بررسی رابطه جرم «محاربه» و «افساد فی الارض»؛ از مبانی فقهی تا رویه قضایی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
از جمله موضوع های چالشی و مهم در حقوق کیفری ایران، بررسی رابطه محاربه و افساد فی الارض است؛ جرایمی که با پیروزی انقلاب اسلامی وارد گفتمان عدالت کیفری ایران گردیده است. قانون مجازات اسلامی 1392 در مواد 279 و 286 دو عنوان مذکور را به عنوان جرم مستقلی پیش بینی کرده است که به چندین دهه اختلاف در رویه های قضائی پایان داد. بررسی سیر تقنینی نشان دهنده این است که پس از انقلاب اسلامی، صرف نظر از فقدان قانون ماهوی مدون تا سال 1361، دادگاه های انقلاب با صدور احکام متعدد با عناوین محاربه و افساد فی الارض به اتهام برخی از سران نظام گذشته و گروه های دخیل در اغتشاش ها و درگیری های منطقه ای رسیدگی می کرد تا اینکه در قانون حدود و قصاص 1361 عنوان «محارب» تعریف شد و با وجود تفاوت در عنصر مادی، عنصر معنوی، قلمرو و حتی تاثیر انگیزه در این دو عنوان ماده 183 قانون مجازات اسلامی 1370 محارب و مفسد فی الارض را منطبق بر یکدیگر دانسته و در ردیف هم قرار گرفتند. همچنین نگاهی به منابع فقهی نیز نشانگر اختلاف آراء به لحاظ استنباط از آیه 33 سوره مائده می باشد. بسیاری از فقها و مفسران اسلامی این دو عنوان را یک وصف دانسته و برخی با مستقل دانستن آن ها در مفهوم یا مصداق، قائل به رابطه عموم و خصوص بین این دو عنوان گردیده اند. نگارنده با استفاده از منابع کتابخانه و با رویکرد توصیفی تحلیلی به بررسی متون فقهی و رویه های قضایی پرداخته و به این نتیجه رسیده است که رابطه بین دو عنوان «محاربه» و «افساد فی الارض»، عموم و خصوص مطلق است.Investigating the relationship between the crime of Muharebeh and Ifsad –e- fil arz
In the meantime, some criminal behaviors of Muharebeh and Ifsad –e- fil arz, despite differences of jurisprudential views with the Guardian Council, prevented the two crimes from being criminalized independently, despite the huge differences, and for about three decades in a single format in the relevant laws. Was invoked by the courts; However, in the legislative vacuum after the revolution until the passage of the Hudud and Qisas 1361 bill, the sharia rulers and judges of the revolutionary courts ruled on related crimes and issued verdicts. In 1392, the legislature accepted the criminalization of corruption on earth as independent of Muharebeh, and like special criminal laws, it only explains cases that, with the decline in the extent of criminal behavior, are not considered new criminalization. In this research, which we have analyzed the description of jurisprudential, legal and judicial data using library tools, we examine the relationship between these two crimes and the need for their independence from each other. With the approach that cases disproportionate to this heavy punishment are subject to the rules of multiple or repetition of Ta'zir crimes, and finally the author in this study has concluded that the relationship between the two titles is public and absolute absolute.
تبلیغات
