سناتوری متفاوت
حوزه های تخصصی:
دریافت مقاله
آرشیو
چکیده
متن
سید جلال‌الدین تهرانی در سال 1272 ش در تهران به دنیا آمد. پدرش سیدعلی شیخ‌الاسلام مرندی از علما و رجال دینی بود.
سیدجلال مدتی در مدرسه تربیت درس خواند سپس در مدرسه سپهسالار به تحصیل علوم دینی پرداخت و به کسوت روحانیت در آمد. وی اساتید بزرگ زمان خود را در عرفان، نجوم، رمل، حکمت و الهیات، جفر، طب، هندسه، زبان خارجی، نقاشی و حساب درک کرد.
تهرانی در جوانی به مراتب عالی علمی رسید و مورد توجه بزرگان و دانشمندان قرار گرفت. در همان ایام رصدخانه‌ای در منزل خود دایر کرد و با اغلب رصدخانه‌های دنیا مرتبط شد. وی با گذشت زمان در تهران معروفیت پیدا کرد و با افرادی چون آیت‌الله شهید سیدحسن مدرس، میرزاحسن مستوفی‌الممالک، مشیرالدوله، تیمورتاش و موتمن‌الملک حشر و نشر یافت. در 1301 از طرف مستوفی‌الممالک به معاونت وزارت معارف منصوب شد، ولی آن سمت را نپذیرفت و به کار منجمی ادامه داد. در 1307 که مرحوم مدرس، در منزلش از طرف سرتیپ درگاهی توقیف و تبعید شد، سیدجلال هم آنجا بود و او را نیز بازداشت کردند و چندی در زندان به سر برد.
وی در 1313 از طرف دولت به اروپا سفر کرد و در بروکسل و پاریس تحصیلات خود را در رشته نجوم تکمیل کرد و مدتی در بروکسل به تدریس پرداخت. سیدجلال در این دوران با دختری اروپایی ازدواج نمود ولی از او صاحب فرزندی نشد.
با مراجعت به ایران در سال 1325 به خدمت در کارهای دولتی مشغول شد و ازجمله وزارت پست و تلگراف و تلفن را در کابینه‌های محمد ساعد و علی منصور برعهده گرفت. در شهریور 1330 به استانداری خراسان و تولیت آستان قدس رضوی منصوب شد.
وی مدتی نیز سفیر ایران در بلژیک بود و در دوره‌های دوم، سوم و چهارم مجلس سنا عضویت داشت و بار دیگر از 17 دی 1340 تا 14 فروردین 1342 به استانداری خراسان و نیابت تولیت آستان قدس رضوی منصوب گردید.
در دوره چهارم سنا، سیدجلال تهرانی تنها سناتوری بود که به لایحه مصونیت مستشاران آمریکایی که بعدا به صورت قانون درآمد، رای مخالف داد. پس از اتمام دوره سناتوری ، دیگر شغلی به او داده نشد و چون سابقه اداری نداشت. مستمری‌ای برای او تعیین گردید.
سال 1355 دانشگاه بروکسل با وی قراردادی تنظیم و امضا کرد که تاریخ و سیر تحول نجوم را در مشرق زمین تدوین کند و برای انجام این امر علمی به اروپا رفت. در شهریور 1357 به ایران بازگشت و در دی ماه 1357 در زمانی که شاه آماده ترک ایران بود به عضویت و سپس به ریاست شورای سلطنت تعیین گردید. وی بلافاصله پس از خروج شاه از ایران برای ملاقات با امام خمینی عازم پاریس شد. امام، ملاقات با سیدجلالالدین تهرانی را موکول به استعفا از شورای سلطنت و اعلام غیرقانونی بودن آن نمود. او در اول بهمن 1357 از عضویت شورای مزبور و ریاست آن استعفا داد و آن شورا را غیر قانونی اعلام کرد. وی پس از کناره‌گیری از شورای سلطنت، به ایران بازنگشت و در فرانسه اقامت گزید تا این‌که در 1366 به علت بیماری سرطان درگذشت. پیکر او به ایران حمل گردید و در مشهد مقدس در جوار روضه مبارکه رضویه در کنار مزار مادرش به خاک سپرده شد.
منابع:
1. عزیزالله عطاردی قوچانی، فرهنگ خراسان،3/508-504
2. علی کریمیان، نمونه امضاهای اعضای هیات دولت از 1320 تا 1332، ش (5)؛ گنجینه اسناد، 19 و 20 (پاییز و زمستان 1374) ، صص 93 94.
3. باقر عاقلی، تهرانی، سیدجلالالدین، دایره‌المعارف تشیع، 5/83.
4. محمد ابراهیم امیر تیمور، ناگفته‌هایی از دولت دکتر مصدق، به کوشش مرتضی رسولی‌پور، تهران موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، 1380) صص 351 253.
