از پیشوای عالیقدر، استالین متابعت کنید
آرشیو
چکیده
حزب توده که پس از شهریور 1320 تاسیس شد، در ارتباط وسیع و وثیق با اتحاد جماهیر شوروی (سابق) بود و هر چه ابلا‌غ می‌شد اجرا می‌کرد و بر این وابستگی نیز افتخار می‌کرد. (سند شماره 1) شوروی مأمن سران حزب توده در مواقع بحرانی بود و حتی اعضای برجسته حزب در مواردی که خطر فوری بود، برای اجتناب از دستگیری به سفارت این کشور در تهران پناه می‌بردند. شوروی همچنین خدمات گوناگون و متنوع دیگری نیز به توده‌ای‌ها می‌داد که آموزش کادرهای حزب از جمله آنها بود.متن
سند شماره 2 مبین آن است که یکی از پزشکان بیمارستان شوروی [بیمارستان میرزا کوچک‌خان کنونی در تهران] مامور تربیت کادر برای حزب بوده است.
حزب در کنار فعالیت‌های آشکار خود، یک سازمان نظامی بسیار قوی و منسجم ایجاد کرده بود تا هر زمان که شوروی صلاح دانست با یک کودتای نظامی، قدرت را به دست بگیرد ولیکن اعضای این تشکیلات زیرزمینی به تدریج دستگیر و زندانی یا اعدام شدند.
اعضای زندانی شاخه نظامی بعدها کوشیدند با هر حیله در دل شاه‌راهی پیدا کنند و در مناسبت‌های مختلف با ارسال پیام‌های تبریک (سند شماره 3)، تسلیت (سندهای شماره 5 و 4) به پیشگاه ملوکانه! درصدد بودند راهی برای رهایی خویش بیابند، جالب آن‌که یکی از این پیام‌ها در محکومیت ترور حسین‌علا بود که در آستانه سفر به بغداد درسال1334 (و پیوستن ایران به پیمان بغداد در خلال آن سفر) صادر شده است. (سند شماره 6) می‌دانیم که پیمان بغداد توسط امریکا و انگلیس رهبری می‌شد و بر «سد نفوذ» شوروی بر اساس ایجاد کمربند امنیتی به دور ابرقدرت شرق بنیان یافته بود. حلقه‌های این کمربند در اروپا، ناتو بود و در خاورمیانه پیمان بغداد و در خاور دور نیز پیمان سیتو. لذا فدائیان اسلام در مخالفت با پیوستن ایران به پیمان مذکور درصدد ترور حسین‌علاء برآمدند که البته ناکام ماند.
از کادرهای اصلی حزب توده که پس از کودتای 28 مرداد برای حفظ جان و آزادی خویش شدیدا به دست و پا افتاده و از هر کاری رویگردان نبود، می‌توان رضا شلتوکی را نام برد.
او پس از انقلاب، از کاندیداهای حزب برای عضویت در مجلس خبرگان قانون اساسی از کرمانشاه بود. حزب درتبلیغات انتخاباتی به استقامت شگرف او در مقابل جلادان شاه اشاره می‌کند(سند شماره 7) لیکن از او ندامت‌نامه‌های مختلفی صادر شده است. جالب آن که یکی از این توبه‌نامه‌ها را وی و 20 نفر مارکسیست لنینست دیگر امضا کرده و به همراه قرآنی که با آن سوگند وفاداری به شاه و رژیم سلطنتی یاد کرده‌اند برای محمدرضا پهلوی ارسال داشته‌اند. (سندهای شماره 8 ، 9 و 10)
از دیگر نقاط سیاه در پرونده حزب توده می‌توان ارتباط آن با جریان تجزیه‌طلبی فرقه دموکرات در آذربایجان را نام برد که وقتی اسناد این همراهی توسط دولت وقت کشف شد، به دستگیری رضا روستا از کادرهای اصلی حزب توده و دبیر اول شورای متحده مرکزی (وابسته به حزب) منجر شد. در این زمینه اسناد بسیاری موجود است که نامه صمیمانه رضا روستا به یکی از سران فرقه دموکرات (سند شماره 11) از آن جمله است.
