دفاع قاطع شهید مدرس ازجنبش جنگل
حوزه های تخصصی:
دریافت مقاله
آرشیو
چکیده
متن
میرزا از ابتدا در فکر «رفاهیت حال عموم هموطنان، تهیه موجبات سعادت و استقلال ایران و بالاخره رهایی یافتن از چنگال متعدیان به نوع بشریت» بود و همواره به این ذکر مترنم بود که : «جمعیت جنگل برای رفاهیت همه ایرانیان تشکیل گردیده» و «خود را وقف نموده است( .»سند شماره 1) او در نامههای خصوصی خویش نیز بر این مطلب انگشت تاکید مینهد که: «آنچه موجب ترفیه حال عموم و تامین خواطر برادران ایرانی است، منتهی آمال و آرزوی» وی است (سند شماره 2)
میرزا برای نیل به مقصود، پیشنهاد همکاری بلشویکها را پذیرفت چرا که هنوز ماهیت الحادی رژیم جدید در شوروی حتی برای بسیاری از صاحبنظران و دستاندرکاران نیز روشن نشده بود اما زمانی که چهره واقعی آنان را شناخت، بشدت راه نفوذ و معاشرت آنان با جنگلیان را مسدود ساخت. (سند شماره 3)
در این شرایط که امواج فتنه به ویژه دروغ سازی و شایعه پردازی اوج میگیرد و جنگ تبلیغاتی حتی در مطبوعات غربی علیه نهضت جنگل فزونی مییابد (سند شماره 4) شهید مدرس که در آن روزگار هم چهرهای وجیهالمله و مورد قبول عامه مردم و سیاسیون مستقل وطنخواه شمرده میشد، به حمایت قاطع از میرزا و جنبش جنگل میپردازد. (سند شماره 5)
سند شماره 1
اهتمام به رفاه مردم
اعلان
عموم ایرانیان میدانند که از بدو قیام و تشکیل جمعیت جنگل الی کنون نخستین نظریه که قبل از هر چیز مطمح نظر و با خطی جلی و برجسته در سرلوحه مرام آنان منقش بوده همانا رفاهیت حال عموم هموطنان، تهیه موجبات سعادت و استقلال ایران و بالاخره رهایی یافتن از چنگال متعدیان به نوع بشریت بوده، چنانچه زحمات و صدماتی را که برای نیل بدین مقصود متحمل گردیده و جانفشانیهایی را که در راه تحصیل این سعادت به معرض ظهور رسانیدهاند بر توده اهالی مشهود و ذکرش از جمله توضیح واضحات خواهد بود. اینک که در وضعیات جاریه مجددا تغییراتی پیدا شده و محتمل است که در افکار عامه یک سلسله نگرانیها ایجاد کند لازم دانست خاطر عموم اهالی را متذکر سازد: که جمعیت جنگل همانطوری که برای رفاهیت و سعادت ایرانیان تشکیل گردیده برای تحصیل و تهیه موجبات همین رفاهیت عمومی خود را وقف نموده است. اهالی از جریانات کنونی نباید خائف یا نگران باشند بل لازم است مطمئن گردند که از هرگونه مساعدت و معاضدتی نسبت به آنان [ذره ای] فروگذار نخواهد گشت.
سلخ شهر شعبان 1338 کوچک جنگلی
سند شماره 2
دغدغه رفع مشکلات مردم
قربانت گردم
پس از تقدیم عواطف و احساسات قلبیه خود به عرض حضور محترمت میرساند، خط مبارک که کاشف از سلامتی حالات و بهبودی آن نقاط و آسایش عمومی بود، واصل و زیارت گردید. امیددارم که همواره مزاج بهاج، خالی از هرگونه کلال و ملال بوده و خواهد بود و به همت و جدیت رادمردان ایرانی و آزادیخواهان امثال آن وجود مقدس، این رفاهیت و امنیت عمومی، مستدام و برقرار بماند.
در خصوص ارزاق و آذوقه اهالی آن نقاط، شرحی مرقوم فرموده بودید؛ البته آنچه موجب ترفیه حال عموم و تامین خواطر برادران ایرانی است، منتهی آمال و آرزوی بنده و سایر اعضای هیات محترم اتحاد اسلام بوده و هست و هیچ آنی تغافل و تسامح از وظایف مقرره نداشته و ندارند و آنچه را که باعث آسودگی و راحت و امنیت عمومی است سعی و کوشش خواهند داشت.[در] نهایت اگر گاهی تاخیر و بطیء عملیات خیریه پیش آید برای حوادث و پیشامد اموردولت و تقدیم الاهم فالاهم[بوده است.] بر جنابعالی مستور نیست که از ابتدای شهر محرمالحرام برای اجرای شعائر مذهبی تا حالِ تحریر، تعطیل عمومی و مشغول سوکواری و عزاداری بودهاند. از این به بعد هم برای جمعآوری تمام نفوس مجاهدین و تاسیس نظام علمی دیسپلنه=[ دیسیپلین]، اوقات شبانهروزم مصروف است که افراد مسلح را تحت انتظام و اوامر مشاقان نظامی و معلمین جدیدالورود آورده تا شاید به حول و قوه الهی در آتیه نزدیکی، یک اردوی دیسپلنه و مجاهدین اسلامی مدل =[راهنما] و معلم تهیه نموده و در مقابل دشمنان داخلی و خارجی قوای معتنابه دارا باشیم، زیرا بارها امروز که به دوش کشیده بسیار سنگین و مسوولیت بزرگی دارد.
