جلوه های بی ادبی کلامی در تلویزیون در چارچوب نظریه گفتمان کالپپر مطالعه موردی: سریال «مادرانه» (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

وجهه، خود انگاره عمومی است که هر فرد برای خود قائل است. وجهه، عبارت است از احترامی که هر فرد برای خود و آبروی خود قائل است. از طرفی، ادب توجه به وجهه طرف گفت وگو در طول مکالمه و در مقابل، بی ادبی تهدید وجهه است. کالپپر (2011) در نظریه گفتمان خود به راهکارهای اعمال بی ادبی براساس سه نوع وجهه فردی، رابطه ای، اجتماعی و دو نوع حقوق اجتماعی تساوی و وابستگی و ارتباط این مفاهیم اشاره می کند. این رویکرد بر عواملی چون بافت، هنجارهای اجتماعی و احساسات متمرکز و دارای ویژگی جمع مداری وجهه است. از این رو با چنین رویکردی می توان پدیده بی ادبی کلامی را در سریال های خانوادگی ایرانی بررسی کرد. این پژوهش در چارچوب این نظریه به این سؤال پاسخ می دهد که نظریه گفتمان کالپپر در سریال «مادرانه» از چه زوایایی قابل بحث و این سریال حاوی کدام یک از الگوهای بی ادبی کلامی است. به این منظور تعداد 30 نمونه از گفت و گوهای حاوی ارتباط میان انواع وجهه و حقوق اجتماعی به روش نمونه گیری هدفمند، انتخاب و از روش توصیفی تحلیلی برای تحلیل آنهااستفاده شده است. یافته ها نشان می دهند که همه الگوهای بی ادبی کلامی شامل تهدید وجهه فردی، رابطه ای و اجتماعی با توجه به حقوق اجتماعی با جلوه های مختلف در این سریال بکار رفته که در این بین الگوی تهدید وجهه رابطه ای به میزان 6/86 درصد دارای بالاترین میزان وقوع است.