ایزدبانوی هلیل رود و ریشه های تفکّر هندسی و دستاوردهای آن در فرهنگ های باستانی خاور نزدیک
آرشیو
چکیده
هلیل رود، همچون دیگر رودهای بزرگ، جوامع کشاورز شکل گرفته در جوار خود را عمیقاً تحت تأثیر قرار داده است. اگرچه نام نگهبان این رودخانه عظیم در هیچ متنی به جا نمانده، اما به باور نگارنده نامش را باید در «حریر» جست. این وام واژه در زبان عربی گونه کوتاه شده«هری[ر] رود» بود که به عنوان صفت در توصیف لطافت و موجدار بودن ابریشم چینی به کار رفته است. با انباشت محصول، که در طول زمان به استقرار دائمی جمعیت های اولیه کشاورز انجامید، امکان بهره وری از زمان اضافه در اختیار انسان پیش از تاریخ قرار گرفت. در سایه این فرصت جدید او توانست در جهان پیرامونش بیندیشد و حاصل آن تعمق، دستاوردهایی برای بهتر زیستن بود که با گذر زمان شتاب گرفت. از دوران آغاز کشاورزی تا هزاره های چهارم و سوم پ.م، جهش فرهنگی چشمگیر بود. افزایش آگاهی انسان نیاز به تدبیری جدی داشت تا به ثبت و حفظ داده های روزافزون یاری رساند. در این میان، خطوط دارای بنیان هندسی در چهارچوب جدی تری عمل می کردند زیرا هندسه با محاسبه ارتباط دارد. نگارنده با واکاوی نشانه های گِل نبشته های تپة کُنار صندل جنوبی در جیرفت و خطوط ایلامی زنجیره ای و آغازین، به الگوی بنیادین یک نظام هندسی منسجم دست یافته است که قادر به بازآفرینی نشانه هایی ست که با علائم کهن ترین خطوط متعلق به فرهنگ های همجوار در جهان باستان اشتراک ساختاری بنیادی دارند. نظریه «جدول مادر (Master Grid) » تاریخ نگارش را در منطقه به عقب تر باز گردانده و نقش بنیادی ایران را نه تنها در حوزه ابداع خط که در بنیان گذاری برخی دیگر از دستاوردهای مهم فرهنگی بیش از پیش نمایان کرده است .Goddess of Halil River: The Roots of Geometric Thought and its Achievements in Ancient Cultures of the Near East
Similar to other large rivers, Halil River or Halil Rud has greatly affected the agricultural communities developed in its vicinity. Although the name of the guardian of this huge river has not been mentioned in any text, the author believes that it has been derived from the word Harīr (velvet). This Persian loanword in Arabic is the short form of Harī[r]-Rūd andis used as an adjective to describe the delicate and wavy nature of Chinese silk. Abundant crops, which led to the permanent settlement of early agricultural populations over time, provided prehistoric human beings with the chance to use their spare time more efficiently. In the light of this new opportunity, they managed to reflect more profoundly on their surrounding world, which resulted in some achievements in relation to living a better life. These achievements appeared faster over time. From the beginning of agriculture until the fourth and third millennia BC, there were noteworthy developments in the realm of culture. The increase in Man’s knowledge demanded serious thought regarding the ways to record and preserve the ever-increasing information. At this point, scripts with a geometric basis functioned more efficiently because geometry is linked to calculation. Through examining the signs of linear Proto-Elamite script used in the mudbrick inscriptions of southern Konar Sandal mound in Jiroft, the author reconstructed the original pattern of an integrated geometric system which is capable of recreating some signs that share the same structural foundation with the signs of the most ancient scripts of the neighboring cultures of the ancient world such as proto-Sumerian script and the Indus script. The theory of the Master Grid takes the beginning of writing in the region further back in history and highlights the fundamental role of Iran not only in the realm of script invention but also in founding some other important cultural achievements more than ever before.