سند شماره 1
پرچم اتحاد جماهیر شوروی را ببوسید!
اعضای حزب توده ایران!
کارمندان سازمان‌های همدست و همکار حزب توده و ای دوستان شوروی! پیام دکتر رادمنش را در سال نو، راهنمای زندگانی خود قرار دهید[:] چون قدرت حزب توده از مارکسیسم لنینیزم است، اعضای آن باید پرچم اتحاد جماهیر شوروی را ببوسند و با نهایت سرافرازی از پیشوای عالیقدر آن، استالین متابعت نمایند.
سند شماره 2
پروفسور زاخارف و تربیت توده‌ای‌ها
شماره: 2039/20/الف تاریخ: 1/2/43
موضوع: فعالیت در بیمارستان شوروی
پرفسور زاخارف که از کادرهای ورزیده شوروی است در بیمارستان شوروی ضمن طبابت مسوولیت تربیت کادر برای حزب منحله توده می‌باشد. این پرفسور به زبان ترکی و فارسی آشنایی کامل دارد صلاحیت هر کس که از طرف این پرفسور تائید شود غیرمستقیم به شوروی فرستاده می‌شود ضمنا در امور مخابراتی هم ورزیده است نکته قابل توجه اینکه دانشجویی از دانشگاه تهران به نام رسولی که گویا در دانشکده علوم تحصیل می‌کند تحت آموزش و تعلیمات این پرفسور می‌باشد.
[در حاشیه سند آمده است:] آقای شهسواری
به پرونده روابط ایران و شوروی ضمیمه و از ساواک تهران خواسته شود تحقیقات بیشتری در این زمینه معمول و مشخصات کامل رسولی را اعلام دارد.
از اداره کل هشتم نیز با توجه به اطلاعیه ساواک تهران تقاضا شود و هرگونه اطلاعی در این باره دارند به این اداره اعلام نمایند. 8/2/43
سند شماره 3
تبریک به شاهنشاه محبوب!
زندانیان توده‌ای برای عفو خود از هر بهانه‌ای برای ابراز مراتب بندگی خویش به پیشگاه شاه استفاده می‌کردند. در اسناد زیر نمونه‌هایی از این قبیل ابراز ارادت‌ها را می‌بینیم:
پیشگاه مبارک بندگان اعلیحضرت همایون شاهنشاهی
مفتخراً جان‌نثاران امضاکنندگان زیرین با قلبی مملو و آکنده از احساسات شاه‌پرستانه آغاز پانزدهمین سال سلطنت شاهنشاه معظم و محبوب خود را از صمیم قلب به پیشگاه مبارک تبریک عرض نموده و از درگاه خداوند متعال سلامت و بقاء سلطنت پادشاه رعیت‌پرور و مهربان و سلسله پهلوی را مسئلت داریم. جاوید باد شاه. پاینده باد ایران، در اهتزاز باد پرچم سه رنگ ما
[در ذیل این سند تعداد زیادی امضا به چشم می‌خورد که به دلیل محدودیت جا از ذکر آن درمی‌گذریم].
سند شماره 4
تسلیت به پیشگاه همایونی
شماره 230
ابتدا رئیس زندان، نوشته‌های نادمین توده‌ای را با نامه زیر برای وزارت جنگ فرستاده است:
تاریخ 22/8/34 پیوست 2 برگ
وزارت جنگ
از زندان شماره 2 به فرمانداری نظامی شهرستان تهران و حومه
بدین‌وسیله 2 برگ عریضه معروضه به مناسبت یکمین سال درگذشت والاحضرت فقید شاهپور علیرضا پهلوی که به پیشگاه بندگان اعلیحضرت همایون شاهنشاهی تقدیم داشته‌اند جهت هرگونه اقدام مقتضی به پیوست تقدیم می‌گردد.
