به استقبال تاریخ آینده
حوزه های تخصصی:
دریافت مقاله
آرشیو
چکیده
تاریخنگاری بازآفرینی ذهنی تاریخ در زمان است و برابر با این تعریف ما با دو عامل مورخ و واقعیت تاریخی روبه‌رو هستیم. در عرصه تاریخنگاری نیز ما با دو شیوه مواجه هستیم. شیوه اول گزارش وقایع‌نگارانه در مورد یک حادثه است و شیوه دوم تبیین و بررسی روابط علی و معلولی حوادث و وقایع تاریخی است. در واقع مورخ با این دو شیوه به اظهار نظر در مورد یک واقعه یا پدیده تاریخی می‌پردازد.متن
نکته قابل تامل دیگر این‌که، تاریخنگاری امروز با تاریخنگاری دوره مشروطه و قبل از آنها تفاوت اساسی دارد.
تا پیش از این وقایع‌نگار صرفاً به متن تاریخی یا شاهدان یک حادثه برای نگارش گزارش خود مراجعه می‌کرد اما در دنیا امروز، تغییر و تحولات زمانه بر مورخ تاثیر گذاشته است. در این دوره با توجه به گسترش امر ارتباطات و رسانه به عنوان یک اتفاق فنی و تکنیکی، اطلاعات و داده‌های تاریخی نیز با کیفیت متفاوت‌تری در اختیار پژوهشگران قرار می‌گیرد. طبعاً این تغییر و تحول در عرصه اطلاعات، تاریخنگاری را متحول کرده و به طور قطع و یقین باید گفت با توجه به تغییرات جدیدی که در عرصه فناوری و تکنولوژی اطلاع رسانی در آینده رخ خواهد داد باید انتظار داشت که مورخان سال‌های بعد با توجه به این‌که افق دید و منظر نگاهی تازه پیدا می‌کنند پرسش‌ها، ابزارها، صورت مسائل، استنتاجات و نتایج تازه‌ای را در عرصه تاریخنگاری خواهند داشت.
شناسایی همه ابعاد پدیده تاریخی زمانی شکل می‌گیرد که تمام موجودیت این پدیده در بستر تاریخ مستقبل آشکار شود.
مورخ در شرایط کنونی علاوه بر مراجعه به اسناد و مدارک برای درک دقیق‌تر و واضح‌تر چگونگی پیدایش یک رخداد، خود را ملزم می‌بیند که در صورت امکان با تک تک افرادی که به نوعی آن واقعه را مشاهده کرده‌اند یا نسبتی به آن رسانیده‌اند، مواجه شود و در قالب چینش پرسش و پاسخ‌ها و تنظیم آن و در کنار هم قرار دادن مشاهدات مشابه از یک واقعه، درستی و نادرستی گفته‌ها را پیدا کند.
متاسفانه یکی از مشکلاتی که تاریخنگاران با آن مواجه هستند وضعیت، نابسامان مراکز و موسسات اسنادی است. این مساله موانع فراوانی را برای بالندگی و رشد تاریخنگاری در کشور فراهم آورده است. بایگانی اسناد و مدارک محلی برای مراجعه محققان تاریخ و سایر پژوهندگان است اما ورود نویسندگان و استفاده آنان از منابع و مدارک موجود عمدتاً با دشواری‌هایی همراه بوده است. یکی از معضلات اساسی در این زمینه حبس اسناد و مدارک است. موسسات ثبت و بایگانی و مراکز اسناد بعضاً به صورت سلیقه‌ای بسیاری از سندها را جزو مدارک محرمانه تلقی کرده و از ارائه این‌گونه اسناد به محققان خودداری می‌کنند.
یکی از دیگر موضوعاتی که می‌تواند به عنوان چالشی در عرصه تاریخنگاری معاصر مطرح باشد این است که در عرصه‌های دانشگاهی بخصوص در رشته تاریخ، حد ومرز معینی را برای تدریس این دانش در نظر گرفتند و دانشجویان این رشته می‌دانند که دروس آنان به حوادث و وقایع و موضوعاتی فراتر از انقراض سلسله قاجاریه نمی‌رسد. این مساله یکی از ضعف‌های عمده تاریخنگاری دوره معاصر است، چون به لحاظ دانشگاهی، تاریخنگاری معاصر به عنوان فن مورد توجه استادان تاریخ و دانشجویان قرار نگرفته است و ما متاسفانه در دانشگاه‌ها با بی‌توجهی نسبت به تاریخنگاری حال مواجه هستیم. بنابراین این شیوه تاریخنگاری که یقیناً با شیوه تاریخنگاری سنتی در دوره‌های گذشته متفاوت است به صورت علمی به دانشجویان رشته تاریخ آموزش داده نمی‌شود و کسانی که در زمینه تاریخنگاری معاصر فعالیت می‌کنند، این نوع تاریخنگاری را نه در دانشگاه و رشته تاریخ بلکه به واسطه تجربه و ممارست فرا گرفته‌اند.
