است. این مقاله به روش توصیفی- تحلیلی به تاویلات این آیه پرداخته و میزان نقش ساختار آیه را در تاویلات ارائه شده مورد سنجش قرار می دهد. در پایان این نتیجه حاصل شده است که در پایان این نتیجه حاصل شده است که مفسران تاویل منزلت یابی به مقام رسالت و نیز گفتگو و مناجات پروردگار را دستیابی به علم و آگاهی ایشان از مفاهیم لوح محفوظ دانسته اند.
۱۹.

بررسی تأثیر سبک ادبی خطب نهج البلاغه بر رسائل و خطب صابی و ابن نباته(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: نهج البلاغه صابی سبک ادبی ابن نباته تصویرسازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 748 تعداد دانلود : 425
سبک شناسی، یکی از جدیدترین و دقیق ترین مکاتب نقد ادبی است که در سده ی اخیر، ادیبان و سخنوران توجه ویژه ای به آن نشان دادند. سبک شناسی ادبی برای شناخت نکات ظریف ادبی، با هدف تحلیل رابطه فرم و محتوای متن و شناسایی کیفیت زیبایی شناسیک آن انجام می شود. خطبه های نهج البلاغه از جمله متونی است که در قالب بهترین الفاظ و به صورتی هنرمندانه بیان شده است، که توجه ی بسیاری از ادیبان و نویسندگان از جمله صابی و ابن نباته را به خود جلب نموده است. این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی درصدد است که تأثیر سبک ادبی خطب نهج البلاغه را در خطبه های این دو نویسنده نشان دهد. نتایج حاصل از این پژوهش این است که صابی و ابن نباته به لحاظ سبک ادبی از نهج البلاغه تأثیر پذیرفته اند و بیشترین تأثیرپذیریشان در گزینش واژگان و تصویرسازی مفاهیم ذهنی به امور حسی و نظم بیانی متن همچون تکرار، تقدیم و تأخیرها و برگزیدن کلام آهنگین بوده است.
۲۰.

سبک شناسی گفتمانی ساختارهای مجهول (جزء سی ام قرآن کریم)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قرآن کریم ساختار مجهول سبک شناسی گفتمانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 119 تعداد دانلود : 68
سبکشناسی گفتمانی متون ادبی را از منظر گفتمانی مورد تحلیل و بررسی قرار میدهد و با قدم نهادن در عرصههای فراتر از جمله و ورود به عرصه تحلیل گفتمان، موضوعی جدید در مطالعات سبک شناختی، فراهم آوردهاست. مهمترین مؤلفهها در سبکشناسی گفتمانی عبارتند از: تحلیل گفتمان بر اساس بافت موقعیتی جمله-ها، کنشهای گفتاری و سبکهای نحوی. از سویی ساختارهای مجهول غالباً با حذف عامل یا کنشگر، تلاش میکنند مفهومی فراتر از مفهوم ظاهری جمله نشان دهند و واکاوی اینگونه ساختارها با روشهای تحلیل گفتمانی، اهمیت فراوانی در زبان دارد. این مقاله در پی آن است با کمک روش توصیفی-تحلیلی و با تکیه بر نظریه تحلیل گفتمان، ساختارهای مجهول جزء سیام را از طریق نظریه سبکشناسی گفتمانی مورد تحلیل و بررسی قرار دهد، نتایج حاصل از تحقیق نشان دادهاست که کنش گفتاری در ساختارهای مجهول جزء سیام قرآن بیشتر، از نوع ترغیبی و سبک نحوی جملات همپایه است و قرآن کریم به هنگام سخن گفتن درباره رخدادهایی که وحشتآور است از جملات مجهول بیشتر استفاده میکند. در بسیاری از موارد، هدف تأکید بر رویدادها در جملات مجهول و واداشتن انسانها به تفکر و تأمل در رویداد و گاهی نیز هوشیار ساختن افراد غافل است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان