تأثیر انقلاب بر ارزش های اجتماعی «از فردگرایی تا جمع گرایی» (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

یکی از مباحث در مورد روحیات ایرانیان، جمع گرا یا فرد گرا بودن آنهاست. این موضوع تحت تأثیر عوامل متعددی است که نوع نظام سیاسی از مهم ترین آنهاست. نظام استبدادی در ایران در ابعاد فردی (دانشی، گرایشی و کنشی)، ابعاد فرهنگی-اجتماعی و اقتصادی بر جامعه تأثیر گذاشته و ارزش های جامعه را به سوی خودمداری پیش برده است. این مقاله در صدد پاسخ به این سؤال است که انقلاب اسلامی ایران چه تأثیری بر این ارزش اجتماعی گذاشت و چگونه با میراث اجتماعی حکومت استبدادی در ایران مبارزه کرد؟ به این منظور ابتدا با استفاده از روش کتابخانه ای، آثار حکومت استبدادی در ایران بررسی شده است و سپس با استفاده از روش میدانی، تأثیر انقلاب اسلامی بر ارزش های اجتماعی بر اساس مؤلفه جمع گرایی و فردگرایی تحلیل شده است. حاصل این تحلیل آن شد که انقلاب اسلامی ایران بر اساس ارزش های دینی و با روحیه ای مردمی و جمع گرایانه روی داد و تأثیر بسیار زیادی در از بین بردن خودمداری و ارتقای ارزش های جمع گرایانه داشت. البته پس از گذشت دو دهه از انقلاب هرچند جنبه های سیاسی جمع گرایی در بین مردم همچنان حفظ شد ولی جنبه های اجتماعی آن کاهش یافت.