مبادی و مقولات گفتمان مدنیّت انسانی در شکل دهی به چشم انداز جغرافیایی (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

واژه چشم انداز امروزه دارای مصادیق گسترده و ژرف تری نسبت به گذشته است. در قرون وسطی این کلمه با ریشه آلمانی در معنای «منطقه» و «قلمرو» به کار می رفت. پس از قرن 15 میلادی چشم انداز مبدل به یک ژانر تصویری شد؛ اما امروزه چشم انداز یک تعبیر علمی است که نه تنها به وصف یک نمود می پردازد، بلکه آزمونی ذهنی، زیباشناختی، هنری و وجودی است که پیوسته در حال دگرگونی است. بنابراین هر چشم انداز جغرافیایی خود می تواند بیانگر داستانی از تمدن، فرهنگ، اجتماع و ایدئولوژی گروه های انسانی باشد. در این نگاه است که امروزه چشم اندازسازی و تأکید بر چشم انداز، عناصر پیدایی و تعامل هریک با کل مجموعه و تأکید بر نقش صانع مردمی در بازآفرینی آن جزو اصول لاینفک هر نظام برنامه ریزی شهری محسوب می گردد. مطالعه حاضر نیز مبتنی بر همین اهمیت با بهره گیری از فلسفه تفسیرگرایی و رویکرد کیفی و کاربست تکنیک تحلیل محتوای عمقی از طریق احصاء مضامین و مفاهیم و مقوله سازی به وسیله کدگذاری باز، مقوله بندی،کدگذاری محوری و کدگذاری گزینشی، سعی در واکاوی عوامل موثر مدنیّت انسانی بر چشم انداز جغرافیایی دارد. نتایج این وارسی که از نمونه هدفمند و اطلاعات محور از میان منابع چاپی در حیطه مدنیّت انسانی و چشم انداز جغرافیایی استفاده شد. بیانگر اهمیت و نقش 10 مقوله مؤثر مدنیت در شکل پذیری چشم انداز جغرافیایی است که ما را به تعریف چشم انداز جغرافیایی نشأت گرفته از جهان بینی، اندیشه سیاسی، اندیشه فلسفی، آگاهی، توافق حوزه خصوصی و عمومی، ابعاد فرهنگی، تاب آوری اجتماعی، حکمروایی، بستر اجتماعی ، ملاحظات اخلاقی رهنمون می سازد.