مدل تعالی سازمان

مدل تعالی EFQM با تعیین جایگاه سازمان در مسیر تعالی، ابزاری عملی برای کمک به سازمان هاست، و به درک کمبودها و نواقصشان کمک می نماید. این مدل با ارائه راهکارهایی در قالب پروژه های بهبود، به سازمان کمک می نماید که در مسیر سیستم های مدیریتی مناسب پیش رود.کمبود امکانات و محدودیت منابع، سازمان ها را از پیاده سازی همزمان کلیه پروژه های حاصل از فرایند خودارزیابی مدل تعالی سازمانی باز می دارد. در نتیجه، اولویت بندی پروژه های بهبود پیشنهاد شده توسط مدل EFQM، با توجه به اهداف استرات ژیک و بلندمدت سازمان، ضروری به نظر میرسد. با توجه به بررسیهای صورت گرفته، متاسفانه در مدل EFQM چارچوبی برای اولویت بندی پروژه های بهبود، با توجه به خط مشی و استراتژیهای سازمان، وجود ندارد. در این راستا، این پژوهش در صدد است مدلی را بر اساس رویکرد کارت امتیازی متوازن ارائه نماید که با آن بتوان پروژه های بهبود پیشنهاد شده توسط EFQM را اولویت بندی نمود.

مقدمه: ایجاد بهبود در هر سازمانی نیازمند اندازه گیری عملکرد سازمان، برنامه ریزی و هدف گذاری جهت بهبود عملکرد می باشد. با وجود پیشرفت های قابل توجهی که سال های اخیر در طراحی چارچوب ها و سیستم های ارزیابی عملکرد رخ داده است، بسیاری از سازمان ها هم چنان بر معیارهای سنتی متکی هستند. بنابراین، با توجه به اهمیت موضوع ارزیابی عملکرد، سعی شده است با ترکیب دو رویکرد کیفی و کمی در ارزیابی، مدل های برگرفته از مدیریت کیفیت جامع تحت عنوان مدل های تعالی سازمانی EFQM (European foundation for quality management) و مدل های ریاضی تحلیل پوششی داده ها (Data envelopment analysis یا DEA)، مدلی برای ارزیابی عملکرد 27 درمانگاه شهرستان یزد ارایه گردد که ضمن دارا بودن مزایای هر دو روش، معایب آن ها را به حداقل برساند. روش بررسی: مطالعه ی حاضر از نوع توصیفی بود. جامعه ی آماری پژوهش از کلیه ی مسؤولان، کارکنان و پزشکان درمانگاه های شهرستان یزد در سال 1390 به تعداد 283 نفر تشکیل شد که 215 نفر به عنوان نمونه به روش در دسترس، پرسش نامه ی مربوط را تکمیل کردند. ابزار جمع آوری داده ها، پرسش نامه ی استاندارد 50 سؤالی مدل سرامدی EFQM بود. استفاده از پرسش نامه ی مذکور در مطالعات فراوان مشابه، روایی آن را ثابت کرده است. برای تعیین پایایی پرسش نامه از ضریب Cronbach's alpha استفاده گردید که مقدار آن 89/0 می باشد. به منظور تجزیه و تحلیل آماری داده ها از نرم افزار SPSS نسخه ی 17 و برای تعیین کارایی از نرم افزار DEAP استفاده شد. یافته ها: از 27 درمانگاه انتخاب شده، درمانگاه های اکبری (09/1)، قائمیه (054/1)، شهرک صنعتی (04/1)، آزاد شهر (014/1)، کسنویه (06/1)، خاتم الانبیاء (41/1)، فاطمه ی زهرا (039/1)، مطهری (056/1)، پاک نژاد (03/1)، شاه ولی (016/1)، سپاه پاسداران (038/1)، کلینیک دندان پزشکی (043/1)، نیک پور (11/1) و کوثر (027/1) کارا و بقیه ناکارا بودند. در این میان درمانگاه خاتم الانبیاء (41/1) رتبه ی اول و رحمت آباد (89/0) رتبه ی آخر را در کارایی کسب کرده اند. به عبارت دیگر، بیش از نیمی از درمانگاه های این شهرستان (52 درصد) کارا بوده اند. نتیجه گیری: مدیران درمانگاه ها می توانند با تلفیق دو مدل تحلیل پوششی داده ها و مدل های تعالی سازمانی که با هم یک مجموعه ی قوی ارزیابی عملکرد را تشکیل می دهند، در جهت ارزیابی درمانگاه ها به نحو واقع بینانه ای گام برداشته و آن ها را بهبود دهند. همچنین درمانگاه های ناکارا می توانند با تغییر در منابع انسانی و مالی (ورودی ها و خروجی ها) به سطح قابل قبولی از کارایی برسند.