رئی زندان فرمانداری مرکزی
سند شماره 5
[سپس نامه‌ای با امضای دهها افسر توده‌ای به شرح زیر برای شاه ارسال شده است]
پیشگاه مبارک اعلیحضرت همایون شاهنشاهی
مفتخرا جان‌نثاران با نهایت تاثر و تالم یکمین سال درگذشت والاحضرت فقید شاهپور علیرضا فرزند برومند خاندان پهلوی را به پدر تاجدار خود اعلیحضرت همایون شاهنشاهی تسلیت عرض نموده. بقاء سلامت آن شهریار عدالت‌گستر و خاندان جلیل سلطنت‌را از خداوند متعال مسالت می‌نماییم.
[در ادامه تعداد زیادی از افسران توده‌ای نامه را امضا کرده‌اند که از ذکر اسامی آنها درمی‌گذریم.]
سند شماره 6
.. ما افسران شاه‌پرست!
26/8/34
تیمسار معظم فرمانداری نظامی تهران و راه‌آهن سرتاسری کشور
محترما به استحضار خاطر مبارک می‌رساند انتشار خبر سوءقصد به جناب آقای علاء نخست‌وزیر محبوب معظم ما که همواره منشاء خدمات مفید در راه اجرای منویات شاهنشاه عظیم‌الشان و سعادت کشور می‌‌باشند موجب تاثر شدید ما افسران شاه‌پرست زندانی گردیده و با عرض مراتب خوشوقتی از سلامتی جناب آقای نخست‌وزیر و عدم موفقیت دشمنان میهن، از درگاه قادر متعال، سلامت و بقای وجود مبارک شاهنشاه محبوب و نخست‌وزیر میهن‌پرست و اولیای محترم کشور را مسئلت داشته و آمادگی خود را برای هر گونه مبارزه عملی علیه دشمنان میهن و مقام سلطنت معروض می‌دارند.
[ اسامی و امضای حدود 70 افسر توده‌ای در ادامه ذکر شده است.]
آشنایی با «مربی نسل جوان مبارز»
حزب توده سال 1358 پس از پیروزی انقلاب اسلامی در جریان انتخابات مجلس بررسی نهائی قانون اساسی می‌کوشید با ترسیم چهره‌ای مبارز از کاندیدای خویش، برای وی کسب رای کند، اما اسناد زیر واقعیت را افشا می‌کند:
...رفیق رضا شلتوکی، عضو هیات سیاسی کمیته مرکزی حزب توده ایران از جانب حزب ما نامزد نمایندگی در مجلس بررسی نهایی پیش‌نویس قانون اساسی از کرمانشاه است... جلادان شاه مخلوع نتوانستند او را به زانو درآورند. برعکس او بود که تمام شرایط مهیب تحمیلی را در برابر اراده خویش درهم شکست و سازمان‌دهنده مقاومت جمعی زندانیان سیاسی و مربی نسل جوان مبارز شد. رفتار رفیق رضا شلتوکی، نمونه بارزی از رفقا یک مبارز آگاه و پیگیر است در زندان.
اظهار پشیمانی
از: زندان شماره 2 فرمانداری
به: فرمانداری نظامی شهرستان تهران و حومه
در مورد ستوان دوم سابق رضا شلتوکی
بدین‌وسیله 2 برگ عریضه معروضه به پیشگاه بندگان اعلیحضرت همایون شاهنشاهی و یک برگ به تیمسار فرمانداری نظامی تهران که در آن اظهار ندامت و پشیمانی از خطا و اعمال گذشته نموده است، جهت هر گونه اقدام مقتضی به پیوست تقدیم می‌گردد.