انشاءالله تعالی پس[از] فراغت از امورات مهمه لازمه فوری به خدمات نوعیه درجه ثانی و وظایف ملیه حتمیه خواهم پرداخت. هر چه زودتر در مقام اجرای اوامر مطاعه و فرمایشات بزودی خواهیم برآمد.
مخلص شما محمد حسن =[ نام کاتب نامه] به عرض ارادت و خلوص عقیدت و سلام وافر مصدع [است.]
کوچک (مهر بیضی)
سند شماره 3
با بلشویکها رفت و آمد نکنید
طبق نامه زیر ملاحظه میشود، رهبر جنبش جنگل حتی از وجود یک بالشویک در دایره عملیاتش نگران است و دستور میدهد که او حق صحبت کردن با رزمندگانش را نیز ندارد.
هوالحق
آقای صادق خان کوچکی
چنانچه در کاغذ یک ساعت قبل به شما نوشتهام باز هم تذکار مینمایم به هیچ وجه افراد شما حق ندارند با بالشویکها رفت و آمد داشته باشند و ابدا هیچکس حق ندارد چه با اسلحه چه بدون اسلحه از آب پسیخان به این طرف بیاید در صورت تخلف، برای شما اسباب مسوولیت خواهد بود و فعلا یک طغرا پاکت را توسط یک نفر فورا به«کسما» بفرستید خود او را در تحت نظر نگاهدارید تا حکم ثانوی مواظب باشید تا مدتی که در آنجا است با کسی حرف نزند.
کوچک خان جنگلی
سند شماره 4
مخالفت رسانه های غربی با نهضت جنگل
تاریخ: 22 صفر 1340 -24 اکتبر 1921
موضوع: تصرف شهر رشت و شکست میرزاکوچکخان
فرار شورشی ایرانی/ مواضع در جنگل به تصرف درآمد
(از خبرنگار ویژه ما در خاورمیانه)
تهران 24 اکتبر/ کوچکخان که فرماندهان اصلیاش پس از دعوا با وی تسلیم شدند، دست به آخرین تلاش نومیدانه در جنگل زده است و وی در 19 و 20 اکتبر دو بار شبانه به رشت حمله کرد ولی حملات وی دفع و تحت تعقیب قرار گرفت. دیروز به دنبال نبرد سنگین، قزاقهای سردار سپه همسر وی را دستگیر و استحکامات وی در جنگل را تصرف کردند و کوچکخان به طالش متواری شد. اگر این موفقیت ادامه پیدا کند، انزلی باید امروز تصرف شده و ارتباط بین تهران و باکو از سر گرفته شود.
سند شماره 5
استفتاء از شهید مدرس
پیرامون نهضت جنگل
آیا محاربه با جمعیتی که پنج سال است به نام اتحاد اسلام و جنگلیها در حدود گیلان قیام کرده و عملا خودشان را به تمام اهالی ایران معرفی نموده و جز حفاظت نوامیس اسلامی و حراست [از] استقلال مملکت و دفاع از [مقابله با] دشمنان ایران و اسلام و قطع نفوذ و مداخلات ظالمانه و تعدیات جابرانه اجانب، مقصد و مقصودی نداشته و ندارند و تنها جمعیتی [است] که در تحت تاثیرات دیگری نبوده، فقط به قوای مادی و معنوی ایرانی اتکا و اتکال داشته و حقیقتا موجب افتخار و شرافت ایران و ایرانی است چه صورت دارد؟ آیا محاربین با این جمعیت در حکم محارب و محاربه با امام زمان(ع) خواهد بود؟ حکم او را بیان نمایید.
پاسخ شهید مدرس
بسم الله الرحمن الرحیم
حقیر از آقای میرزا کوچک خان و از اشخاصی که صمیمانه و صادقانه با ایشان همآواز بودند، نیت سوئی نسبت به دیانت و صلاح مملکت نفهمیدم، بلکه جلوگیری از دخالت خارجه و نفوذ سیاست آنها در گیلان، عملیاتی بوده بس مقدس که بر هر مسلمانی لازم [است.] خداوند همه ایرانیان را توفیق دهد که نیت و عملیات آنها را تعقیب و تقلید نماید. پرواضح است که طرفیت و ضدیت و محاربه با همچه جمعیتی، مساعدت با کفر و معاندت با اسلام است.