موضوع خودارزیابی در سال های اخیر به عنوان یکی از تکنیک های بهبود مستمر کلیه فرایندهای سازمان به شمار می رود. طراحی مناسب و اجرای دقیق نظام خودارزیابی در سازمان به مدیریت این امکان را می دهد تا به جای اینکه با تکیه بر ذهنیات و حدسیات گمان کند، براساس واقعیات تصمیم گیری نماید. از این رو در این پژوهش به تدوین مدل خودارزیابی اثربخش برای سازمان های بزرگ پرداخته شده است. جامعه آماری این تحقیق را تمامی مدیران، ممیزان داخلی و افراد خبره شهرداری های تهران تشکیل می دهند که از بین آنان تعداد هفتاد نفر به صورت تصادفی به عنوان نمونه انتخاب شده اند. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه استفاده شده که بر اساس روش تحلیل محتوا روایی و روش آلفای کرونباخ پایایی آن مورد تأیید قرار گرفت. برای آزمون فرضیات از آزمون همبستگی اسپیرمن استفاده شده است. نتایج حاصله نشان می دهد که مدل پیشنهادی خودارزیابی با یک آموزش صحیح می تواند اثربخشی لازم را داشته باشد

مقدمه: بخش اورژانس به منزله قلب بیمارستان است و گردش منظم امور در آن می تواند جان بسیاری را نجات دهد. کار تیمی در مراقبت های سلامتی و بهداشتی راهی برای سازمان دهی فعالیت هاست که رویکرد گسترده ای برای نیازهای سلامتی فراهم ساخته و ظرفیت های بالقوه ای را برای بهره برداری کامل از توانایی های منابع انسانی در اختیار می گذارد. بررسی کارایی بخش اورژانس و تقسیم افراد به تیم های کارا اهمیت زیادی دارد و ابزار و ساختار مدیریتی مناسبی نیاز دارد تا مقیاس های کمّی و کیفی را در نظر بگیرد. در این پژوهش با ترکیب سه دیدگاه مدل تعالی سازمان، کارت امتیازی متوازن و تحلیل پوششی داده ها، یک مدل ریاضی برای ارزیابی کارایی کار تیمی در پایگاه های اورژانس شیراز ارائه شد که شامل مزایا و پوشش معایب هر سه روش می شود. روش : در مدل پیشنهادی، از توانمندسازی و نتایج مدل تعالی سازمانی در تعیین شاخص های ورودی و خروجی و برای تفکیک شاخص های کارایی منابع انسانی تیمها از کارت امتیازی متوازن استفاده شد. برای تعیین روابط بین کارت های امتیازی متوازن، نخست از روش ارزشیابی آزمایشگاهی آزمون و ارزیابی تصمیم گیری (دیمتل) و دستیابی به ساختار شبکه ای استفاده شد. درنهایت از مدل تحلیل پوششی داده های شبکه ای برای ارزیابی عملکرد کار تیمی کارکنان پایگاه های اورژانس شیراز و تقسیم پرسنل به تیم های مناسب استفاده شد. یافته ها: در این پژوهش، با ترکیب سه مدل ارزیابی عملکرد تحلیل پوششی داده های شبکه ای و کارت امتیازی متوازن و مدل تعالی سازمان سعی شد تا شاخص های ارزیابی عملکرد پایگاه اورژانس شیراز شناسایی شود. با تلفیق این سه مدل ضمن کاهش معایب، مزایای آنها تقویت و مدلی جامع برای ارزیابی عملکرد این پایگاه ارائه شد نتیجه گیری: براساس استانداردها، کارکنان اورژانس بر مبنای میزان کارایی کل در 4 تیم پاسخ دهنده اولیه، پایه، میانی و ارشد دسته بندی شدند. نتایج نشان داد که از میان 141 پرسنل اورژانس باید 18درصد در گروه پاسخ دهنده اولیه، 61درصد در گروه پایه، 12درصد در گروه میانی و 9درصد در گروه ارشد قرار گیرند