بررسی سیر زبان و ادبیات فارسی در بالکان از گذشته تا کنون (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

شبه جزیره بالکان سرزمینی واقع در جنوب شرقی قاره اروپاست. این منطقه شامل کشورهای حوزه یوگوسلاوی سابق، یونان، آلبانی، بلغارستان، رومانی و قسمت اروپایی کشور ترکیه می شود. به گواهی تاریخ، برای سال های متمادی، بالکان ملتهب ترین بخش اروپا و شاید جهان بوده است. بالکان تلاقی گاه اقوام مختلف و سه تمدن: اسلامی، مسیحی و اسلاوی است. با وجود آنکه میان ایرانیان و مردم این منطقه هیچگاه ارتباط مستقیمی وجود نداشته است، بخش های وسیعی از شبه جزیره بالکان (بویژه بوسنی و هرز گوین، آلبانی و قسمتی از شبه جزیره تراکیا که در ترکیه واقع شده است) برای قرن های متمادی در حوزه نفوذ زبان و ادبیات و فرهنگ ایرانی قرار داشته اند. به این اعتبار بالکان در گذشته ای نه چندان دور سرحد غربی زبان و ادب و فرهنگ ارزشمندی به مرکزیت ایران بوده که از سمت شرق تا هند و پامیر امتداد داشته است. در این پژوهش برای شناخت بهتر این حوزه کمتر شناخته شده زبان و ادب پارسی، تلاش شده است تا با بررسی تاریخ روابط ادبی و زبانی ایران و بالکان - از پیش از امپراتوری عثمانی تا کنون- نخست علل و چگونگی راهیابی زبان و ادبیات فارسی به بالکان و سپس تأثیرات آن را بر زبان و ادبیات و فرهنگ منطقه مورد بررسی قرار دهیم.