فی شهر جمادی الثانیه 1338
سیدحسن مدرس
جای مهر، سیدحسن ابن اسمعیل طباطبایی
پنجشنبه 14 آذر 1387
میرزا برای نیل به مقصود، پیشنهاد همکاری بلشویکها را پذیرفت چرا که هنوز ماهیت الحادی رژیم جدید در شوروی حتی برای بسیاری از صاحبنظران و دستاندرکاران نیز روشن نشده بود اما زمانی که چهره واقعی آنان را شناخت، بشدت راه نفوذ و معاشرت آنان با جنگلیان را مسدود ساخت. (سند شماره 3)
در این شرایط که امواج فتنه به ویژه دروغ سازی و شایعه پردازی اوج میگیرد و جنگ تبلیغاتی حتی در مطبوعات غربی علیه نهضت جنگل فزونی مییابد (سند شماره 4) شهید مدرس که در آن روزگار هم چهرهای وجیهالمله و مورد قبول عامه مردم و سیاسیون مستقل وطنخواه شمرده میشد، به حمایت قاطع از میرزا و جنبش جنگل میپردازد. (سند شماره 5)
سند شماره 1
اهتمام به رفاه مردم
اعلان
عموم ایرانیان میدانند که از بدو قیام و تشکیل جمعیت جنگل الی کنون نخستین نظریه که قبل از هر چیز مطمح نظر و با خطی جلی و برجسته در سرلوحه مرام آنان منقش بوده همانا رفاهیت حال عموم هموطنان، تهیه موجبات سعادت و استقلال ایران و بالاخره رهایی یافتن از چنگال متعدیان به نوع بشریت بوده، چنانچه زحمات و صدماتی را که برای نیل بدین مقصود متحمل گردیده و جانفشانیهایی را که در راه تحصیل این سعادت به معرض ظهور رسانیدهاند بر توده اهالی مشهود و ذکرش از جمله توضیح واضحات خواهد بود. اینک که در وضعیات جاریه مجددا تغییراتی پیدا شده و محتمل است که در افکار عامه یک سلسله نگرانیها ایجاد کند لازم دانست خاطر عموم اهالی را متذکر سازد: که جمعیت جنگل همانطوری که برای رفاهیت و سعادت ایرانیان تشکیل گردیده برای تحصیل و تهیه موجبات همین رفاهیت عمومی خود را وقف نموده است. اهالی از جریانات کنونی نباید خائف یا نگران باشند بل لازم است مطمئن گردند که از هرگونه مساعدت و معاضدتی نسبت به آنان [ذره ای] فروگذار نخواهد گشت.
سلخ شهر شعبان 1338 کوچک جنگلی
سند شماره 2
دغدغه رفع مشکلات مردم
قربانت گردم
پس از تقدیم عواطف و احساسات قلبیه خود به عرض حضور محترمت میرساند، خط مبارک که کاشف از سلامتی حالات و بهبودی آن نقاط و آسایش عمومی بود، واصل و زیارت گردید. امیددارم که همواره مزاج بهاج، خالی از هرگونه کلال و ملال بوده و خواهد بود و به همت و جدیت رادمردان ایرانی و آزادیخواهان امثال آن وجود مقدس، این رفاهیت و امنیت عمومی، مستدام و برقرار بماند.
در خصوص ارزاق و آذوقه اهالی آن نقاط، شرحی مرقوم فرموده بودید؛ البته آنچه موجب ترفیه حال عموم و تامین خواطر برادران ایرانی است، منتهی آمال و آرزوی بنده و سایر اعضای هیات محترم اتحاد اسلام بوده و هست و هیچ آنی تغافل و تسامح از وظایف مقرره نداشته و ندارند و آنچه را که باعث آسودگی و راحت و امنیت عمومی است سعی و کوشش خواهند داشت.[در] نهایت اگر گاهی تاخیر و بطیء عملیات خیریه پیش آید برای حوادث و پیشامد اموردولت و تقدیم الاهم فالاهم[بوده است.] بر جنابعالی مستور نیست که از ابتدای شهر محرمالحرام برای اجرای شعائر مذهبی تا حالِ تحریر، تعطیل عمومی و مشغول سوکواری و عزاداری بودهاند. از این به بعد هم برای جمعآوری تمام نفوس مجاهدین و تاسیس نظام علمی دیسپلنه=[ دیسیپلین]، اوقات شبانهروزم مصروف است که افراد مسلح را تحت انتظام و اوامر مشاقان نظامی و معلمین جدیدالورود آورده تا شاید به حول و قوه الهی در آتیه نزدیکی، یک اردوی دیسپلنه و مجاهدین اسلامی مدل =[راهنما] و معلم تهیه نموده و در مقابل دشمنان داخلی و خارجی قوای معتنابه دارا باشیم، زیرا بارها امروز که به دوش کشیده بسیار سنگین و مسوولیت بزرگی دارد.
