فائزه ناطقی

این پژوهش با هدف فهم تجارب زیسته اساتید در مورد چهار مولفه ی روش های تدریس، آشنایی با زبان هنر، آشنایی با فناوری و آشنایی با تحلیل رفتار آموزشی فراگیران در برنامه درسی اجرا شده رشته آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان انجام گرفت. رویکرد پژوهش کیفی و روش پژوهش پدیدارشناسی توصیفی مبتنی بر نظریه Husserl بود. داده های پژوهش با روش نمونه گیری هدفمند و با استفاده از مصاحبه نیمه ساختارمند با 25 نفر از مدرسان دانشگاه فرهنگیان اراک صورت گرفت. تحلیل داده ها به روش توصیفی مبتنی بر رویکرد Colaizzi (2002) بود که با استفاده از نرم افزار مکس کیودا 12 اجرا گردید. یافته های پژوهش حاکی از آن بود که تجارب زیسته اساتید از برنامه درسی اجرا شده برای دانشجویان در رابطه با روش های تدریس در چهار مقوله اصلی «شناخت راهبردهای تدریس»، «تجربه تدریس موضوعی»، «تجربه اجرای روش تدریس اکتشافی»، «تجربه اجرای روش تدریس فعال»، در رابطه با کاربرد زبان هنر شش مقوله اصلی «آشنایی با زبان هنر»، «تقویت قابلیت های دانش آموزان»، «تعلیم و تربیت»، «آموزش کلاس»، «کنترل هیجان های دانش آموزان» و «توسعه حرفه ای»، در رابطه با بهره گیری از فناوری اطلاعات و ارتباطات چهار مقوله اصلی «غنی سازی آموزش»، «توسعه حرفه ای خود»، «آموزش و تدریس»، «ایجاد فرصت های یادگیری»، در رابطه با تحلیل رفتار آموزش فراگیرآن چهار مقوله اصلی «بهره برداری بهینه از فرصت ها وموقعیت های رفتار آموزشی»، «توانایی تحلیل رفتار آموزشی»، «توانایی گردآوری شواهد تحصیلی» و «توانایی ارائه بازخورد مناسب وضعیت تحصیلی» شناسایی شد. بر اساس یافته های پژوهش، آموزش آگاهانه برای تقویت دانشجویان دانشگاه فرهنگیان در فهم معانی آن چه تدریس می شود، امری ضروری است. توجه در آموزش و شناخت معنای آن چه مورد توجه قرار گرفته است، به آنان «فرصتی برای عمل مناسب» به عنوان یک معلم می دهد و استفاده از زبان هنر، فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی و مهارت های تحلیلی در آموزش در تقویت قابلیت های دانش آموزان و کنترل و تخلیه هیجان های دانش آموزان می تواند فرصت های یادگیری ویژه ای را در برنامه درسی دانشگاه فرهنگیان به خود اختصاص دهد.

ملاصدرا در حکمت متعالیه، «حقیقت» در آرمان گرایی را با «حقایق» در واقع گرایی، در کنار هم میداند؛ به این معنی که حقایق، همان حقیقتند که در پرده مراتب، خود را نمایان ساخته است. سفرهای چهارگانه نزد عرفا، راهی برای تعالی عرفانی است که سالک طی مراتب میکند. این سفر از فطرت آغاز میشود؛ فطرت نیز مراتبی دارد که نازلترین مرتبه آن، طبیعت است. پس این سفر، یا بعبارتی این یادگیری، از طبیعت آغاز میشود و با طی سلسله مراتب، کامل میگردد. مراتب یادگیری، مرتبه نظر و عمل را توأمان دربرمیگیرد. روش شناسی ملاصدرا در فلسفه اش، مبتنی بر سخن وحی، برهان عقل و مشاهده قلب است، به این معنی که هر سه منظر، باید راستی، واقعیت و حقیقت یک یافته را ادراک و تأیید کنند. پژوهش پیش رو با تکیه بر حکمت متعالیه در ابعاد فلسفی و با روش برهانی، به تعریف، خاستگاه و اهداف پرورش سرشت گرایانه پرداخته و در موضوع، هدف و شیوه، از روش فراترکیب بهره میبرد تا مراتب یادگیری سرشت گرایی را که مبتنی بر فطرت انسان است، عرضه و معرفی نماید. هدف این پژوهش، معرفی الگوی مفهومی تربیتی و یادگیری است و ابتناء فلسفی آن، لزوماً محدود به یکی از مکاتب و آراء فلسفی نیست.

