طراحی الگوی توسعه فرهنگ دینی با تأکید بر گروه های مرجع (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

شناخت نظام مند و جامع ابعاد و مؤلفه های فرهنگ دینی به عنوان لازمه و پیش شرط اساسی هر گونه اقدام عملی در زمینه توسعه فرهنگی در جوامع دارای پیش زمینه دینی به شمار می آید. این پژوهش به دنبال آن است تا یک الگوی نظری در رابطه با توسعه فرهنگ دینی ارایه نماید. در این پژوهش با اتخاذ رویکرد کیفی و روش تئوری داده بنیان، داده های مورد نیاز از طریق مصاحبه نیمه ساختار یافته، تا مرحله اشباع نظری جمع آوری گردید و سپس بر اساس الگوی پارادایمی استراوس و کوربین در سه گام کدگذاری باز، محوری و انتخابی دسته بندی و تحلیل شدند. به منظور تسهیل فرآیند کدگذاری و تحلیل داده ها از نرم افزار Nvivo استفاده شد. در این فرآیند 78 کد اولیه به دست آمده در طبقات اصلی شرایط علی (الزامات و تحولات زمانی و مکانی)، طبقه یا پدیده محوری (پویایی مبتنی بر اجتهاد در دین)، راهبردها یا کنش ها (نهادینه سازی اثربخش فرهنگ دینی)، بستر حاکم یا زمینه (صلاحیت های اخلاقی و مشروعیت اجتماعی)، شرایط مداخله گر (فرصت ها و تهدیدهای پیرامونی فراروی توسعه فرهنگ دینی) و پیامدها (توسعه ساختار و کارکرد نظام اجتماعی مبتنی بر ارزش های دینی) دسته بندی شدند.