گستره فرهنگ کورا- ارس (یانیق) در غرب استان مرکزی
آرشیو
چکیده
دوره مفرغ به دلیل وجود فرهنگ های متفاوت و نبود پژوهش های باستان شناسی منسجم، یکی از دوره های کمتر شناخته شده در پیش از تاریخ فلات ایران محسوب می شود. یکی از فرهنگ های منسوب به این دوره، فرهنگ کورا- ارس است که از اواخر هزاره چهارم ق.م تا اواخر هزاره سوم ق.م در بخش وسیعی از شمال غرب، غرب و بخش هایی از مرکز فلات ایران گسترش یافته است. با این حال، تاکنون جزئیات مبسوطی از این فرهنگ و قبض و بسط آن در داخل فلات ایران ارائه نشده است. بررسی های باستان شناسی انجام شده وجود این فرهنگ را در بخش های مرکزی و غربی فلات ایران و زاگرس مرکزی تأیید کرده است. طی بررسی های باستان شناسی انجام گرفته در سال های 1386 و 1387 و 1393 در غرب استان مرکزی، نُه (9) محوطه استقراری بزرگ شامل آق تپه، تپه سوارآباد، تپه قلعه سرسختی، تپه چزان، تپه فر، شورتپه، تپه گل زرد، تپه مزرعه خاتون و تپه آدینه مسجد در رابطه با فرهنگ کورا- ارس واقع در حاشیه رودخانه قره چای شناسایی شد. وسعت و ارتفاع زیاد محوطه های مذکور (به خصوص آق تپه و سرسختی) می تواند دال بر وجود لایه های استقراری و معماری متراکم پیش از تاریخ باشد. در این نوشتار سعی شده تا ضمن تبیین جایگاه فرهنگ کورا- ارس در غرب استان مرکزی به عنوان یکی از نقاط اتصال فرهنگ های مرکز فلات ایران با زاگرس مرکزی اهمیت استقرارهای کورا- ارس مربوط به این دوره مورد ارزیابی و بررسی قرار گیرد.Spread of the Culture of Kura-Araxes ( Yaniq) in the West of Markazi Province
Because of the existence of different cultures and the lack of related solid archeological studies in the Iranian Plateau, the Bronze Period is one of the less known periods of prehistory there. One of the cultures attributed to this period is the Kura-Araxes culture, which spread in vast areas of the northwest and west of the Iranian Plateau and some parts of its center. However, the details of the nature of this culture and the quality of its spread in this plateau are not yet available. The conducted archeological investigations confirm the existence of this culture in the central and western parts ofthe plateau of Iran and the central Zagros region. In the course of the archeological studies carried out in 2007-2008 and 2014 in the west of Markazi Province, nine large residential areas in relation to the Kura-Araxes culture were identified on the banks of Qareh Chai River. These areas include Agh Tappeh, Savarabad Tappeh, Ghal’ah Sarsakhti Tappeh, Chezan Tappeh, Far Tappeh, Shur Tappeh, Do Gol Zard Tappeh, Mazra’eh Khatun Tappeh, and Adineh Masjid Tappeh. The great vastness and height of these areas (particularly Agh Tappeh and Sarsakhti Tappeh) could indicate the existence of different layers of human residence and dense architecture of prehistory there. In this paper, the authors have tried to explore the importance of different forms of human residence in Kura-Araxes during prehistory while clarifying the place of Kura-Araxes culture in the west of Markazi Province as one of the junctions linking the cultures of the center of the Iranian Plateau to Central Zagros.
تبلیغات