پنجشنبه 24 دی 1388
تا پیش از این وقایع‌نگار صرفاً به متن تاریخی یا شاهدان یک حادثه برای نگارش گزارش خود مراجعه می‌کرد اما در دنیا امروز، تغییر و تحولات زمانه بر مورخ تاثیر گذاشته است. در این دوره با توجه به گسترش امر ارتباطات و رسانه به عنوان یک اتفاق فنی و تکنیکی، اطلاعات و داده‌های تاریخی نیز با کیفیت متفاوت‌تری در اختیار پژوهشگران قرار می‌گیرد. طبعاً این تغییر و تحول در عرصه اطلاعات، تاریخنگاری را متحول کرده و به طور قطع و یقین باید گفت با توجه به تغییرات جدیدی که در عرصه فناوری و تکنولوژی اطلاع رسانی در آینده رخ خواهد داد باید انتظار داشت که مورخان سال‌های بعد با توجه به این‌که افق دید و منظر نگاهی تازه پیدا می‌کنند پرسش‌ها، ابزارها، صورت مسائل، استنتاجات و نتایج تازه‌ای را در عرصه تاریخنگاری خواهند داشت.
شناسایی همه ابعاد پدیده تاریخی زمانی شکل می‌گیرد که تمام موجودیت این پدیده در بستر تاریخ مستقبل آشکار شود.
مورخ در شرایط کنونی علاوه بر مراجعه به اسناد و مدارک برای درک دقیق‌تر و واضح‌تر چگونگی پیدایش یک رخداد، خود را ملزم می‌بیند که در صورت امکان با تک تک افرادی که به نوعی آن واقعه را مشاهده کرده‌اند یا نسبتی به آن رسانیده‌اند، مواجه شود و در قالب چینش پرسش و پاسخ‌ها و تنظیم آن و در کنار هم قرار دادن مشاهدات مشابه از یک واقعه، درستی و نادرستی گفته‌ها را پیدا کند.
متاسفانه یکی از مشکلاتی که تاریخنگاران با آن مواجه هستند وضعیت، نابسامان مراکز و موسسات اسنادی است. این مساله موانع فراوانی را برای بالندگی و رشد تاریخنگاری در کشور فراهم آورده است. بایگانی اسناد و مدارک محلی برای مراجعه محققان تاریخ و سایر پژوهندگان است اما ورود نویسندگان و استفاده آنان از منابع و مدارک موجود عمدتاً با دشواری‌هایی همراه بوده است. یکی از معضلات اساسی در این زمینه حبس اسناد و مدارک است. موسسات ثبت و بایگانی و مراکز اسناد بعضاً به صورت سلیقه‌ای بسیاری از سندها را جزو مدارک محرمانه تلقی کرده و از ارائه این‌گونه اسناد به محققان خودداری می‌کنند.
یکی از دیگر موضوعاتی که می‌تواند به عنوان چالشی در عرصه تاریخنگاری معاصر مطرح باشد این است که در عرصه‌های دانشگاهی بخصوص در رشته تاریخ، حد ومرز معینی را برای تدریس این دانش در نظر گرفتند و دانشجویان این رشته می‌دانند که دروس آنان به حوادث و وقایع و موضوعاتی فراتر از انقراض سلسله قاجاریه نمی‌رسد. این مساله یکی از ضعف‌های عمده تاریخنگاری دوره معاصر است، چون به لحاظ دانشگاهی، تاریخنگاری معاصر به عنوان فن مورد توجه استادان تاریخ و دانشجویان قرار نگرفته است و ما متاسفانه در دانشگاه‌ها با بی‌توجهی نسبت به تاریخنگاری حال مواجه هستیم. بنابراین این شیوه تاریخنگاری که یقیناً با شیوه تاریخنگاری سنتی در دوره‌های گذشته متفاوت است به صورت علمی به دانشجویان رشته تاریخ آموزش داده نمی‌شود و کسانی که در زمینه تاریخنگاری معاصر فعالیت می‌کنند، این نوع تاریخنگاری را نه در دانشگاه و رشته تاریخ بلکه به واسطه تجربه و ممارست فرا گرفته‌اند.
پنجشنبه 24 دی 1388