جابه جایی کانون تجارت خلیج فارس از «هرموز» به «بندر گمبرون» در اوایل قرن یازدهم هجری/ هفدهم میلادی را می توان آغاز دوره ای جدید در مناسبات اقتصادی و سیاسی این منطقه مهم به شمار آورد. این دوره با فتح «هرموز» در سال 1031 ه./1622 م. آغاز شد و با سقوط اصفهان در سال 1135 ه./1722م. پایان یافت. در این دوره تحولات مهمی در ایران و خلیج فارس و حوزه اقیانوس هند به وقوع پیوست و شرایط نوینی به وجود آمد که در تحقیقات تاریخی کمتر به آن توجه شده است. در مقاله حاضر با تکیه بر بازسازی رویدادهای تاریخی، تحولات مهم اقتصادی و سیاسی این دوره و تاثیرات آن بر تثبیت حاکمیت ایران بر خلیج فارس بررسی شده است.
