طراحی وب سایت

دانشگاه ها و مراکز آموزشی و پژوهشی در سراسر جهان در زمرهی سازمان هایی هستند که از شبکه جهان گستر اینترنت بیشترین استفاده را میکنند و دانشگاهیان نیز با بهره گیری از امکانات فراگیر اینترنت برای توسعه دانایی و تکمیل معلومات خود اقدام میکنند. یکی از اقدامات مفیدی که این سازمان ها انجام داده اند، این است که وب سایت هایی تنظیم کرده و اطلاعات مربوط به خود را در اختیار علاقه مندان و مراجعه کنندگان قرار میدهند. وب سایت ها مجموعه ساختار یافته ای از داده ها هستند و در واقع همانند دریچه ای عمل میکنند که کاربران از طریق آن ها با سازمان ها مرتبط میشوند. مقالهی حاضر حاصل یک پژوهش توصیفی ـ پیمایشی دربارهی وب سایت های دانشگاهی است. در این پژوهش وضعیت وب سایت های پنج دانشگاه بزرگ دولتی ایران (دانشگاه های تهران، علامه طباطبایی، صنعتی شریف، تربیت مدرس، و شهید بهشتی) بررسی شده و با توجه به استانداردهای جهانی، پیشنهادهایی برای ارتقای کیفیت وب سایت های دانشگاه های کشور مطرح شده است.

وب سایت ها مجموعه ساختار یافته ای از داده ها هستند که در قالب متن ها، تصاویر گرافیکی، عکس ها، و فیلم ها نمایش داده می شوند و به صورت یک پایگاه داده ای چند رسانه ای، ابزار مناسبی را برای معرفی سازمان ها به مخاطبان و علاقه مندان آن ها تشکیل می دهند. دانشگاه ها نیز از این ابزار یرای معرفی خود و تعامل با دانشجویان، استادان، پژوهشگران و سایر علاقه مندان استفاده می کنند و اطلاعات خود را از طریق وب سایت در اختیار کاربران قرار می دهند. صفحه اصلی هر وب سایت نقش مؤثری در ایجاد تصویری مثبت از دانشگاه ایفا می کند. در این مقاله درباره ویژگی های یک وب سایت مناسب توضیح داده می شود. پس از اشاره به رتبه بندی دانشگاه های جهان بر اساس مراجع رتبه بندی معتبر جهانی، ویژگی های عمده وب سایت های برتر دانشگاه ها در سه قاره آمریکا، اروپا و آسیا معرفی می شوند و در پایان الگویی برای بهبود کیفیت وب سایت های دانشگاه های کشورمان پیشنهاد می شود.

با گسترش ارتباطات الکترونیکی و اینترنتی، نیاز به طراحی وب سایت برای دانشگاه ها بیشتر شده و جذب کاربران به این وب سایت ها و اطلاع رسانی از این طریق، از اهداف اولیه این مراکز گردیده است. در این راستا، طراحیِ بصریِ این وب سایت ها حائز اهمیت است و شناسایی معیارهای طراحی، به بهبود آنها کمک شایانی می کند. بررسی اشکالات بصریِ وب سایت های دانشگاه های ایران در مقایسه با ویژگی های بصریِ مشترک میان وب سایت های موفقِ دانشگاه های جهان و یافتن شباهت ها و تفاوت های میان عناصر بصری این دو گروه، پرسش ها و اهداف اصلی این پژوهش هستند. برای تحقق این اهداف، با روش تحقیق تطبیقی-توصیفی و استفاده از روش های کیفی و کمّی شبه آماری در تولید و تحلیل داده ها، از دو جامعه وب سایت های دانشگاه های جهان و ایران، نمونه هایی براساس رتبه علمی دانشگاه و رتبه وب سایت آنها انتخاب شد. در هر جامعه، 53 وب سایت از دانشگاه های مختلف از نظر گروه آموزشی و محل دانشگاه، درنظر گرفته شد و ویژگی های عناصر بصری آنها مانند نوشته ها، رنگ ها، عکس ها، تصاویرِ متحرک و ... به وسیله یک چک لیست محقق ساخته با گزینه های ازپیش تعیین شده، به طور جداگانه موردآزمون قرار گرفت. سپس به کمک آزمون آماری کای دو مورد تحلیل آماری قرار گرفت. براساس نتایج این بررسی، وب سایت های دانشگاه های ایران و جهان، در ویژگی هایی مانند انتخاب رنگ، عدم استفاده از بافت در زمینه، روش متمایزکردن لینک ها، تعداد و تنوع اندازه عکس ها و تقسیم بندی سه یا چهارستونی صفحه اصلی به صورتی هم سان عمل می کنند. تفاوت عملکرد وب سایت های دانشگاه های جهان و ایران بیشتر در موارد مربوط به تایپ و نوشته ها مانند استفاده از خط دور برای تیترها، تنوع زیاد نوع تایپ فیس ها، تنوع کم در اندازه نوشته ها، فاصله کم بین خطوط متن در وب سایت های ایرانی است. همچنین وب سایت های ایرانی، علاوه بر نمایش اسلاید، از تصاویر متحرک هم استفاده می کنند و معمولاً سایر صفحات وب سایت های آنها از نظر رنگ و ترکیب بندی با صفحه اصلی هم آهنگی ندارند.

هدف پژوهش حاضر مطالعه تطبیقی کیفیت طراحی وب سایت های باشگاه های ورزشی خصوصی ایران و آلمان بر اساس روش نمایه ارزیاب وب بود. روش این پژوهش بر مبنای ماهیت، توصیفی است که بر مبنای هدف از نوع کاربردی بود. جامعه آماری وب سایت های باشگاه های ورزشی خصوصی ایران و آلمان به تعداد مجموعا 40 وب سایت رسمی بود که توسط ابزار گوگل مپ و تنظیمات پیشرفته آن (انتخاب موقعیت مکانی برای جستجوی کلیدواژه) و کلیدواژه "باشگاه ورزشی خصوصی" در ایران و در آلمان انتخاب شدند. برای ارزیابی، ابزار پژوهش شامل سیاهه وارسی مدل نمایه ارزیاب وب مارینکاس و وولتور (2007) و نرم افزارهای آفلاین و آنلاین استاندارد در این حوزه بود و برای مقایسه تطبیقی از آزمون تی زوجی در SPSS26 استفاده شد. نتایج نشان داد که کیفیت طراحی وب سایت های باشگاه های ورزشی ایران 35 درصد در وضعیت نامطلوب و 35 درصد نیز در وضعیت متوسط قرار دارند و همچنین 50 درصد از وب سایت های باشگاه های ورزشی آلمان در وضعیت مطلوب و 30 درصد هم در وضعیت متوسط قرار دارند. در نهایت کیفیت طراحی وب سایت های آلمان نسبت به ایران به مراتب بهتر بود.