رئیس زندان فرمانداری نظامی تهران سرگرد کاووسی
سند شماره 9
سوگند توده‌ای‌ها به قرآن مجید
رونوشت: 179 19/8/34
زندان افسران محکوم فرمانداری نظامی تهران
بدین وسیله یک جلد کلام‌الله مجید که در ظهر آن 21 نفر زندانیان مشروحه زیرین سوگند وفاداری نسبت به شاهنشاه و رژیم سلطنت مشروطه یاد نموده‌اند، به انضمام یک برگ عریضه معروضه به پیشگاه شاهانه مبنی بر عرض ندامت و پشیمانی از خطای گذشته، جهت هرگونه اقدام مقتضی به پیوست تقدیم می‌گردد.
[در ادامه اسامی 21 افسر توده‌ای آمده که نام ستوان 2 سابق شلتوکی در ردیف 18 آن به چشم می‌خورد.]
سند شماره 10
زنده باد شاهنشاه!
تیمسار معظم فرماندار نظامی تهران و راه‌آهن سراسری ایران، محترما معروض می‌دارد: این‌جانب ستواندوم سابق هوایی رضا شلتوکی که به جرم عضویت در سازمان نظامی وابسته به حزب منحله توده محکوم و زندانی می‌باشم، صادقانه اعتراف می‌نمایم که مدت کمی (سه‌ماه) همان‌طور که در پرونده منعکس است، فریب تبلیغات گمراه‌کننده سازمان مزبور را خورده، ولی خدای متعال را شکر که علاوه بر اینکه قدمی در را منافع حزب مزبور برنداشته[ام] در اولین گام‌های خود، پی به مقاصد خیانتکارانه آنها برده و دریافتم که در چنگال آنها افتاده و از حس غرور ملی و شاه‌پرستانه من سوءاستفاده نموده‌اند.
اینک ضمن اقرار صریح به خطاهای گذشته، [به] وسیله تیمسار از پیشگاه آن پدر تاجدار استدعای عفو و بخشودگی نموده، همان‌طور که به قرآن مجید سوگند یاد کرده‌ام، دومرتبه تجدید سوگند نموده که تا آخرین قطره خون خود را در راه شاهنشاه بزرگ و استقلال ایران عزیز فداکاری نموده و با هر نوع تبلیغات بر علیه مقام شامخ سلطنت مبارزه نمایم.
زنده باد شاهنشاه
پاینده باد ایران
ستواندوم سابق هوایی رضا شلتوکی
سند شماره 11
همکاری با تجزیه‌طلبان
حزب توده، پنهانی با فرقه تجزیه طلب دموکرات درآذربایجان نیز در ارتباط بود که سند زیر گوشه‌ای از این پیوند را نشان می‌دهد:
رونوشت نامه دکتر یزدی
حزب توده ایران کمیته تهران
دوست بزرگوار گرامی، پس از سلام و تبریک به موفقیت‌های شایانی که در راه هدف آزادی ایران به دست آورده‌اید، حال‌که آقای صابری از دوستان صمیمی و طرف اطمینان ما برای انجام اموری عازم تبریز و شرفیابی است موقع را غنیمت شمرده، تجدید ارادت می‌نمایم و امیدوارم مشارالیه با موفقیت مراجعت نماید. ارادتمند شما دکتر یزدی.
من هم به‌نوبه خود سلام صمیمانه‌ام را تقدیم می‌دارم. موضوع تقاضای دکتر یزدی مربوط به [ناخوانا] است و از طرف شما برای هدف مشترک ما لازم است، البته مضایقه نخواهید فرمود.
ثانیا خواستم تقاضا نمایم که هفته[ای] دو بار در رادیو آذربایجان اخبار مربوط به شورای متحده و نهضت کارگری و فرونت [=جبهه] دموکراتیک ایران در ساعات مخصوص خوانده شود.
اگر مانعی ندارد دستور دهید تا هفته[ای] دو بار اخبار را مستقیم بفرستم. با سلام به شما و همه.
