تحلیل ساختاری مکاتیب عبدالله قطب (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
مکتوبات یکی از گونه های مهم ادبیّات و انواع نثر فارسی است که در دوره های مختلف تاریخی از نظر ادبی، اجتماعی، تاریخی و سیاسی از اهمّیت شایانی برخوردار بوده است. عرفای اسلامی با استفاده از فن مکتوب نگاری و با پیروی از پیشوایان دین، اقدام به نگارش نامه هایی برای انتقال آموزه های عرفانی و هدایت سالکان طریقت کرده اند. عبدالله قطب یکی از عارفان برجسته قرن نهم هجری است که اقدام به تأسیس جامعه ای آرمانی و مدینه ای فاضله با عنوان «اخوان آباد» در حوالی جهرم کرد. وی از طریق نگارش مکتوبات به اداره این جامعه آرمانی و هدایت و تعلیم مریدان خود پرداخت؛ مکتوباتی که هم از نظر نثر شیوای فارسی و هم از نظر دربرداشتن نکات ارزشمند عرفانی برای ارشاد و تعلیم سالکان درخور توجّه است. بر این اساس، در این جستار با روش تحلیلی توصیفی ساختار مکاتیب قطب مورد بررسی قرار گرفته است. یافته های تحقیق حکایت از آن دارد ویژگی های سبکی نگارش قطب، یعنی گرایش به ساده نویسی و ایجاز و اختصار، ساختار مکتوبات وی را دستخوش تغییر قرارداده و همین امر سبب تفاوت مکاتیب قطب در قیاس با سایر مکتوبات عرفانی شده است. این مکتوبات در زمره مکتوبات اخوانی و چند سویه جای می گیرد.Structural analysis of Abdullah Qutb's letters
Structural Analysis of Abdullâh Qutb's Epistels Letters are one of the important types of Persian literature and types of prose that have been of great literary, social, historical and political importance in different historical periods. Islamic mystics, using the art of writing and following the religious leaders, have written letters to convey mystical teachings and guide seekers of the path. Abdullâh Qutb is one of the prominent mystics of the ninth century AH who established the ideal society and utopia called "Exvânâbâd" near Jahrom. Through writing letters, he managed this ideal society and guided and educated his followers; Writings that are noteworthy both in terms of Persian prose and in terms of containing valuable mystical points for the guidance and education of seekers. Accordingly, in this paper, the structure of Qutb's epistels have been studied by analytical-descriptive method. The research findings indicate that the stylistic features of Qutb's writing, i.e. the tendency to simplify and brevity, have changed the structure of his writings and this has caused the difference between the letters of Qutb and other mystical writings. These letters are among the brotherly epistels and multi-faceted letters.