نظریه‌پرداز تواب‌

احسان طبری فرزند حسین طبری که وکیل دادگستری بود سال 1295 به‌دنیا آمد، جد او شیخ علی‌اکبر مجتهد طبری ساروی بود. در 6 سالگی به مکتب‌خانه رفت و قرآن را فرا گرفت و خواندن و نوشتن آموخت. وی از استعداد و هوش سرشار و حافظه‌ای نیرومند برخوردار بود و پیشرفتش از همان کودکی چشمگیر بود.   
 در 7 سالگی به مدرسه احمدیه رفت و پس از پایان دوره ابتدایی به علت تبعید پدرش به تهران همراه مادرش به این شهر عزیمت کرد و دوره دبیرستان را هم گذراند و آنگاه به دانشکده حقوق راه یافت و فارغ‌التحصیل شد. در خلال تحصیل در دانشگاه به فراگرفتن علوم ادبی و عربی در مدرسه سپهسالار پرداخت و با فلسفه و علوم عقلی آشنایی پیدا کرد.
سال 1313 در 18 سالگی با مجله دنیا و دکتر تقی ارانی آشنا گردید و در سال 1316 در زمره گروه 53 نفر به زندان افتاد، سپس به اراک تبعید شد و در مهر 1320 به «حزب توده» پیوست و این وابستگی به مدت 42 سال تا 1362 ادامه یافت.
پس از غیرقانونی شدن حزب توده در سال 1327 به خارج از کشور رفت و مدت 8 سال در شوروی و 22 سال در آلمان دموکراتیک بود.
در مسکو به کار تنظیم برنامه‌های رادیو مسکو مشغول بود و مدرسه حزب را گذرانید و وارد آکادمی علوم اجتماعی شوروی شد. در آلمان دموکراتیک دکترای فلسفه را دریافت کرد. در پلنوم چهارم کمیته مرکزی حزب در سال 1337 عضو هیات اجراییه شد و مدت 10 سال ترکیبی از رادمنش،‌ کامبخش و اسکندری جانشین هیات اجرائیه شد.
سال 1350 با تشکیل مجدد هیات اجرائیه به عضویت آن درآمد و در عرض 20 سال در جلسات احزاب کمونیست چین، شوروی، مجارستان و رومانی شرکت کرد. سال 1357 با پیروزی انقلاب اسلامی به همراه اعضای حزب توده فرصت یافت که به کشور بازگردد. در ایران کماکان در رشته مطبوعات و نریات مشغول بود و مسوولیت شعب ‌ایدئولوژیک را برعهده داشت.
سال 1360دستگیر شد و در زندان با نوشته‌های استاد شهید مطهری آشنایی یافت و با غور در آنها تحول یافت و سال 1366 کتاب کژراهه را نگاشت و از حزب توده و کمونیسم تبری جست.
طبری سال 1368 در تهران درگذشت.
منابع:
-ایران در عصر پهلوی، جنبش‌های کمونیستی و سوسیالیستی در ایران و سرنوشت رهبران    حزب توده، مصطفی الموتی، لندن، 1991، صفحات 417 تا 441.
- سخنوران نامی معاصر ایران، سید محمدباقر برقعی، قم نشر خرم، 1373، ج 1، صفحات 148 تا 155.

     جمعه 13 اردیبهشت 1387