سواحل جنوب ایران

زبان فارسی طی هزارة گذشته بر مناطق مختلفی از جهان تأثیر نهاده است. اکثر محققان گسترة نفوذ زبان فارسی را، آسیای میانه و شبه قارة هند می دانند. در این خصوص پژوهش های زیادی نیز صورت گرفته است با این حال کمتر اطلاعاتی دربارة جایگاه زبان و ادب فارسی در منطقة شرق آفریقا وجود دارد. در واقع آفریقای شرقی (به ویژه کشور تانزانیا، جمهوری خودمختار زنگبار و بخش های جنوبی کنیا) از جمله مناطقی است که با وجود فاصلة بسیار با کشور ایران، طی چند قرن گذشته تأثیری در خور توجه از زبان و ادبیات فارسی پذیرفته و تعداد نسبتاً زیادی از واژه های اصیل فارسی را در خود جای داده است.

تالاب ها اکوسیستم های حساس و بسیار ارزشمندی هستند اما امروزه امنیت و پایداری آن ها از طریق عوامل مختلف طبیعی و انسانی به شدت تحت تاثیر قرار گرفته است. بنابراین، استفاده از روش های ارزیابی ریسک محیط زیستی یکی از ابزارهای مهم در پژوهش های مدیریت محیط زیست، شناسایی و کاهش عوامل بالقوه آسیب رسان محیط زیستی برای دست یابی به توسعه پایدار است. این پژوهش به منظور شناسایی، ارزیابی ریسک های تهدیدکننده و درجه بندی پایداری محیط زیستی تالاب های بین المللی سواحل جنوبی ایران واقع در استان های خوزستان و هرمزگان به انجام رسید. بر این اساس برای شناسایی و اولویت بندی ریسک ها از روش شناسی دلفی، به منظور اولویت بندی و محاسبه وزن شاخص ها از فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و برای رتبه بندی تالاب های مورد مطالعه بر اساس پایداری محیط زیستی آن ها از تکنیک ELECTRE استفاده شد. بر اساس یافته های حاصل از بررسی ها در مجموع، 27 عامل فشار و تهدید شاخص برای تالاب های شادگان، خورالامیه و خورموسی، خورخوران، رودهای شور، شیرین و میناب، رودهای گز و حرا و تالاب جزیره شیدور شناسایی شد که رتبه های اول تا پنجم مربوط به تخلیه و دفع زباله در محدوده تالاب، تغییرات اقلیم و خشکسالی های مداوم، آلودگی نفتی، احداث سد، بهره برداری بی رویه از پوشش گیاهی می باشد. در نهایت تحلیل و مقایسه برای رتبه بندی تالاب های مورد مطالعه بر اساس روش ELECTRE نشان داد که به نسبت تالاب های مورد مطالعه، تالاب شادگان، خورالامیه و خورموسی دارای بیشترین تهدید و فشار بوده و تالاب بین المللی جزیره شیدور از وضعیت محیط زیستی مطلوب تری برخوردار می باشد.

شهر و شهرنشینی در سواحل جنوب ایران قدمتی دیرینه دارد. پیشینه بسیاری از این شهرها به روزگار پیش از اسلام می رسد. جنگ های صدر اسلام وقفه ای در تداوم فعالیت آن ها ایجاد کرد و باعث شد برخی از شهرهای ساحلی جنوب ایران برای همیشه از رونق بیفتند، برخی دیگر پس از فروکش کردن حوادث ناشی از ورود اسلام دوباره فعالیت را از سر گرفتند و پاره ای نیز توانسته اند تا امروز به حیات اجتماعی خود ادامه دهند. در این پژوهش شهرهایی مورد بررسی قرار گرفته اند که در بازه زمانی ظهور اسلام تا حمله مغولان فعال بوده و بدون هرگونه واسطه ای از قبیل مسیرهای کاروانی و یا رودخانه به دریا متصل بوده اند. با این شرایط 22 شهر شناسایی شد. گذشته از هم جواری این شهرها با دریا، موقعیت مکانی آن ها با تفاوت هایی همراه بوده است. هدف این پژوهش یافتن پاسخ این پرسش است که چه عواملی بر مکان گزینی شهرهای فعال ساحلی جنوب ایران در بازه زمانیِ ورود اسلام تا پایان خلافت عباسی مؤثر بوده است؟ بررسی های انجام شده متکی بر منابع کتابخانه ای و شواهد تاریخی با روش توصیفی تحلیلی و با بهره گیری از نمودار، نقشه و آمار نشان داد که شهرهای مذکور متأثر از عوامل ژئوپلیتیکی و شرایط اقلیمی، سوق الجیشی، اقتصادی و سیاسی امکان وجود و فعالیت یافته اند.

زمینه: همجواری استان های جنوبی کشور با خلیج فارس و دریای عمان و برخورداربودن از سواحل طولانی حاکی از ظرفیت بسیار بالای کشور در امر گردشگری دریایی است. بنابراین می بایست در تدوین سیاست های ملی و منطقه ای، توجه ویژه ای را نسبت به استان های جنوبی داشت تا بتوان با بهره مندی از پتانسیل های بالقوه آن ها در زمینه گردشگری دریای، بسترهای توسعه اقتصادی آن ها را فراهم نمود. هدف: این پژوهش با هدف شناسایی پیشران های موثر بر آینده بازار گردشگری دریایی سواحل جنوب ایران انجام شده است. روش ها: این پژوهش ازنظر هدف کاربردی و ازلحاظ گردآوری داده ها توصیفی- تحلیلی، از نوع اکتشافی با رویکرد کمی- کیفی است. شیوه گردآوری اطلاعات کتابخانه ای، میدانی و مبتنی بر تکنیک پویش محیطی و دلفی است. با مرور ادبیات و بررسی اسناد بالادستی پیشران های اولیه شناسایی شد و در اختیار خبرگان قرار گرفت. تعداد 48 پیشران شناسایی و نهایی شد. در ادامه، پرسشنامه ای به صورت ماتریس تحلیل اثرات متقابل از پیشران های شناسایی شده مرحله قبل برمبنای امتیازدهی بین 0 تا 3 به منظور بررسی میزان تأثیرگذاری و تأثیرپذیری پیشران ها بر یکدیگر طراحی گردید و در اختیار خبرگان قرار گرفت تا به عنوان ورودی برای نرم افزار میک مک استفاده شود. نتیجه گیری: داده ها مورد تجزیه و تحلیل، و تأثیرات مستقیم و غیرمستقیم شاخص ها مورد ارزیابی قرار گرفت. سپس 10 پیشران به عنوان پیشران های کلیدی انتخاب شدند: سرمایه گذاری بخش خصوصی و دولتی، برنامه های بازاریابی، تبلیغات و اطلاع رسانی، زیرساخت ها، بودجه و اعتبارات، همکاری های بین سازمانی، کیفیت تسهیلات و خدمات، برقراری امنیت اجتماعی، بسترهای اجتماعی، زیباسازی و ساماندهی سواحل و برگزاری جشنواره ها و ... می باشد.