5. هوشنگ اتحاد، پژوهشگران معاصر ایران. 5/205 203.
پنجشنبه 17 بهمن 1387
سیدجلال مدتی در مدرسه تربیت درس خواند سپس در مدرسه سپهسالار به تحصیل علوم دینی پرداخت و به کسوت روحانیت در آمد. وی اساتید بزرگ زمان خود را در عرفان، نجوم، رمل، حکمت و الهیات، جفر، طب، هندسه، زبان خارجی، نقاشی و حساب درک کرد.
تهرانی در جوانی به مراتب عالی علمی رسید و مورد توجه بزرگان و دانشمندان قرار گرفت. در همان ایام رصدخانه‌ای در منزل خود دایر کرد و با اغلب رصدخانه‌های دنیا مرتبط شد. وی با گذشت زمان در تهران معروفیت پیدا کرد و با افرادی چون آیت‌الله شهید سیدحسن مدرس، میرزاحسن مستوفی‌الممالک، مشیرالدوله، تیمورتاش و موتمن‌الملک حشر و نشر یافت. در 1301 از طرف مستوفی‌الممالک به معاونت وزارت معارف منصوب شد، ولی آن سمت را نپذیرفت و به کار منجمی ادامه داد. در 1307 که مرحوم مدرس، در منزلش از طرف سرتیپ درگاهی توقیف و تبعید شد، سیدجلال هم آنجا بود و او را نیز بازداشت کردند و چندی در زندان به سر برد.
وی در 1313 از طرف دولت به اروپا سفر کرد و در بروکسل و پاریس تحصیلات خود را در رشته نجوم تکمیل کرد و مدتی در بروکسل به تدریس پرداخت. سیدجلال در این دوران با دختری اروپایی ازدواج نمود ولی از او صاحب فرزندی نشد.
با مراجعت به ایران در سال 1325 به خدمت در کارهای دولتی مشغول شد و ازجمله وزارت پست و تلگراف و تلفن را در کابینه‌های محمد ساعد و علی منصور برعهده گرفت. در شهریور 1330 به استانداری خراسان و تولیت آستان قدس رضوی منصوب شد.
وی مدتی نیز سفیر ایران در بلژیک بود و در دوره‌های دوم، سوم و چهارم مجلس سنا عضویت داشت و بار دیگر از 17 دی 1340 تا 14 فروردین 1342 به استانداری خراسان و نیابت تولیت آستان قدس رضوی منصوب گردید.
در دوره چهارم سنا، سیدجلال تهرانی تنها سناتوری بود که به لایحه مصونیت مستشاران آمریکایی که بعدا به صورت قانون درآمد، رای مخالف داد. پس از اتمام دوره سناتوری ، دیگر شغلی به او داده نشد و چون سابقه اداری نداشت. مستمری‌ای برای او تعیین گردید.
سال 1355 دانشگاه بروکسل با وی قراردادی تنظیم و امضا کرد که تاریخ و سیر تحول نجوم را در مشرق زمین تدوین کند و برای انجام این امر علمی به اروپا رفت. در شهریور 1357 به ایران بازگشت و در دی ماه 1357 در زمانی که شاه آماده ترک ایران بود به عضویت و سپس به ریاست شورای سلطنت تعیین گردید. وی بلافاصله پس از خروج شاه از ایران برای ملاقات با امام خمینی عازم پاریس شد. امام، ملاقات با سیدجلالالدین تهرانی را موکول به استعفا از شورای سلطنت و اعلام غیرقانونی بودن آن نمود. او در اول بهمن 1357 از عضویت شورای مزبور و ریاست آن استعفا داد و آن شورا را غیر قانونی اعلام کرد. وی پس از کناره‌گیری از شورای سلطنت، به ایران بازنگشت و در فرانسه اقامت گزید تا این‌که در 1366 به علت بیماری سرطان درگذشت. پیکر او به ایران حمل گردید و در مشهد مقدس در جوار روضه مبارکه رضویه در کنار مزار مادرش به خاک سپرده شد.
منابع:
1. عزیزالله عطاردی قوچانی، فرهنگ خراسان،3/508-504
2. علی کریمیان، نمونه امضاهای اعضای هیات دولت از 1320 تا 1332، ش (5)؛ گنجینه اسناد، 19 و 20 (پاییز و زمستان 1374) ، صص 93 94.
3. باقر عاقلی، تهرانی، سیدجلالالدین، دایره‌المعارف تشیع، 5/83.
4. محمد ابراهیم امیر تیمور، ناگفته‌هایی از دولت دکتر مصدق، به کوشش مرتضی رسولی‌پور، تهران موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، 1380) صص 351 253.
5. هوشنگ اتحاد، پژوهشگران معاصر ایران. 5/205 203.
پنجشنبه 17 بهمن 1387