معناشناسی فاعلیت خداوند در پرتو رهیافت فلسفی و معرفت دینی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
رابطه خداوند با جهان و موجودات آن، رابطه ایجادی بوده و او فاعل و خالق نظام امکانی است. در تبیین چگونگی این فاعلیت، میان مشهور متکلمان و فیلسوفان اختلاف نظر کلی وجود دارد. در این میان، اختلاف نظر دیگری نیز مشاهده می شود که در یک سوی آن دیدگاه فیلسوفان و در سوی دیگرش برخی آیات و شماری از روایات قرار گرفته است که ناسازگاری را نشان می دهد، زیرا برخلاف نظر فیلسوفان که علم خداوند را یگانه منشأ صدور فعل می دانند، در قرآن به صورت پراکنده و در شماری از روایات به روشنی به این معنا توجه شده است که ایجاد موجودات به طی شدن مراتب و مراحلی بستگی دارد. مسئله این است که چگونه می توان این کثرت را (اگر خارجی باشد) با اصول عقلی ناظر به مرتبه خاص وجود خداوند سازگار دانست؟ در این نوشتار کوشیدم تا نشان دهم یافته های فلسفی، به ضمیمه برخی آموزه های دینی، این ناسازگاری را برطرف می کند.Semantics of God’s Activity in the Light of Philosophical Approach and Religious Knowledge
God’s relation to the world and its creatures has been a creative relationship, and He is agent and creator of possibility system. To explain how this activity is, popular theologians and philosophers have general disagreement over it. In the meantime, the other difference of opinion is seen too, that from one side we have philosophers’ views, and from the other side we face with some verses and traditions that show incompatibility; because contrary to the philosophers’ views that know God’s knowledge the only source of occurring action, in the Holy Quran sporadically, and in some traditions clearly have been regarded to this meaning that creating the creatures depends on passing steps and levels. The problem is that how can this multiplicity (if external) be compatible with rational principles manifesting special rank of God’s existence? In this writing we try to show that philosophical findings along with some religious teachings, eliminate this incompatibility.