نخست‌وزیر کودتا

فضل‌الله بعد از گذراندن تحصیلات ابتدایی و متوسطه در مدارس مظفری و آلیانس، سال 1294 وارد مدرسه افسری قزاق شد و در سال 1295 با درجه ستوان سومی فارغ‌التحصیل شد و در اردیبهشت 1297 به درجه سروانی رسید. وی در واقعه جنگل و سرکوب آن توسط قوای رضا خان نقش داشت در نتیجه در 1300 سرتیپ شد. در 1301 پس از سرکوبی سمیتقو به دریافت نشان نائل آمد. 14 آذر 1303 به حکمرانی نظامی خوزستان تعیین شد و خزعل را شکست داد و به خاطر حسن خدمت‌های متعدد، به ژنرال آجودانی رضاشاه رسید. زاهدی در سال 1307 با دختر موتمن‌الملک پیرنیا به نام خدیجه ازدواج نمود و صاحب 2 فرزند شد.
در 27 آذر 1309 به ریاست نظمیه منصوب شد، ولی بیش از 3 ماه در این سمت باقی نبود. در 20 اسفند 1309 به دنبال فرار یک یاغی به نام «سیدفرهاد» از زندان قصر به دلیل بی‌کفایتی خلع درجه شد و به زندان افتاد و پس از خاتمه محکومیت، دیگر تا مدت‌ها شغل مهمی به او واگذار نشد.در مهر 1320 زاهدی در راس اداره کل امنیه مملکتی قرار گرفت و در سال 1322 به اتهام همکاری با آلمان‌ها توسط سربازان انگلیسی دستگیر و در اراک زندانی شد1 و سپس در 8 شهریور همان سال توسط انگلیسی‌ها به حال تبعید به فلسطین رفت.22 سال بعد به ایران بازگشت و بار دیگر مناصب مختلفی را بر عهده گرفت.
وی در این‌دوران با رزم‌آرا بر سر قدرت اختلاف داشت و به همین دلیل ، دکتر مصدق توانست از رقابت و اختلاف آن دو، بهره گرفت و ضمن نزدیک شدن به زاهدی، در انتخابات مجلس 16 با کمک او از اعمال نفوذ رزم‌آرا در انتخابات تهران جلوگیری نمود و در نتیجه دکتر مصدق و چند نفر از افراد جبهه ملی از تهران به وکالت مجلس رسیدند و خود او هم سناتور انتصابی همدان شد. در کابینه اول مصدق وزیرکشور بود. لیکن در خفا به توطئه‌چینی علیه دولت ملی پرداخت و در نهایت در مرداد 1330 از عضویت کابینه کنار رفت و از سال 1331 در مقام مبارزه علنی با دولت برآمد.3
به دنبال ربوده شدن و قتل سرتیپ افشار طوس رئیس شهربانی وقت مصدق، سپهبد زاهدی رسما تحت تعقیب قرار گرفت ولی او به مجلس رفت و در آنجا متحصن گردید و سپس توسط دکتر معظمی رئیس وقت مجلس 16 و از دوستان دکتر مصدق، از بست بیرون آمد و به طور مخفی می‌زیست. در 25 مرداد 1332، زاهدی فرمان ریاست دولت را از شاه گرفت و با کودتای آمریکایی - انگلیسی 28 مرداد بر اوضاع مسلط شد و درجه سپهبدی را دریافت نمود.
سپهبد زاهدی تا فروردین 1334 در مصدر قدرت بود وسرانجام در شهریور 1342 در سوئیس درگذشت.
پی نوشت ها :
1 - محمد ابراهیم امیر تیمور کلا‌لی ،‌ناگفته هایی از دولت دکتر مصدق ، ص 266.
2- باقر عاقلی ، روز شمار تاریخ معاصر ، 1/ 255
3 - همو ،‌شرح حال رجال سیاسی و نظامی معاصر ایران،‌گفتار ، 2/756
           

پنجشنبه 15 اسفند 1387