رضا روستا
30/8/1325
توضیح: در تهیه اسناد این بخش از: «چپ در ایران به روایت اسناد ساواک؛ سازمان افسران حزب توده»، «چپ در ایران؛ روابط ایران و شوروی» و «چپ در ایران؛ رضا روستا به روایت اسناد ساواک» ]هر سه اثر از انتشارات مرکز بررسی اسناد تاریخی)، «گامی در افشای حزب توده»، انتشارات جنگل، «روزنامه مردم»، ارگان مرکزی حزب توده ایران، ش 45 (6/5/58) بهره گرفته‌ایم.
جمعه 13 اردیبهشت 1387
حزب در کنار فعالیت‌های آشکار خود، یک سازمان نظامی بسیار قوی و منسجم ایجاد کرده بود تا هر زمان که شوروی صلاح دانست با یک کودتای نظامی، قدرت را به دست بگیرد ولیکن اعضای این تشکیلات زیرزمینی به تدریج دستگیر و زندانی یا اعدام شدند.
اعضای زندانی شاخه نظامی بعدها کوشیدند با هر حیله در دل شاه‌راهی پیدا کنند و در مناسبت‌های مختلف با ارسال پیام‌های تبریک (سند شماره 3)، تسلیت (سندهای شماره 5 و 4) به پیشگاه ملوکانه! درصدد بودند راهی برای رهایی خویش بیابند، جالب آن‌که یکی از این پیام‌ها در محکومیت ترور حسین‌علا بود که در آستانه سفر به بغداد درسال1334 (و پیوستن ایران به پیمان بغداد در خلال آن سفر) صادر شده است. (سند شماره 6) می‌دانیم که پیمان بغداد توسط امریکا و انگلیس رهبری می‌شد و بر «سد نفوذ» شوروی بر اساس ایجاد کمربند امنیتی به دور ابرقدرت شرق بنیان یافته بود. حلقه‌های این کمربند در اروپا، ناتو بود و در خاورمیانه پیمان بغداد و در خاور دور نیز پیمان سیتو. لذا فدائیان اسلام در مخالفت با پیوستن ایران به پیمان مذکور درصدد ترور حسین‌علاء برآمدند که البته ناکام ماند.
از کادرهای اصلی حزب توده که پس از کودتای 28 مرداد برای حفظ جان و آزادی خویش شدیدا به دست و پا افتاده و از هر کاری رویگردان نبود، می‌توان رضا شلتوکی را نام برد.
او پس از انقلاب، از کاندیداهای حزب برای عضویت در مجلس خبرگان قانون اساسی از کرمانشاه بود. حزب درتبلیغات انتخاباتی به استقامت شگرف او در مقابل جلادان شاه اشاره می‌کند(سند شماره 7) لیکن از او ندامت‌نامه‌های مختلفی صادر شده است. جالب آن که یکی از این توبه‌نامه‌ها را وی و 20 نفر مارکسیست لنینست دیگر امضا کرده و به همراه قرآنی که با آن سوگند وفاداری به شاه و رژیم سلطنتی یاد کرده‌اند برای محمدرضا پهلوی ارسال داشته‌اند. (سندهای شماره 8 ، 9 و 10)
از دیگر نقاط سیاه در پرونده حزب توده می‌توان ارتباط آن با جریان تجزیه‌طلبی فرقه دموکرات در آذربایجان را نام برد که وقتی اسناد این همراهی توسط دولت وقت کشف شد، به دستگیری رضا روستا از کادرهای اصلی حزب توده و دبیر اول شورای متحده مرکزی (وابسته به حزب) منجر شد. در این زمینه اسناد بسیاری موجود است که نامه صمیمانه رضا روستا به یکی از سران فرقه دموکرات (سند شماره 11) از آن جمله است.
سند شماره 1
پرچم اتحاد جماهیر شوروی را ببوسید!
اعضای حزب توده ایران!
