به نام خواجه بکوشیم یا بنوشیم؟تصحیح بیتی از حافظ بر پایه روابط درون متنی دیوان او (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
شماری از سروده های حافظ با یکدیگر در ارتباط اند. تحلیل عناصر این پیوندها به درک دقیق تر اشعار، شناخت بهتر اندیشه ها و روی کردهای شاعر و ترسیم بهتر سیمای شخصیت های حاضر در سروده ها می انجامد. آگاهی های حاصل از تأمل در روابط درون متنی دیوان حافظ، می تواند در تصحیح اشعار کارایی داشته باشد. در این جستار با روش تحلیل محتوا و به شیوه ی توصیفی-تحلیلی، نمونه ای از نتایج سودمند توجه به روابط درون متنی در تصحیح اشعار حافظ تبیین می شود. در بیت «نمی کند دل من میل زهد و توبه ولی/ به نام خواجه بکوشیم و فرّ دولت او»، از «خواجه» که در شمار شخصیت های حاضر در گروهی از سروده های حافظ است؛ سخن رفته است. دقت در روابط درون متنی دیوان نشان می دهد مراد حافظ از «خواجه» در این بیت خواجه جلال الدین توران شاه، وزیر مشهور شاه شجاع مظفری است. حافظ از این ممدوح خویش در شمار قابل توجهی از سروده ها یاد کرده است. تحلیل سروده های مرتبط با او در دیوان حافظ، اطلاعات قابل توجهی از اندیشه و سیره ی او و روابطش با حافظ در اختیار ما می نهد. مفهوم بیت مورد نظر در تعارض کامل با آگاهی های حاصل از تحلیل آن اشعار است. ناهم خوانی موجود، این گمان را به میان می آورد که احتمالاً ضبط کنونی بیت، با اشکال مواجه است. با مراجعه به نسخه های کهن و بررسی ضبط های ثبت شده، بازیابی صورت صحیح بیت مذکور میسر گردید.Should we try or drink in the name of Khajah?Correcting a verse of Hafez ,based on the intratextual relations of his divan
Should We "Strive" or "Drink" in the name of Xâje?Correcting a Verse of Hafez Based on the Intertextual Relations of His DivanA number of Hafez's poems are related to each other. Analyzing the elements of these links leads to a more accurate understanding of the poems, a better understanding of the thoughts and approaches of the poet, and a better drawing of the faces of the characters in the poems. The knowledge gained from reflecting on the intratextual relationships of Hafez' Divan can be effective in correcting the poems. In this essay, an example of the beneficial results of paying attention to intertextual relationships in the correction of Hafez's poems is explained with the method of content analysis and in a descriptive-analytical way. In the verse:My heart does not desire asceticism and repentance, butwe should strive in the name of Xâje and his government نمی کند دل من میل زهد و توبه ولیبه نام خواجه بکوشیم و فر دولت اوPaying attention to the intertextual relationship of the Divan shows that the "Xâje" in this verse is Xâje Jalâloddin Turân Shah, the famous minister of Shah Shojaʾ Mozaffari. Hafez has eulogized this vizier in a significant number of his poems. The analysis of the poems related to him in Hafez's Divan provides us with significant information about his thought and life and his relationship with Hafez. The meaning of this verse is in complete conflict with the knowledge obtained from the analysis of those poems. The inconsistency suggests that the current recording of the verse may be flawed. By referring to the old versions and checking the recorded recordings, it was possible to recover the correct form of the verse.
تبلیغات
