چکیده

از منظر فقه مذاهب و حقوق موضوعه ایران، سوگند بتّی همانند بینه و اقرار، قاطع دعوای قضایی است. در موارد زیادی بعد از ادای سوگند و صدور حکم قطعی، طرف مقابل با نسبت دروغ به سوگند، درخواست اعاده دادرسی مجدد می کند. با توجه به این که قانون آیین دادرسی مدنی در احکام قطعی، درخواست اعاده دادرسی در جهات خاصی را به رسمیت شناخته است، این نوشتار به روش تحلیلی توصیفی بر مبنای منابع معتبر فقه مذاهب و حقوق ایران در تلاش است ضمن تبیین ماهیت قطع دعوا با قسم، امکان پذیرش اعاده دادرسی در سوگند کاذب را بررسی کند. سوال اصلی این نوشتار این است که آیا از منظر فقه مذاهب و حقوق موضوعه ایران، ادعای کذب بودن سوگند می تواند یکی از جهات اعاده دادرسی به حساب بیاید یا نه؟ یافته های این پژوهش نشان می دهد دیدگاه فقهای مذاهب این است که وقتی حکم با سوگند یکی از طرفین دعوا قطعی شد، اعاده دادرسی شرعاً مجاز نبوده و در صورت طرح، مسموع نخواهد بود. از منظر حقوق نیز هرچند برخی از حقوقدانان با تأثیرپذیری از ماده 595 قانون جدید آیین دادرسی مدنی فرانسه معتقدند در صورت کذب بودن سوگند، حکم قطعی قابل اعاده دادرسی است، سوگند دروغ از جهات اعاده دادرسی نیست. ادله ارائه شده نشان می دهد که از منظر قواعد حقوقی نیز اعاده دادرسی در فرض مذکور، مردود است.

Legitimacy of Resumption of jurisdiction in conclusion litigation with factitious defendant’s oath, under jurisprudence of Islamic religions and the Written Law of Iran

From the perspective jurisprudence of Islamic religions and the Written Law of Iran, defendant’s oath is decisive for litigation, just like confession and adequate evidence. However, in many cases, after the oath is taken and a final verdict is issued, the opposing side requests a resumption of the trial, alleging that the oath was false. While the Iranian Civil Procedure Law allows for the reopening of final judgments under certain circumstances, this article employs an analytical-descriptive approach, drawing upon authoritative sources from jurisprudence of Islamic religions and Iranian law, to delves into the nature of termination in litigation based on oaths and examines the possibility of reopening a case based on a false oath. The central question of this article is whether, under Iranian Islamic jurisprudence and law, a claim of a false oath can be considered a valid ground for reopening a case (the proceedings). The findings of this research show that Islamic jurists unanimously agree that according to Shari'ah once a verdict is finalized based on the oath of one of the parties, retrial is impermissible and will not be entertained. From a legal standpoint, while some jurists, influenced by Article 595 of the new French Civil Procedure Code, argue that a final verdict can be reopened if the oath is proven false, false oath is not recognized as a legitimate ground for reopening a case. The presented evidence shows that, according to legal principles, resumption of proceedings under in the mentioned circumstances is also rejected.

تبلیغات