کارمندان سازمان‌های همدست و همکار حزب توده و ای دوستان شوروی! پیام دکتر رادمنش را در سال نو، راهنمای زندگانی خود قرار دهید[:] چون قدرت حزب توده از مارکسیسم لنینیزم است، اعضای آن باید پرچم اتحاد جماهیر شوروی را ببوسند و با نهایت سرافرازی از پیشوای عالیقدر آن، استالین متابعت نمایند.
سند شماره 2
پروفسور زاخارف و تربیت توده‌ای‌ها
شماره: 2039/20/الف تاریخ: 1/2/43
موضوع: فعالیت در بیمارستان شوروی
پرفسور زاخارف که از کادرهای ورزیده شوروی است در بیمارستان شوروی ضمن طبابت مسوولیت تربیت کادر برای حزب منحله توده می‌باشد. این پرفسور به زبان ترکی و فارسی آشنایی کامل دارد صلاحیت هر کس که از طرف این پرفسور تائید شود غیرمستقیم به شوروی فرستاده می‌شود ضمنا در امور مخابراتی هم ورزیده است نکته قابل توجه اینکه دانشجویی از دانشگاه تهران به نام رسولی که گویا در دانشکده علوم تحصیل می‌کند تحت آموزش و تعلیمات این پرفسور می‌باشد.
[در حاشیه سند آمده است:] آقای شهسواری
به پرونده روابط ایران و شوروی ضمیمه و از ساواک تهران خواسته شود تحقیقات بیشتری در این زمینه معمول و مشخصات کامل رسولی را اعلام دارد.
از اداره کل هشتم نیز با توجه به اطلاعیه ساواک تهران تقاضا شود و هرگونه اطلاعی در این باره دارند به این اداره اعلام نمایند. 8/2/43
سند شماره 3
تبریک به شاهنشاه محبوب!
زندانیان توده‌ای برای عفو خود از هر بهانه‌ای برای ابراز مراتب بندگی خویش به پیشگاه شاه استفاده می‌کردند. در اسناد زیر نمونه‌هایی از این قبیل ابراز ارادت‌ها را می‌بینیم:
پیشگاه مبارک بندگان اعلیحضرت همایون شاهنشاهی
مفتخراً جان‌نثاران امضاکنندگان زیرین با قلبی مملو و آکنده از احساسات شاه‌پرستانه آغاز پانزدهمین سال سلطنت شاهنشاه معظم و محبوب خود را از صمیم قلب به پیشگاه مبارک تبریک عرض نموده و از درگاه خداوند متعال سلامت و بقاء سلطنت پادشاه رعیت‌پرور و مهربان و سلسله پهلوی را مسئلت داریم. جاوید باد شاه. پاینده باد ایران، در اهتزاز باد پرچم سه رنگ ما
[در ذیل این سند تعداد زیادی امضا به چشم می‌خورد که به دلیل محدودیت جا از ذکر آن درمی‌گذریم].
سند شماره 4
تسلیت به پیشگاه همایونی
شماره 230
ابتدا رئیس زندان، نوشته‌های نادمین توده‌ای را با نامه زیر برای وزارت جنگ فرستاده است:
تاریخ 22/8/34 پیوست 2 برگ
وزارت جنگ
از زندان شماره 2 به فرمانداری نظامی شهرستان تهران و حومه
بدین‌وسیله 2 برگ عریضه معروضه به مناسبت یکمین سال درگذشت والاحضرت فقید شاهپور علیرضا پهلوی که به پیشگاه بندگان اعلیحضرت همایون شاهنشاهی تقدیم داشته‌اند جهت هرگونه اقدام مقتضی به پیوست تقدیم می‌گردد.
رئی زندان فرمانداری مرکزی
سند شماره 5
[سپس نامه‌ای با امضای دهها افسر توده‌ای به شرح زیر برای شاه ارسال شده است]
پیشگاه مبارک اعلیحضرت همایون شاهنشاهی
مفتخرا جان‌نثاران با نهایت تاثر و تالم یکمین سال درگذشت والاحضرت فقید شاهپور علیرضا فرزند برومند خاندان پهلوی را به پدر تاجدار خود اعلیحضرت همایون شاهنشاهی تسلیت عرض نموده. بقاء سلامت آن شهریار عدالت‌گستر و خاندان جلیل سلطنت‌را از خداوند متعال مسالت می‌نماییم.