پژوهش حاضر با هدف شناسایی میزان اثربخشی محتوای الکترونیکی درس علوم تجربی بر اشتیاق و سرزندگی تحصیلی دانش آموزان هفتم متوسطه بر پایه مدل اسکورم انجام پذیرفت. پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری کلیه دانش آموزان پسر متوسطه هفتم شهر همدان در سال تحصیلی 1399-1398 بودند که از بین آن ها تعداد 30 نفر به روش در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه 15 نفری آزمایش و کنترل قرار گرفتند. برای انجام پژوهش ابتدا در شرایط یکسان از هر دو گروه پیش آزمون با استفاده از پرسشنامه اشتیاق تحصیلی Fredricks(2004) و سرزندگی تحصیلی Dehghanizadeh and Hossein Chari(2010) به عمل آمد و سپس محتوای الکترونیکی درس علوم تجربی براساس استاندارد اسکورم به گروه آزمایش آموزش داده شد بدین صورت که که گروه کنترل در کلاس درس به شیوه متداول آموزش دیده و گروه آزمایش همان مطالب را در قالب استاندارد اسکورم فرا گرفتند.. نتایج تحلیل کواریانس نشان داد که آموزش محتوای الکترونیکی سبب افزایش اشتیاق و سرزندگی تحصیلی دانش آموزان می شود. به طور کلی نتیجه این پژوهش نشان داد برای افزایش اشتیاق تحصیلی و سرزندگی در دانش آموزان، استفاده از آموزش راهبردهای محتوای الکترونیکی موثر است.

هدف از مقاله حاضر، ارزیابی وضعیت موجود برنامه درسی اجرا شده رشته کارشناسی آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان از منظر جامعه محوری طبق الگوی هاردن می باشد، که به روش سنتز پژوهی انجام شد. در بخش کیفی در این پژوهش با جستجو و جمع آوری پیشینه نظری و پژوهشی حول موضوع مورد نظر، ضمن شناسایی و بازنمایی مفاهیم از طریق ترکیب آنها، گویه های متناسب با جامعه محوری در آموزش معلمان مشخص شدند. به منظور کنترل کیفیت تحلیل ها، هنگام جمع آوری و تحلیل داده ها از معیار خود بازبینی محقق استفاده شد و همچنین برای اینکه ابعاد و مفاهیم استخراجی کنترل شوند از روش توافق بین دو کد گذار استفاده شد. در بخش کمی، جامعه آماری پژوهش شامل اساتید، دانشجویان و فارغ التحصیلان رشته کارشناسی آموزش ابتدایی پردیس های دانشگاه فرهنگیان می باشند که با روش نمونه گیری تصادفی از 4 استان به عنوان نمونه انتخاب و جمع آوری داده ها از طریق پرسشنامه محقق ساخته صورت گرفت. پایایی ابزار با محاسبه آلفای کرونباخ 95/0 بدست آمد. روایی ابزار با نظر صاحبنظران و یافته های تحلیل عاملی بررسی و تأیید شد. یافته های پژوهش نشان داد، برنامه درسی رشته کارشناسی آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان از نظر جامعه محوری هاردن در سطح پایینی قرار دارد.

تربیت فرهنگی را قابلیت یادگیری الگوهای جدید در تعاملات فرهنگی و ارائه پاسخ های رفتاری صحیح به این الگوها، تعریف کرده اند. با توجه به اینکه تعلیم وتربیت رسالت گسترش و تحکیم ارزش های فرهنگی را بر عهده دارد، نیازمند الگوی مناسب برای این مهم است. مطالعه حاضر با هدف «طراحی و اعتباریابی مدل مطلوب تربیت فرهنگی برای دانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان» انجام شد. مطالعه به روش داده بنیاد از نوع اکتشافی متوالی انجام شد. مشارکت کنندگان در این پژوهش از اساتید خبره و باسابقه و اعضای هیئت علمی دانشگاه و مدیران حوزه فرهنگی به روش نمونه گیری گلوله برفی و با 20 نفر به اشباع نظری رسید. ابزار گردآوری داده ها، مصاحبه نیمه ساختار بود. از یافته های حاصل از مصاحبه ها در مرحله کدگذاری باز تعداد 353 کد و در مرحله کدگذاری محوری تعداد 36 کد احصاء گردید. نتایج نشان داد که مدل تربیت فرهنگی دانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان، تلفیقی از عناصر مؤلفه های تربیت فرهنگی، راهبردهای تدوین مدل فرهنگی، ویژگی های مدل تربیت فرهنگی، بسترهای مناسب اجرای الگو، مداخلات تربیت فرهنگی و پیامدهای مدل ایده آل است که هرکدام از این عناصر دارای ویژگی هایی هستند که در پژوهش حاضر به آن ها اشاره شده است. با توجه به یافته ها، پیشنهاد می شود مدل جامع تربیت فرهنگی برای دانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان اجرا گردد. زیرا نتایج اجرای مدل باعث توسعه و پای بندی به ارزش های فرهنگی، برخورد با چالش ها و آسیب های اجتماعی، تربیت صحیح در راستای شکوفایی استعدادهای جامعه، احترام به خرده فرهنگ های ملی، تقویت روحیه وطن پرستی و احساس تعلق ملی، تقویت حس مسئولیت پذیری، مقابله با فرهنگ های مهاجم بیگانه و انتقال میراث فرهنگی به نسل آینده می شود.