اغراض شعری و آرایه های بلاغی در دیوان ابوالرضا راوندی (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

ابوالرضا راوندی از عالمان و ادیبان و مصنّفان برجسته شیعی در سده ششم هجری است. از وی دیوان شعری بر جای مانده است که از یادگارهای ادبیات عربی در دوره سلجوقی است. در این دیوان، تصویری از اوضاع اجتماعی و فرهنگی کاشان نمایان است. از آن جمله است گزارش هجوم ملک سلجوق به منطقه کاشان و همچنین، معرفی بزرگان شهر و خدمات عام المنفعه آنان. یکی از گزینه های مورد بررسی در دیوان راوندی، مبحث اغراض شعری و بلاغی است. در بحث اغراض شعری، مدح، تهنیت، مرثیه، اعتذار، شکایت، نصیحت، مناجات، حکمت و چیستان، گرایش غالب دارد. در بلاغت شعری نیز این دیوان اهمیت قابل ملاحظه ای دارد که مهم ترین موارد آن عبارت اند از: تقسیم، اقتباس، تلمیح، مقابله، تجرید، عکس، مبالغه، طباق، مراعات نظیر، انواع جناس، تضمین، کنایه، استعاره و مجاز. با بررسی این آرایه ها درمی یابیم گرچه وی واجد سبک و ابداع چندانی در شعر عربی نیست، اما طبع نازک، مهارت در عرب سرایی و همچنین، بیان عقاید شیعی و توجه به اوضاع اجتماعی مردم کاشان در دوران سلجوقی، اثری بدیع از دیوان وی ساخته است.