[در ادامه تعداد زیادی از افسران توده‌ای نامه را امضا کرده‌اند که از ذکر اسامی آنها درمی‌گذریم.]
سند شماره 6
.. ما افسران شاه‌پرست!
26/8/34
تیمسار معظم فرمانداری نظامی تهران و راه‌آهن سرتاسری کشور
محترما به استحضار خاطر مبارک می‌رساند انتشار خبر سوءقصد به جناب آقای علاء نخست‌وزیر محبوب معظم ما که همواره منشاء خدمات مفید در راه اجرای منویات شاهنشاه عظیم‌الشان و سعادت کشور می‌‌باشند موجب تاثر شدید ما افسران شاه‌پرست زندانی گردیده و با عرض مراتب خوشوقتی از سلامتی جناب آقای نخست‌وزیر و عدم موفقیت دشمنان میهن، از درگاه قادر متعال، سلامت و بقای وجود مبارک شاهنشاه محبوب و نخست‌وزیر میهن‌پرست و اولیای محترم کشور را مسئلت داشته و آمادگی خود را برای هر گونه مبارزه عملی علیه دشمنان میهن و مقام سلطنت معروض می‌دارند.
[ اسامی و امضای حدود 70 افسر توده‌ای در ادامه ذکر شده است.]
آشنایی با «مربی نسل جوان مبارز»
حزب توده سال 1358 پس از پیروزی انقلاب اسلامی در جریان انتخابات مجلس بررسی نهائی قانون اساسی می‌کوشید با ترسیم چهره‌ای مبارز از کاندیدای خویش، برای وی کسب رای کند، اما اسناد زیر واقعیت را افشا می‌کند:
...رفیق رضا شلتوکی، عضو هیات سیاسی کمیته مرکزی حزب توده ایران از جانب حزب ما نامزد نمایندگی در مجلس بررسی نهایی پیش‌نویس قانون اساسی از کرمانشاه است... جلادان شاه مخلوع نتوانستند او را به زانو درآورند. برعکس او بود که تمام شرایط مهیب تحمیلی را در برابر اراده خویش درهم شکست و سازمان‌دهنده مقاومت جمعی زندانیان سیاسی و مربی نسل جوان مبارز شد. رفتار رفیق رضا شلتوکی، نمونه بارزی از رفقا یک مبارز آگاه و پیگیر است در زندان.
اظهار پشیمانی
از: زندان شماره 2 فرمانداری
به: فرمانداری نظامی شهرستان تهران و حومه
در مورد ستوان دوم سابق رضا شلتوکی
بدین‌وسیله 2 برگ عریضه معروضه به پیشگاه بندگان اعلیحضرت همایون شاهنشاهی و یک برگ به تیمسار فرمانداری نظامی تهران که در آن اظهار ندامت و پشیمانی از خطا و اعمال گذشته نموده است، جهت هر گونه اقدام مقتضی به پیوست تقدیم می‌گردد.
رئیس زندان فرمانداری نظامی تهران سرگرد کاووسی
سند شماره 9
سوگند توده‌ای‌ها به قرآن مجید
رونوشت: 179 19/8/34
زندان افسران محکوم فرمانداری نظامی تهران
بدین وسیله یک جلد کلام‌الله مجید که در ظهر آن 21 نفر زندانیان مشروحه زیرین سوگند وفاداری نسبت به شاهنشاه و رژیم سلطنت مشروطه یاد نموده‌اند، به انضمام یک برگ عریضه معروضه به پیشگاه شاهانه مبنی بر عرض ندامت و پشیمانی از خطای گذشته، جهت هرگونه اقدام مقتضی به پیوست تقدیم می‌گردد.
