طی چند دهه گذشته بویژه از نیمه دوم سده بیستم میلادی موضوع ماندگاری دانشجو در مراکز دانشگاهی به یکی از مهمترین موضوعات پژوهشی تبدیل شده است . لذا مطالعه حاضر ، ابعاد و مؤلفه های ماندگاری دانشجویان دانشگاههای ایران را شناسایی نموده است. در مرحله اصلی پژوهش، ابتدا ابعاد و مؤلفه های فوق از طریق مطالعه گسترده مبانی نظری و پیشینه تحقیق شناسایی شده و سپس با بهره گیری از مصاحبه نیمه ساختارمند، به تأیید خبرگان این حوزه رسیده است . پس از آن، به منظور تأیید نهایی ابعاد و مؤلفه های تأیید شده در مرحله اول ، توسط500 نفر از دانشجویان دانشگاههای آزاد اسلامی استان تهران که با روش خوشه ای طبقه ای تصادفی در سه مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترای تخصصی انتخاب شدند، با بهره گیری از پرسشنامه محقق ساخته، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج حاصل از تحقیق دو بعد شامل ابعاد زمینه ای و فردی را شناسایی نمود. بعد زمینه ای عبارت اند از مؤلفه خانوادگی، مؤلفه فرهنگی و مؤلفه اقتصادی و بعد فردی عبارت اند از: ارزش تلاش، تعهد به اخذ مدرک تحصیلی، احتمال رسیدن به هدف، کسب موفقیت، انگیزش، خودکارآمدی و ویژگی های شخصیتی می باشد. نتایج حاکی از آن است که ارتقای سطح ماندگاری دانشجویان دانشگاه آزاد در گرو تقویت این ابعاد و مؤلفه ها می باشد.
