بخش بندی بازار جهت برآورده شدن نیازهای انسان بسیار حائز اهمیت است. مقاصد گردشگری نیز از این امر مستثنی نبوده و هتل ها که از عناصر مهم هر مقصد گردشگری هستند، نیز باید استراتژی بازاریابی خود را مورد بازبینی قرار دهند که این کار مستلزم توجه به آژانس های مسافرتی است که جهت جذب گردشگران برای هتل ها نقش مهمی را ایفا می نمایند. چراکه وظیفه این آژانس ها است که بر اساس نیاز هر گردشگر، محصول خدماتی را معرفی کرده و وی را ترغیب به استفاده از خدمات هتل نماید. هدف اصلی این مقاله خوشه بندی آژانس های مسافرتی در صنعت هتلداری ایران با تأکید بر هتل های 5 ستاره تهران است. این مقاله ازنظر هدف، کاربردی و ازنظر نحوه گردآوری داده ها، توصیفی- پیمایشی است. کلیه آژانس های مسافرتی که با هتل های 5 ستاره تهران همکاری می کنند؛ جامعه آماری پژوهش را تشکیل می دهند. برای دستیابی به اهداف پژوهش، از شبکه های عصبی فرا ابتکاری که یکی از روش های خوشه بندی است؛ استفاده شد. بازه زمانی موردمطالعه 15 دی 1394 لغایت 15 تیر 1398 است. همچنین جهت مقایسه نتایج این روش، با سایر روش های خوشه بندی از الگوریتم میانگین K و روش RFM نیز استفاده شد. نتایج حاصل از خوشه بندی داده ها با سه روش مورد ارزیابی فوق، مقایسه شدند و درنهایت روش شبکه های عصبی به دلیل داشتن ضریب همبستگی بالاتر کوفنتیک و واریانس کمتر به عنوان مدل بهینه انتخاب شد. در این حالت تعداد 25 آژانس مسافرتی فعال در بازه زمانی موردبررسی به چهار دسته خوشه بندی شدند و درنهایت پیشنهاد های لازم در خصوص هر یک از خوشه ها نیز ارائه شد.