انشاءالله تعالی پس[از] فراغت از امورات مهمه لازمه فوری به خدمات نوعیه درجه ثانی و وظایف ملیه حتمیه خواهم پرداخت. هر چه زودتر در مقام اجرای اوامر مطاعه و فرمایشات بزودی خواهیم برآمد.
مخلص شما محمد حسن =[ نام کاتب نامه] به عرض ارادت و خلوص عقیدت و سلام وافر مصدع [است.]
کوچک (مهر بیضی)
سند شماره 3
با بلشویکها رفت و آمد نکنید
طبق نامه زیر ملاحظه میشود، رهبر جنبش جنگل حتی از وجود یک بالشویک در دایره عملیاتش نگران است و دستور میدهد که او حق صحبت کردن با رزمندگانش را نیز ندارد.
هوالحق
آقای صادق خان کوچکی
چنانچه در کاغذ یک ساعت قبل به شما نوشتهام باز هم تذکار مینمایم به هیچ وجه افراد شما حق ندارند با بالشویکها رفت و آمد داشته باشند و ابدا هیچکس حق ندارد چه با اسلحه چه بدون اسلحه از آب پسیخان به این طرف بیاید در صورت تخلف، برای شما اسباب مسوولیت خواهد بود و فعلا یک طغرا پاکت را توسط یک نفر فورا به«کسما» بفرستید خود او را در تحت نظر نگاهدارید تا حکم ثانوی مواظب باشید تا مدتی که در آنجا است با کسی حرف نزند.
کوچک خان جنگلی
سند شماره 4
مخالفت رسانه های غربی با نهضت جنگل
تاریخ: 22 صفر 1340 -24 اکتبر 1921
موضوع: تصرف شهر رشت و شکست میرزاکوچکخان
فرار شورشی ایرانی/ مواضع در جنگل به تصرف درآمد
(از خبرنگار ویژه ما در خاورمیانه)
تهران 24 اکتبر/ کوچکخان که فرماندهان اصلیاش پس از دعوا با وی تسلیم شدند، دست به آخرین تلاش نومیدانه در جنگل زده است و وی در 19 و 20 اکتبر دو بار شبانه به رشت حمله کرد ولی حملات وی دفع و تحت تعقیب قرار گرفت. دیروز به دنبال نبرد سنگین، قزاقهای سردار سپه همسر وی را دستگیر و استحکامات وی در جنگل را تصرف کردند و کوچکخان به طالش متواری شد. اگر این موفقیت ادامه پیدا کند، انزلی باید امروز تصرف شده و ارتباط بین تهران و باکو از سر گرفته شود.
سند شماره 5
استفتاء از شهید مدرس
پیرامون نهضت جنگل
آیا محاربه با جمعیتی که پنج سال است به نام اتحاد اسلام و جنگلیها در حدود گیلان قیام کرده و عملا خودشان را به تمام اهالی ایران معرفی نموده و جز حفاظت نوامیس اسلامی و حراست [از] استقلال مملکت و دفاع از [مقابله با] دشمنان ایران و اسلام و قطع نفوذ و مداخلات ظالمانه و تعدیات جابرانه اجانب، مقصد و مقصودی نداشته و ندارند و تنها جمعیتی [است] که در تحت تاثیرات دیگری نبوده، فقط به قوای مادی و معنوی ایرانی اتکا و اتکال داشته و حقیقتا موجب افتخار و شرافت ایران و ایرانی است چه صورت دارد؟ آیا محاربین با این جمعیت در حکم محارب و محاربه با امام زمان(ع) خواهد بود؟ حکم او را بیان نمایید.
پاسخ شهید مدرس
بسم الله الرحمن الرحیم
حقیر از آقای میرزا کوچک خان و از اشخاصی که صمیمانه و صادقانه با ایشان همآواز بودند، نیت سوئی نسبت به دیانت و صلاح مملکت نفهمیدم، بلکه جلوگیری از دخالت خارجه و نفوذ سیاست آنها در گیلان، عملیاتی بوده بس مقدس که بر هر مسلمانی لازم [است.] خداوند همه ایرانیان را توفیق دهد که نیت و عملیات آنها را تعقیب و تقلید نماید. پرواضح است که طرفیت و ضدیت و محاربه با همچه جمعیتی، مساعدت با کفر و معاندت با اسلام است.
فی شهر جمادی الثانیه 1338
سیدحسن مدرس
جای مهر، سیدحسن ابن اسمعیل طباطبایی
پنجشنبه 14 آذر 1387