[در ادامه اسامی 21 افسر توده‌ای آمده که نام ستوان 2 سابق شلتوکی در ردیف 18 آن به چشم می‌خورد.]
سند شماره 10
زنده باد شاهنشاه!
تیمسار معظم فرماندار نظامی تهران و راه‌آهن سراسری ایران، محترما معروض می‌دارد: این‌جانب ستواندوم سابق هوایی رضا شلتوکی که به جرم عضویت در سازمان نظامی وابسته به حزب منحله توده محکوم و زندانی می‌باشم، صادقانه اعتراف می‌نمایم که مدت کمی (سه‌ماه) همان‌طور که در پرونده منعکس است، فریب تبلیغات گمراه‌کننده سازمان مزبور را خورده، ولی خدای متعال را شکر که علاوه بر اینکه قدمی در را منافع حزب مزبور برنداشته[ام] در اولین گام‌های خود، پی به مقاصد خیانتکارانه آنها برده و دریافتم که در چنگال آنها افتاده و از حس غرور ملی و شاه‌پرستانه من سوءاستفاده نموده‌اند.
اینک ضمن اقرار صریح به خطاهای گذشته، [به] وسیله تیمسار از پیشگاه آن پدر تاجدار استدعای عفو و بخشودگی نموده، همان‌طور که به قرآن مجید سوگند یاد کرده‌ام، دومرتبه تجدید سوگند نموده که تا آخرین قطره خون خود را در راه شاهنشاه بزرگ و استقلال ایران عزیز فداکاری نموده و با هر نوع تبلیغات بر علیه مقام شامخ سلطنت مبارزه نمایم.
زنده باد شاهنشاه
پاینده باد ایران
ستواندوم سابق هوایی رضا شلتوکی
سند شماره 11
همکاری با تجزیه‌طلبان
حزب توده، پنهانی با فرقه تجزیه طلب دموکرات درآذربایجان نیز در ارتباط بود که سند زیر گوشه‌ای از این پیوند را نشان می‌دهد:
رونوشت نامه دکتر یزدی
حزب توده ایران کمیته تهران
دوست بزرگوار گرامی، پس از سلام و تبریک به موفقیت‌های شایانی که در راه هدف آزادی ایران به دست آورده‌اید، حال‌که آقای صابری از دوستان صمیمی و طرف اطمینان ما برای انجام اموری عازم تبریز و شرفیابی است موقع را غنیمت شمرده، تجدید ارادت می‌نمایم و امیدوارم مشارالیه با موفقیت مراجعت نماید. ارادتمند شما دکتر یزدی.
من هم به‌نوبه خود سلام صمیمانه‌ام را تقدیم می‌دارم. موضوع تقاضای دکتر یزدی مربوط به [ناخوانا] است و از طرف شما برای هدف مشترک ما لازم است، البته مضایقه نخواهید فرمود.
ثانیا خواستم تقاضا نمایم که هفته[ای] دو بار در رادیو آذربایجان اخبار مربوط به شورای متحده و نهضت کارگری و فرونت [=جبهه] دموکراتیک ایران در ساعات مخصوص خوانده شود.
اگر مانعی ندارد دستور دهید تا هفته[ای] دو بار اخبار را مستقیم بفرستم. با سلام به شما و همه.
رضا روستا
30/8/1325
توضیح: در تهیه اسناد این بخش از: «چپ در ایران به روایت اسناد ساواک؛ سازمان افسران حزب توده»، «چپ در ایران؛ روابط ایران و شوروی» و «چپ در ایران؛ رضا روستا به روایت اسناد ساواک» ]هر سه اثر از انتشارات مرکز بررسی اسناد تاریخی)، «گامی در افشای حزب توده»، انتشارات جنگل، «روزنامه مردم»، ارگان مرکزی حزب توده ایران، ش 45 (6/5/58) بهره گرفته‌ایم.
جمعه 13 اردیبهشت 1387